Okullar yeniden açılırken anne babalara öneriler

COVID-19 salgını sırasında yaşam hem ebeveynler hem de çocuklar için hiç de kolay değildi. Bu süreçte zorlanan, yıpranan ebeveynlerin ve evde sıkılan çocukların bir kısmı okulların açılmasını dört gözle bekliyor. Ama diğer yandan da veliler “Acaba okula göndermek güvenli mi?”, “Çocuğumun sağlığını riske mi atıyorum?” diye kaygılanıp, felaket senaryoları kuruyor. Korkmayın. Bu süreçte yalnız değilsiniz. Birçok veli sizinle benzer duyguları paylaşıyor. Siz ebeveynlerin COVID-19 salgını sırasında okulun yeniden açılmasıyla ilgili aklınıza takılan bazı soruları aşağıda ele aldık.

ÇOCUĞUMUN OKULA GERİ DÖNMESİ GÜVENLİ Mİ?
Okullar sadece öğrenciler için güvenli olduğunda yeniden açılmalı. Bunun güvencesi Milli Eğitim Bakanlığı tarafından verildikten ve okullar gerekli düzenleme ile önlemleri aldıktan sonra okula geri dönmek güvenli mi kaygısına saplanıp kalmak, çocuğunuzun gelişimi açısından işlevsel olamayacaktır. Okulun çocuklarınızın yüksek menfaatini koruyacağına güvenmekle birlikte yine de sürecin takipçisi olarak tedbir almak çocuğunuzun sağlığı için önemli. Öğrenciler sadece okulu değil, arkadaşlarını da özledi. Okul, sadece çocukların akademik bilgileri için değil, arkadaşlık ilişkileri vasıtasıyla sosyo-duygusal becerilerinin gelişmesi için de elzem. Bu nedenle, çocuğunuzu okula akademik bilgilerin telafisi ya da öğrenme kaygısı için değil, sosyo-duygusal gelişimini önceliklendirmek için de göndermelisiniz.

ÇOCUĞUM GERİDE KALDIYSA NE YAPMALIYIM?
Dünyanın dört bir yanındaki öğrenciler zor şartlar altında, öğretmenlerin ve velilerinin desteğiyle derslerine devam ederek öğrenmeye ne kadar devam etmek istediklerini gösterdi. Bununla birlikte tabi ki birçok çocuk da okullar yeniden açıldığında dersleri yakalamak için ekstra desteğe ihtiyaç duyabilir. Bu nedenle okulların çoğu, öğrencilerin hız kazanmalarına yardımcı olmak için telafi dersleri için planlar yapıyor. Bu telafi derslere katılım öğrencilerin eksiklerini tamamlamaları için iyi bir fırsat olacak.

SAKİN OLUN, ÇOCUĞUNUZUN SAKİNLEŞMESİNİ SAĞLAYIN
Siz velilerin bu zorlu süreci daha iyi yönetebilmesi ve çocuğunuzun okula yeniden uyum sürecini kolaylaştırmabilmeniz yapabileceklerinizi, şöyle özetleyebiliriz:

1- Tüm duygular gibi sakinlik de bulaşıcıdır. Sinir bilim uzmanları duyguların bulaşıcılığının nörolojik kökenlerini ayna nöronlar konseptiyle açıklıyor. Buna göre, tıpkı biri esnediğinde sizin de esnediğiniz gibi, karşımızdakini taklit yoluyla duygular da bulaşıyor. Bu bilgi doğrultusunda, eğer siz çocuğunuzun yeniden okula başlaması konusunda stresliyseniz bu duygunuz ‘ayna nöron’ (mirror neurons) yoluyla çocuğunuza da bulaşır ve okula yeniden başlama konusunda isteksizlik yaşar. Eğer siz sakin olursanız çocuğunuz da sakinlikle okul yaşantısına tekrar uyum sağlar.

2- Kararınızı sorgulamayı bırakın. ‘Çocuğunuzu okula göndermeli misiniz yoksa göndermemeli misiniz?’, ‘Herkes okula tekrar başlatacak mı?’, ‘Çocuğumun sağlığını nasıl koruyacağım?’ diye endişelenip kararınızı tekrar tekrar sorgulamayın. Kararınıza sadık kalın.

3- Unutmayın, okulda sağlık koşullarını sağlamak okulun görevi. Okulda yapılan sağlık ve temizlik iyileştirmeleri konusunda bilgi alın. ‘Okul öğrencilerin güvenliğini sağlamak için hangi adımları attı?’, ‘Okul, öğrencilerin zihinsel sağlığını nasıl destekleyecek ve hasta olan insanlara karşı herhangi bir damgalamayla nasıl mücadele edecek ve ne tür önlemler aldı?’ bunun gibi konularda bilgi sahibi olun.

SAĞLIK KURALLARINI HATIRLATIN
4- Sağlık koşullarını sürdürmek ise öğretmenlerin, öğrencilerin ve velilerin sorumluluğunda. Lütfen siz de veli olarak taşın altına elinizi koyun. Alınan önlemlerin sürdürülebilir olması için okul kurallarını yerine getirin ve destekleyin.

5- Sağlık kurallarını çocuğunuza tanıtın ve ona bu konuda rehberlik edin. Okullar dönem başlarken genel sağlık ve temizlik kurallarını çocuğunuza öğretse bile siz de çocuğunuza bu kuralları ilk iki hafta arada bir hatırlatın.

AZARLAMAYIN
6- Çocuğunuzun duygularına kulak verin. Yeniden okula başlarken olumlu duygular kadar olumsuz duygulara kapılmasının da normal olduğunu bilin ve onu yatıştırmak ya da yargılamak için değil, anlamak için dinleyin. Özellikle size kaygı ve korkularını açan bir çocuğa, kendi kaygı ya da öfkenize yenilerek “Hani evde çok sıkılıyordun, hadi işte okula git” diye azarlamayın.

7- Sürekli olumsuz düşünmek yerine, tedbir alın. Okula yeniden dönüşle ilgili endişeli olmanız normal. Önemli olan bu endişeden kurulmaya çalışmak yerine bu endişeyi işlevsel bir şekilde kullanarak sıkı tedbirler almaktır. Sürekli olumsuz düşünmek ve olayları felaketleştirmek sizi ve çocuğunuzu olumsuzluklardan korumaz. Ama yerinde ve zamanında tedbir almak korur.

DOÇ. DR. ASLI BUGAY SÖKMEZ KİMDİR?
Doç. Dr. Aslı Bugay Sökmez lisans eğitimini Ankara Üniversitesi’nde; doktorasını Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nde Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık alanında tamamladı. Florida State Üniversitesi Aile Enstitüsü’nde araştırmacı olarak ‘sağlıklı romantik ilişkiler’ ve ‘affetme’ konularında çalışmalarda bulundu. ‘Türkiye’de Kadına Yönelik Tutum ve Nedenleri’ başlıklı araştırması ile Koç Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Çalışmaları Araştırma ve Uygulama Merkezi (KOÇ-KAM) Proje Ödülü’nü kazandı. Portekiz’de düzenlenen Information Integration Theory and Functional Measurement Konferansı’nda en iyi sunum ödülüne layık görüldü. Ayrıca Aslı Bugay Sökmez’in, kayıp ve yas terapisi ve aile ile evlilik terapisi alanlarında uzmanlıkları bulunuyor. Şu an ODTÜ Kıbrıs Kampüsü Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Programı’nda öğretim üyesi olarak görev yapan Doç. Dr. Aslı Bugay Sökmez affetme, ruminasyon, eşli ruminasyon ve okul ikliminin psikolojik etkileri konularında çalışmalar yapıyor.