“Okulda forma psikolojik güven sağlıyor”

Atatürk Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Sosyoloji Program Koordinatörlüğü tarafından okullarda kıyafet serbestliğiyle ilgili olarak Erzurum'da, 'Ne giyiyorsak o muyuz?' konulu panel düzenledi. Kültür Merkezinde yapılan panele Açık Öğretim Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Üstün Özen, Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü öğretim üyeleri ile çok sayıda öğrenci katıldı. Sosyoloji Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Nuray Karaca, Erzurum Lisesi, Nene Hatun Kız Anadolu Lisesi ve Yakutiye İmam Hatip Lisesi'ndeki öğrencilerle ve velileriyle okullardaki serbest kıyafet uygulamasıyla görüştüklerini söyledi.

Araştırmanın özellikle öğrenci sayısı çok olan merkezi liselerde yapıldığını anlatan Doç. Dr. Nuray Karaca, çalışmanın aylarca 5 kişilik bir grup tarafından gerçekleştirildiğini belirtti. Sosyal, psikolojik araştırmalarda gruba uyma sürecinde bireylerin birbirlerine benzeme çalıştığını bu durumun da bireylere bir tür psikolojik güvenlik sağladığını anlatan Doç. Dr. Karaca, "Nitekim forma da sınıfta görüntü eşitliğini sağlayarak bireylere bir tür psikolojik güvenlilik sağlıyor. 'Hepimiz aynıyız' düşüncesi pek çok açıdan yaratılacak olan psikolojik etkileri ortadan kaldırmaktadır. Ayrıca serbest kıyafetle ilgili öğrencilerin de rahatsızlığı var. Okula serbest kıyafetle gelen bir öğrenci ne kadar mutlu olsa da arkadaşı ekonomik nedenlerden dolayı yine formayla okula geldiği için şikayetini dile getiriyor. Yani yine formaya dönüşü onaylamaktalar. Ayrıca serbest kıyafet uygulamasıyla öğrenci okuldaki farklılığını kıyafetle vurguluyor. Serbest kıyafet uygulaması çocuklar için önemli bir aşama olarak karşımıza çıkıyor. Çünkü o güne kadar ki var olan kurallara itiraz ve kurallardan sıyrılmanın biçimi olarak istediği gibi giyinmek istiyor" diye konuştu.

Çocuk bu uygulamayı denetimsiz serbestlik olarak algılıyor

Doç.Dr. Nuray Karaca, okul yönetmeliğinin uyguladığı kurallarla serbest kıyafet uygulamasının ortaya koyduğu kuralların çocuğun zihninde aynı şeklide örtüşmediğini anlatarak şunları söyledi:
"Çocuk bu uygulamayı bir şeklide denetimsiz serbestlik olarak algılıyor. Okul yönetimi, kıyafet serbestliğinin de kurallara tabi olduğunu anlatmaya çalışıyor. Ama çocuk zihninde, anlam dünyasında henüz tam anlamıyla çözülmüş değil. Yaptığımız araştırmada en çok karşımıza çıkan sonuç 'Kıyafet serbest ama hala müdahale ediliyor. Kısa kol, kısa etek, dar pantolon giyilmemesi isteniyor bizden. Bu kıyafet serbestliği değildir. Yine biz kurallara tabiyiz. Sadece adı serbest kıyafet uygulaması' şeklinde oldu. Bir öğrenci diyor ki, 'Eğer bir öğrenci birinci sınıftan itibaren serbest kıyafetli eğitimine başlarsa şu an benim yaşadığım sıkıntıları yaşamayacak. Benim yaşıma geldiği zaman çatışma halinde olmayacak' Bu üzerinde durulması gereken bir konu.
Bugünlerde çocukların en fazla aile desteğine ihtiyacı var. Yaptığımız görüşmelerde ailelerin çok farklı görüşleri var. Bu uygulamayı kabul eden, reddeden, hiçbir fikri olmayan ve kararsız olan aileler var. Ailelerin bir kısmı çocuğunun kendini nasıl mutlu hissediyorsa o şekilde okula gitmesi gerektiğini düşünürken, bir kısmı da formanın kuralları belirlediğini ve çocuğunun bu şekilde sınırlarını koyduğunu söylüyorlar. Erzurum'un toplumsal yapısını dikkate alırsak şu anda Türkiye'nin bu konudaki görüntüsünü yansıtıyor. Çünkü Türkiye'de de son yapılan bir çalışmaya göre ailelerin yüzde 83'ü formaya geri dönüşü onaylıyorlar. Erzurum'da da aileler çocuğunun okula formayla devam etmesini istiyor. Herhalde bu uygulama sonunda tekrardan forma geriye gelmiş olacak.”