Okula dönüş başladı

Bu dönemde okula yeni başlıyor olmanın ya da öğretmenlerine ve arkadaşlarına kavuşmanın heyecanı ve hevesi ile huzursuzluk, kaygı, isteksizlik, tedirginlik gibi duyguların bir arada yaşanması beklenen bir durum. Bu dönemde gerek tatilden okula dönüşü gerekse okula ya da okul öncesine yeni başlayacak çocukların uyumunu kolaylaştırmak için anne babaların atabilecekleri bazı temel adımlardan bahsetmek yararlı olacak.

SİZ DUYGULARINIZI DÜZENLEYİN
Sizin kaygılandığınız bir durumda çocuğunuzun sakin kalması ve olumlu bir tutum geliştirmesi güç olacaktır. Kaygınızı azaltmak için okul alışverişi, okul kıyafetleri, okula gidiş-geliş, okul sonrası saatlerin nasıl düzenleneceği gibi konuları önceden çözmek ve son günlere bırakmamak yardımcı olabilir. Hatta okul ihtiyaçlarını çocukla birlikte almak ve onun size yardımcı olmasını sağlamak çocuğun okulla bağ kurmasına katkıda bulunacaktır. Ayrıca okul alışverişi, okul giderleri ve benzeri kaygılarınızla ilgili çocukların yanında konuşmamak, bu konuları yanlarında tartışmamak onların okula karşı olumsuz tutumlar geliştirmesine engel olabilir.

OKUL DÜZENİNE ÖNCEDEN GEÇİN
Okulun olmadığı dönemdeki uyku ve yemek alışkanlıklarından, hızla okul düzeni saatlerine geçmek kolay olmayabilir. Bu nedenle iki hafta kadar önceden çocukların uyku saatlerini okul zamanı kalkacakları saate doğru çekmeye başlamak, sabah okul saatlerinde uyanmaya başlamalarını sağlamak yararlı olacaktır. Bu önlem, ilk hafta okula gitmekle ilgili yaşanacak gereksiz gerginliklerin önünü alarak uyum zamanını kolaylaştıracaktır. Yine okuldaki beslenme düzenine önceden dönüş yapmak faydalı olabilir, örneğin bazı teneffüslerde ara öğün yapma gibi bir uygulama varsa bu uygulamaya aynı saatte ve aynı düzende evde başlamakta fayda vardır.

ONU NELERİN BEKLEDİĞİ İLE İLGİLİ KONUŞUN
Bilinmeyen durumlar kaygı yaratır, okula başladığında orada kimler olacak, öğretmeni kim, arkadaşları kimler olacak, okula başladığında orada neler yapacaklar gibi konuları önceden konuşmak iyi gelecektir. Hatta imkân varsa okullar başlamadan önce öğretmeni ile tanışması, okul arkadaşları ile vakit geçirmesi, okul bahçesinde oyun oynaması çocuğun okulla bağ kurmasını sağlayabilir.

DUYGULARINI ANLAMAYA ÇALIŞIN
Çocukların okulla ilgili olumsuz duygularını kabul edilemez görmeyin, “okul sevilmez mi” şeklinde yaklaşmak yerine zorluk yaşadığı anları dinleyin, bu durumların yaşattığı duyguyu ifade etmesine çalışın. Çocuğunuzun yaşadığı olumsuz bir duyguyu reddetmeden dinlemeniz ve sarılmanızın rahatlatıcı etkisi, duyguyu görmezden gelmekten ya da bunu hissetmemelisin mesajı vermenizden çok daha iyi gelecektir. Fiziksel temas ve sarılmanın rahatlatıcı etkisini göz ardı etmeyin. Üstelik okulla ilgili olumsuz duygularını kabul etmeniz çocuğunuzun okul yaşantısının devamında yaşadığı sorunları da size ifade etmesi için cesaretlendirici olacaktır.

İLK HAFTALAR İÇİN DÜZEN PLANLAYIN
Vedalaşmaları kısa tutun, siz çocuğunuzu okula bırakırken ya da gönderirken ayrılamaz vedalaşmayı uzatır ve duygusal bir vedaya dönüştürürseniz, bu çocuğunuzun sizden ayrılmak istememesine ve okula gitmek istememesine yol açabilir. Sıcak, sevgi dolu, güven verici kısa bir vedalaşma yeterlidir. Bu durumun tek istisnası okul öncesi kurumlara yeni başlayan çocuklardır. Okul öncesi çocuklarında okulun güvenli bir yer olduğu algısı oluşana kadar imkân varsa güvenli bir mesafeden çocuğu bir süre izlemek, onu hemen orada bırakıp uzaklaşmayacağınızı hissettirmek gerekebilir. Ancak okula alıştıktan sonra kısa vedalaşma rutinine bu çocuklarla da geçmek yerinde olacaktır. Çocukları okula bırakmadan önce okul bitince ne olacağını, okuldan kimin alacağını-nasıl döneceğini ve buluşacağınızı önceden anlatın ve bu planın aksamamasına dikkat edin. Bu özellikle küçük yaştaki çocukların okul saatlerini güvenli geçirmesi için önemlidir. Çocuklar için rutinleri önemlidir, sürekli değişen rutinler, belirsiz durumlar okula uyumunu zorlaştıracaktır.

OKUL BAŞLADIKTAN SONRA İLK ZAMANLAR KRİTİKTİR
İster yeni başlasın ister tatil dönüşü olsun okula uyum sağlamaya çalışan çocukların okulun ilk başlarında fazladan stres yaratacak durumlardan uzak olmalarını sağlamak önemlidir. Bu zamanlarda anne babaların çocuklardan ev içerisindeki görevleri noktasında beklentilerini azaltarak daha esnek ve o hafta zorlanabileceklerini bilerek sakinleştirici tavırlarla yaklaşmalarının katkısı olacaktır.
Sonuç olarak, ister okula yeni başlasın ister tatil dönüşü uyum sağlamak söz konusu olsun, çocuklar belirli bir süre sonunda yeni duruma uyum sağlamış olacaklardır. Ancak anne-babaların tutumları ve davranışları zaten çocuklarda var olan ve her gün gelişmeye devam eden problem çözme, duygularını düzenleme ve uyum sağlama becerilerini daha kolay bir şekilde kullanmalarına destek sağlar. Çocuklar yaşamda uyum sağlamaları gereken yeni durumlarla çok kez karşı karşıya kalacaklardır. Böyle zamanlarda ise çocukların ihtiyacı güvenli bir şekilde kendi uyum sağlama potansiyellerini kullanacakları koşullara sahip olmaktır. Yeni başlangıçlar, yeni öğrenmeler için fırsattır. Çocuklarınızın akademik bilgileri öğrenirken olduğu gibi yaşam becerilerini öğrenirken de onlara eşlik etmeniz dileğiyle.

DR. ÖĞR. ÜYESİ SERKAN DENİZLİ KİMDİR?
Hacettepe Üniversitesi’nde Psikolojik Danışmanlık alanında lisans eğitimini 2000 yılında tamamladı. Ardından Ortadoğu Teknik Üniversitesi’nde yine aynı alanda yüksek lisans derecesi aldı. Yüksek lisans tezinde sınav kaygısı konusunda çalıştı. Psikolojik danışmanlık alanında doktora eğitimini Ege Üniversitesi’nde tamamladı. Halen 20 yılı aşkın süredir çalıştığı Ege Üniversitesi Eğitim Fakültesi Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Anabilim Dalı’nda Dr. Öğr. Üyesi olarak görev yapıyor. Ege Üniversitesi’ndeki görevinin başlangıcından bu yana aktif olarak psikolojik danışma yardımı sunuyor. Eğitim kapsamında psikolojik danışman ve psikologlara psikolojik danışma uygulaması eğitimi ve süpervizyon desteği de veriyor.