Okul öncesinde çocuk hakları eğitimi

Milli Eğitim Bakanlığınca (MEB) yeniden düzenlenen okul öncesi eğitim programıyla, farklılıklara saygı duyan bireyler yetiştirilmesi amaçlanıyor. Bakanlık 36-72 aylık çocuklar için hazırlanan okul öncesi eğitim programını güncelledi. Yeni müfredat, bu eğitim öğretim yılından itibaren uygulanacak. Yeni düzenleme ile çocuklara farklılıklara saygı duymaları, farklı özellikleri olan bireylerle uyum içinde bir arada yaşamaya yönelik kazanmalar teşvik edilecek. Çocuk merkezli olarak yeniden yapılandırılan programda, çocuklar etkinliklere etkin katılacak, oynayacağı materyalleri seçmede özgür olacak. Okul temelli olan programda, çocukların oyun oynayarak öğrenmeleri sağlanacak.
Okul öncesi eğitimi ders programında, özel eğitime ihtiyaç duyan çocukların gereksinimleri de dikkate alınacak. Böylece tüm çocuklara öğrenme ve ilkokula hazırlık konusunda eşit fırsat sunulması hedefleniyor. Görme, işitme, ortopedik yetersizliği ve süreğen hastalığı olan, otizm spektrum bozukluğu olan, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu riski ile zihinsel yetersizliği olan çocukların desteklenmesi hususları üzerinde duruluyor.

Güncellenen bu program gelişimsel özellik taşıyor. Kazanımlarla farklı eğitim süreçleri oluşturularak çocukların desteklenmeleri ve bulundukları gelişim düzeyinden ulaşabilecekleri en üst aşamaya taşınmaları amaçlanıyor. Programda her yaş grubu için gelişim özellikleri yeniden düzenlendi, kazanımlar geliştirildi. 36-48, 48-60 ve 60-72 aylık çocukların bilişsel, dil, sosyal ve duygusal, fiziki gelişimlerine ilişkin özelliklerinin neler olduğu tespit edildi.

Kültürel değerleri benimsemeleri teşvik edilecek

Uygulamada çocukların yaşadıkları toplumun değerlerini tanımaları, kültürel ve evrensel değerleri benimsemeleri, farklılıklara saygı duyulması gibi kazanımlar teşvik edilecek. Müfredatta değerler eğitimi, ayrı bir alan olarak ele alınmayacak, ancak kazanımlarla vurgulanacak.
Farklılıklara saygı göstermeyi öğrenecek çocuklara bireysel, sosyal ve kültürel farklılıkları zenginlik olarak kabul edip, saygı göstermesi için uygun etkinlikler düzenlenecek.
Öğrencilere farklı kültürel özellikler de anlatılacak. Çocuklara her ülkenin bir bayrakla temsil edildiği anlatılacak ve kendi ülkesinin bayrağı tanıtılacak. Çeşitli etkinliklerde çocukların kendi ülkesinin kültürüne ait bayramlar, yemek, giysi, müzik, oyuncak, oyun, dans, para gibi özellikleri ele alınabilecek. Bunun yanı sıra ülkelerin farklı olduğu kadar, ortak değerleri olduğu da anlatılacak.

Minik öğrencilere görgü, temizlik, trafik kuralları da etkinlikler aracılığıyla aktarılacak. Çocuklara nesneleri ölçerken, standart olmayan ölçme birimi olarak kalem, pipet, kürdan, silgi, kitap, lego gibi malzemelerle parmak, karış, kulaç, adım, ayak gibi doğal ölçme birimleri kullandırılacak.
Günlük yaşamda kullanılan semboller tanıtılacak. Bu yapılırken çocukların yaş grubuna ve ihtiyaçlarına uygun, dikkati çeken semboller olmasına dikkat edilecek. Bu kazanımda trafik, tehlike, WV, geri dönüşüm, yön okları gibi işaretler gösterilebilecek.

Farklı sanat dalları tanıtılacak

Dinlediklerini, çeşitli yollarla ifade etme, görsel materyalleri okuma kazanımlarının yanı sıra, okuma farkındalığını göstermesi de istenecek. Çocuğa kitap ve tabela, afiş, pano, etiket yazıları gibi çevresindeki yazılar hakkında sorular yöneltilerek materyalleri fark etmesi sağlanacak.
Öğretmenler çocukları değişik sanat dalları ile tanıştıracak. Bu tanışma çevrenin olanakları elverdiğince gerçekleştirilecek. Resim ve heykel galerileri, müzeler, tarihi yerler ve binalar ziyaret edilebilecek, ressam veya hasır dokuma ustası sınıfa davet edilebilecek.

Çocuklara ayrıca kendisinin ve başkalarının haklarını korumaları da anlatılacak. Çocuk Hakları Sözleşmesi temelinde çeşitli etkinliklerle çocuklarda farkındalık oluşturulmaya çalışılacak. Bütün etkinliklerde hak temelli bir uygulamaya dikkat edilecek.
Küçük kas kullanımı gerektiren hareketler ile müzik ve ritim eşliğinde hareket etmenin de gösterileceği ders programında, günlük yaşam becerileri için gerekli araç ve gereçleri kullanabilme kazanımları da verilecek. Çocuklara hem kaşık, çatal, sabun, tarak, diş fırçası, tuvalet kağıdı gibi hem de evde ve okulda temizlik ve toplanma için toz bezi süpürge gibi gerekli araç ve gereçleri kullanabilmeleri için fırsatlar tanınacak.
Çocuklara ders kapsamında kendini tehlike ve kazalardan korumaları da anlatılacak. Anne babasının veya acil durumlarda ulaşabileceği bir büyüğünün telefon numarası, polis, jandarma, acil yardım, yangın, orman yangını için aranması gereken numaralar hakkında bilgi verilecek. Ayrıca bu numaraların sadece ihtiyaç duyulduğunda aranması gerektiği vurgusu yapılacak.

Önerilen oyun merkezleri

Programda, okul öncesi eğitim veren okulların eğitim ortamının nasıl olması gerektiği de belirtildi. Bu kurumlarda blok, kitap, müzik, sanat, fen ve dramatik oyun merkezlerinin bulunması öneriliyor.
Sınıflarda yapılacak etkinlikler arasında Türkçe, sanat, drama, müzik, hareket, oyun, fen, matematik, okuma-yazmaya hazırlık ve alan gezileri yer alıyor.
Okuma yazma etkinliği, kesinlikle okuma ve yazma öğretmek amacını taşımıyor. Programda, okuma ve yazma öğretimi, harfleri göstermek ve yazdırmak yer almıyor. Okul öncesi eğitim, çocuklara okuma yazmayı öğretmeyi değil, onların ilkokulda okuma ve yazmayı hızlı öğrenebilmeleri için gerekli ön becerileri kazanmalarını sağlamayı amaçlıyor.
Okuma yazmaya hazırlık çalışmaları, ilkokula hazırlık çalışmalarının içerisinde yer alan ve çocukların ilkokula geçişini kolaylaştırmak, hazır bulunma düzeylerini artırmak amacıyla yapılan etkinlikler olarak tanımlanıyor