Okul beslenme çantası nasıl olmalı?

Sağlıklı bir beslenme alışkanlığı oluşturmanın önündeki engellerden biri tam bu noktada beslenmeye istenildiği kadar zaman ayırılamaması olarak karşımıza çıkar. Gün içerisinde öğün atlama, sağlıksız atıştırmalık ya da fast-food tüketme gibi istenmeyen beslenme alışkanlıkları sık görülüyor.

GÜNE KAHVALTI İLE BAŞLANMALI
Kahvaltı, tüm güne enerjik ve zinde başlamak için son derece önemli bir öğündür. Ancak kahvaltı öğününün gün içindeki olumlu etkisi, kahvaltıda tüketilen besinlere göre değişiklik gösterir. Bu nedenle kahvaltıda özellikle hızlı sindirilen ve bu şekilde kan şekerini hızlı yükselten şekerli yiyecekler tercih edilememeli. Yapılan pek çok bilimsel çalışma, sabah kahvaltıda tüketilen şekerli besinlerin çocukların dikkat ve odaklanma süresini olumsuz yönde etkilediğini gösteriyor.

Kahvaltı öğününde süt, peynir, yumurta gibi protein kaynaklarından tüketilmesi büyüme çağındaki çocukların kas dokusu gelişimini ve bağışıklık sistemini destekliyor. Özellikle çocuklarda protein kalitesi çok yüksek olan yumurtanın günlük olarak tüketilmesi öneriliyor. Ekmek, bazlama gibi tahıl ürünlerinde ise tam buğday unundan yapılmış çeşitlerin tüketilmesi sağlık için faydalı olur. Posa içeriği daha yüksek olan tahıl ürünleri daha yavaş sindirileceği için, kan şekerini dengeli biçimde yükseltecek, bağırsakların düzenli çalışmasına yardımcı olur. Kahvaltı öğününün mümkünse taze, mümkün değilse kuru bir meyve ile de zenginleştirilmesi şekerli yiyecek yeme ihtiyacının da önüne geçer.

BESLENME ÇANTASI HAZIRLAMA
Ülkemizde pek çok devlet okulunda henüz yemek hizmeti verilmiyor Bu nedenle çocuklar kimi zaman okul kantininden aldıkları, kimi zaman ise evden getirdikleri yiyecekler ile karınlarını doyuruyor. İlkokul dönemindeki çocukların ise okul kantininden alışveriş yapmaları yasak olduğu için sadece evlerinden getirdikleri beslenme çantaları bulunan yiyecekleri yiyebiliyorlar. Beslenme çantasında yer alacak yiyecekler, veli ya da öğretmenler tarafından belirlenebiliyor. Bu noktada dikkatli ve bilinçli davranmak çocuğun okuldaki başarısını olumlu yönde etkileyeceği gibi bağışıklık sistemini de güçlendirir.

BESLENME ÇANTASI HAZIRLARKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİ?
Beslenme çantası hazırlarken hem gıda güvenliği kurallarına hem de sağlıklı beslenme ilkelerine uyulması gerekiyor. Gıda güvenliğini sağlamak için beslenme çantası için taze ve bozulma riski düşük olan yiyecekler tercih edilmeli. Örneğin birkaç gün önce hazırlanmış ve ısıtılarak çantaya konmuş kıymalı bir böreğin veya yumurtalı bir gözlemenin beslenme çantasında beklediği süre boyunca bozulma riski çok yüksek. Bu nedenle çantaya konan yiyeceklerin taze olması ve en fazla bir gece önce hazırlanmış olması büyük önem taşır.

Beslenme çantası hazırlarken dikkat edeceğimiz bir diğer nokta ise yiyeceklerin çeşitleri. Beslenme çantasına koymamız gereken yiyecekler de kahvaltıdaki gibi protein kaynakları ve kan şekerini daha yavaş yükselten posalı tahıl ürünleri yer almalı. Ayrıca çocukların beslenme çantasında mutlaka mevsiminde taze meyve veya kuru meyve bulunmalı. Yine ceviz, badem, fındık gibi kuruyemişlerde içerdikleri vitamin ve minerallerle çocukların beyin ve kas gelişimine destek olur. Bu nedenle çocuğun yaşına göre bu kuruyemişlerde çantaya eklenmeli.

Beslenme çantası için hazırlanacak olan tost beyaz ekmek yerine tam tahıllı bir ekmek ile hazırlanarak yiyeceğin posa içeriği arttırılabilir. Veya benzer şekilde menüde yer alan poğaçayı hazırlarken beyaz un yerine kepekli un kullanılması ve peynir eklenmesi hem posa hem de protein içeriğinin artmasına yardımcı olur.
Bunların yanı sıra patates kızartması, çikolata sürülmüş ekmek ya da paketli ürünlerin (cips, hazır kek, şekerleme gibi) beslenme çantasında yer almaması gerekiyor.

HER ÇOCUK KENDİ BESLENME ÇANTASINI HAZIRLAMALI
Çocukların beslenme çantası için yaptığımız hazırlığa yardımcı olması çantadaki yiyecekleri tüketmeye daha hevesli olmalarını sağlar. Örneğin beslenme çantası için sandviç hazırlanacak ise çocuğun domatesi, salatalığı yıkamasına yada dilimlemesine, peyniri veya maydanozu ekmeğin arasına koymasına izin verilmeli. Çocuklar kendi hazırladıkları yiyeceği yemek için daha istekli olur.

Ne yazık ki sağlıklı beslenme ve ekonomik koşullar arasında çok önemli bir bağ bulunuyor. Ancak yapılacak basit değişikliklerin besinlerin maliyetini arttırmadan daha sağlıklı hale gelmesini sağladığı da unutulmamalı. Örneğin beslenme çantasına koymak için kutu süt ya da yoğurt alırken şeker ilave edilmiş aromalı olanları değil sade olanları almak, meyve ve sebzeleri alırken mevsiminde almaya özen göstermek, sebzeleri yağda kızartmadan az yağlı pişirme teknikleri ile pişirmek, ambalajlı hazır atıştırmalıklar almak yerine bunları evde hazırlamak hem ekonomik hem de sağlıklı alternatifler olabilir.

DOÇ. DR. ESMA ASİL KİMDİR?
Hacettepe Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü lisans programından 2008 yılında mezun olduktan sonra, aynı yıl Diyetetik Anabilim Dalında yüksek lisans programına başladı. 2009 yılında Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümünde Araştırma Görevlisi olan Asil, 2017 yılında Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Beslenme ve Diyetetik Doktora Programından mezun oldu. 2022 yılında Dr. Öğretim Üyesi kadrosuna atandı, 2023 yılında ise Doçent unvanı aldı. Esma Asil Ankara Üniversitesi, Beslenme ve Diyetetik Bölümü’nde öğretim üyesi olarak araştırma ve eğitim-öğretim çalışmalarına devam ediyor.