Oksijensiz Solunum Yapan Canlılar Nelerdir Ve Hangileridir? Oksijensiz Solunum Yapan Canlıların Özellikleri Ve Örnekleri
Güncelleme Tarihi:
Solunum Fizyoloji alanının bir konusudur. Tüm canlılar farklı şekillerde olacak şekilde solunum işlevini yerine getirmektedir. Solunum canlıların yaşaması için gerekli olan bir etkinliktir. Solunum sisteminin bir diğer ismi de oksijen sistemidir. Bu sistem kan ile atmosfer havası arasındaki gaz değişimini sağlamaya hizmet etmektedir. Solunum birden fazla işlevi vardır. En önemli görevi ise oksijenin kana geçmesini sağlamaktır. Bunun yanında kandaki karbondioksiti de dışarı atmaktadır. Solunumun kullanıldığı bir diğer anlam da oksijensiz solunumdur. Oksijensiz solunum yapan canlılar nelerdir, oksijensiz solunum yapan canlıların özellikleri örnekleriyle birlikte derledik.
Solunum terimiyle beraber oksijenli ve oksijensiz solunum anlamlarını insan yaşamımızda mutlaka duymuşuzdur. Bu bilimle ilgilenen uzmanlar dünyada çeşitli türlerde yaşayan canlıların nasıl solunum yaptıklarını da bilmektedir. Hatta bireyler eğitim yaşamlarının biyoloji derslerinde canlılarda solunum konusunu da öğrenmektedir. Bitkiler, hayvanlar ve insanlar olarak var olan canlılar farklı şekillerde solunum yapabilmektedir.
Oksijensiz Solunum Yapan Canlılar Nelerdir?
Oksijensiz solunum yapan canlıların hangilerini olduğunu bildirmeden önce oksijensiz solunumun ne demek olduğunu tanımlayalım.
Oksijensiz solunum Anaerobik solunum olarak da bilinmektedir. Bu solunum oksijen yokluğunda gerçekleşmektedir. Oksijen yokluğunda bazı canlılar enerji üretmek amacıyla moleküllerin oksidasyonu sayesinde enerji üretmesini sağlamaktadır. İşte bu şekilde gerçekleşen solunum oksijen solunumdur.
Hayati fonksiyonun yerine getirilmesini sağlayan solunum tüm canlılar için oldukça önemlidir. Oksijensiz solunumda besin molekülleri hücre içerisinde oksijen kullanmadan çok daha küçük parçalara bölünür. Bu bölünme sonucunda oksijen açığa çıkar. Oksijensiz solunumda elde edilen enerji miktarı oksijenli solunumda elde edilen enerji miktarına göre daha az seviyededir.
Oksijensiz solunum yapan canlıların hangileri olduğunu söylemek gerekirse oldukça sınırlı bir alan karşımıza çıkmaktadır. Çünkü canlılar arasında yer alan bazı bakteri çeşitleri sadece oksijensiz solunum yapmaktadır.
Oksijensiz solunum yapan bu bakterilere parazit de denmektedir. Bu parazitler anaerob bakteri şeklinde isimlendirilmektedir. Bazı bakteriler ise hem oksijenli hem de oksijensiz solunum yapabilmektedir. Bu bakteriler de fakültatif parazitler olarak adlandırılmaktadır.
Oksijensiz Solunum Yapan Canlıların Örnekleriyle Beraber Özellikleri
Yapılan çalışmalar ve istatistikler insandan alınan örneklerle beraber bizlere oksijensiz solunum yapan bazı bakterilerin isimlerini vermektedir. En başta Bacteriodes fragilis bakterisi oksijensiz solunum yapmaktadır. Bunun yanında Fusobacterium, Bacteriodes'ler, Prevotella ve Porphyromonas bakteri türlerinin de oksijensiz solunum yaptığını görmekteyiz. Tüm bunlar oksijensiz solunum yapan bakteri örnekleridir.
Elbette ki bu bakterilerin yapmış oldukları oksijensiz solunuma bağlı olarak bazı ortak özellikleri de vardır. Örneğin Bacteriodes fragilis bakterisinin özellikleri arasında gün ışığı ya da kuruluk gibi durumlarda çabuk ölmesi gelmektedir. Bu bakteriler sporsuz, hareketsiz ve üremeyen bakterilerdir. Uçları yuvarlar, düz veya hafif bükük şeklindedir.
Sülfat indirgeyen bir tür bakteri de oksijensiz solunum yapan bakterilere örnektir. Oksijensiz solunum yapan bakterilerin ortak özelliği ise kendilerine özgü elektron taşıma sistemi elemanlarına sahip olmalarıdır. Hatta bazı oksijensiz solunum yapan bakteriler oksijen varlığında bile yaşayamamaktadır. Bu bakteriler için oksijensiz solunum zorunludur.
Oksijensiz solunum yapan bakterilerde tamamen okside olma durumu yoktur. Bu sebepten dolayı açığa çıkan enerji miktarı azdır. Çünkü oksijensiz solunum yapan bakteriler glikoz, CO2 ve H2O’ya kadar parçalanamaz.
Oksijensiz solunum yapan bakterilerin en belirgin özelliği de son elektron alıcı molekülünün oksijeni yoktur. Oksijen dışında bir başka inorganik maddeden söz edilmektedir.
Oksijensiz solunumda son elektron alıcısı olarak kullanılan inorganik moleküllere örnek vermek gerekirse Sülfat (SO4–2), F+3, CO2, kükürt (So) ve Nitrat (NO3–) molekülleri verilebilmektedir.