Oksijenli Solunum Evreleri Nelerdir Ve Nerede Gerçekleşir?

Oksijenli solunum yapan tüm hücrelerde mitokondri bulunur genellemesi yanlıştır. Aslında oksijenli solunum yapan hücrelerin hepsinde bulunması gereken şey solunum enzimleri yani ETS elemanlarıdır. Prokaryot hücrelerde de oksijenli solunum reaksiyonları mitokondrisi olan hücrelerdeki gibidir. 

 Oksijenli Solunum Evreleri Nelerdir? 

 Oksijenli Solunum 

 Besin moleküllerinin oksijen varlığında su ve karbondioksite kadar parçalandığı hücresel solunum reaksiyonlarına oksijenli solunum denir.

  Mitokondri 

 Ökaryot hücrelerde oksijenli solunumun gerçekleşmesini sağlayan organel mitokondridir. İç ve dış olmak üzere iki adet zardan oluşmuştur. İç zarı kıvrımlı bir yapıya sahiptir. Yapmış olduğu kıvrımlara krista adı verilir. Kristalar, mitokondrinin solunum verimini arttırır. İçini dolduran sitoplazma benzeri sıvıya da matriks denir. Matriks içinde DNA, RNA, ribozom ve enzim başlıca olmak üzere çok sayıda organik ve inorganik madde vardır. Halkasal bir DNA'ya sahiptir. Protein sentezi yapabilir. Hücre kontrolünde bölünebilir. 

 Mezozom 

 Oksijenli solunum yapan prokaryot canlılarda hücre zarının sitoplazmaya doğru yapmış olduğu kıvrılmalar ile oluşan bir yapıdır. Organel değildir.

  Oksijenli solunum 4 aşamada gerçekleşir.

 1) Glikoliz

 2) Pirüvat oksidasyonu

 3) Krebs

 4) ETS 

 1) Glikoliz 

 Tüm hücresel solunum tepkimelerinin başlangıç kısmıdır. Her canlıda sitoplazma gerçekleşmektedir. Bu evre sonunda oluşan NADH2 ve pirüvatlar mitokondri içine girer. Krebse atılır.

  2) Krebs Hazırlık Evresi (Pirüvat Oksidasyonu) 

 Mitokondrinin matriksinde meydana gelir. Glikoliz sonucu üretilmiş olan pürivat molekülleri mitokondrinin matriks bölümüne geçerek enzimler aracılığı ile asetil-CoA haline getirilir. 

 3) Krebs 

 Mitokondri matriksinde gerçekleşmektedir. Krebs hazırlığı sonunda oluşan asetil Co-A bir önceki döngü sonunda oluşmuş olan okzaloasetik asitle birleşip sitrik asiti oluşturur. Krebs boyunca sitrik asitten CO2 çıkışı görülmektedir. SDF ile ATP üretimi gerçekleşir. Döngüde su kullanılır.

  4) ETS 

 Glikoz, krebs hazırlık ve krebs boyunca NADH2 ve FADH2'lere aktarılmış olan elektronlar mitokondrinin iç zarına gelerek zar üzerine yerleşmiş olan özel proteinler yardımıyla bir dizi indirgenme ve yükseltgenme tepkimeleriyle aktarılır. Bu aktarım esnasında açığa çıkan enerjinin bir kısmı ısı olarak sistem dışına çıkar. Bu ısı sıcakkanlı canlılarda vücut sıcaklığı sabit tutulsun diye kullanılır. Açığa çıkan enerjinin kalanı ATP içine yerleştirilerek hayatsal faaliyetlerde kullanılmak üzere hazır hale gelir.

  ETS elemanları iç zar üzerinde elektron kapasiteleri artacak şekilde sıralanmışlardır. Elektronlar ETS boyunca aktarıldıkça elektronun da enerjisi düşer. Bu sebeple de son elektron tutucusu en güçlü elektron tutucusudur. Bu madde oksijendir. Oksijen ETS'den gelen elektronlar ile NADH2 ve FADH2'lerin hidrojelerini alarak H20 oluşumunu sağlarlar. 1 glikoz için 6O2 harcanır, 12H2O oluşur. 

 Oksijenli Solunum Nerede Gerçekleşir ? 

 Oksijenli solunum mitokondri de gerçekleşir. Sitoplazma da başlayıp mitokondri de devam etmektedir.