ODTÜ Bilim Komitesi'ne ‘Nobelli’ transfer

Sıtmanın Afrika ülkelerinde yayılımının önlenmesi konusundaki bilimsel çalışmaları dolayısıyla 2003'te Nobel Kimya Ödülü alan Prof. Dr. Peter Agre, Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Bilim Komitesi üyesi oldu. Agre, ODTÜ'nün ilk kez düzenlediği ‘Nobel Ders Seminerleri’ projesi kapsamında, Türkiye'deki akademisyen ve öğrencilerle bir araya geldi.

Nobel ödüllü bilimsel çalışmalarıyla ilgili bilgi veren Agre, 15 yıldır sıtma üzerine çalıştığını söyledi. Johns Hopkins Sıtma Araştırma Merkezini 12 yıl yönettiğini hatırlatan Agre, şöyle devam etti:
"Sıtmayı kontrol etmeye ve yok etmeye yönelik dünya çapındaki bir çabanın parçasıydık. Ana sahamız olan Güney Zambiya'da sıtmayla mücadelemizde, hastalık yüzde 95 oranında azalmıştı. Yani yılda 22 bin çocuk bölgesel hastanelere kaldırılırken bu yüzde 20-30'a geriledi. Bu hastalıktan ölüm sayısı ise 100'den bir ya da ikiye geriledi ama sıfıra düşmedi. Ulusal, kar amacı gütmeyen sivil toplum örgütleriyle işbirliği yapmamız ve kırsal kesimdeki insanların güvenini kazanmamız başarımızın anahtarıydı. Bu şekilde sıtma mikrobu taşıyan hastaları, köylere kadar takip edip tedavi edebildik. Sıtma için mükemmel bir aşı hala yapılamadı. Bu hastalık için lisanslı bir aşının sadece bazı olumlu etkileri var. Afrika'da geliştirilecek bir aşıyla hastalığın önüne tamamen geçilebilir. Bizim çiçek aşısı gibi bir aşıya ihtiyacımız var, böylece hiçbir çocuk sıtma olmaz ve uzun süreli bağışıklıkları olur.

YÜZDE 99 ORANINDA HAYAL KIRIKLIĞI YAŞADIM
Fransa'nın Lyon kentinde düzenlenen Küresel Fon Konferansı ile sıtmayla mücadele için çalışmalar yapıldığı. Yani işimiz daha bitmedi, ikinci aşamada hedef sıtmayı sıfıra indirmek. Bu olduğunda yaşıyor olmayı beklemiyorum, diğerleri, belki çocuklarımın ya da torunlarımın jenerasyonu bu işi bitirecek. Fakat, bu olacak. Nobel ödüllü çalışmalarıma giden yolda yüzde 99 oranında hayal kırıklığı yaşadım. Bilim üretirken bilinmeyeni açığa çıkarmanın bir garantisi yok. Pek çok fikirden vazgeçmek zorunda kaldım.

TÜRKİYE'NİN HAZİNESİ GENÇLER
Türkiye, gelişen bir ülke, en büyük başarısı ise yüksek motivasyonlu genç insan jenerasyonu. Bence bu ülke için bir hazine. Türkiye, genç bilim insanlarının başarısıyla ileriye bakıyor. Ülke için çok heyecanlı bir zaman bence. Türkiye, harika bir yer, daha çok Amerikalının Türkiye'ye gelmesini dilerdim, sadece İstanbul'a değil, diğer bölgelerine, gerçek Türkiye'ye.

İNSANLAR ARASINDAKİ EŞİTSİZLİK EN BÜYÜK SORUN
İnsanlığın devamı için çözüm bekleyen acil bilimsel sorun hala insanlar arasındaki eşitsizliğin çözülememesi. Bence hayatı herkes için harika bir hale getirecek dünyadaki kaynaklara sahibiz ama bunu yapmıyoruz, hiçbir ülke yapmıyor. Bu düzeltilmesi gereken bir problem. Bilim her zaman gelecek için üretildi. Bilim insanlarının çalışabilmek için olanaklara, seçkin akademisyenlerin olduğu kurumlara ihtiyacı var. ODTÜ büyük bir olanak ve burada parlak, yaratıcı, hevesli, coşkulu, meraklı genç beyinler gördüm. Bence bu Türkiye'nin geleceği. Bu gençlerin bir kısmı eğitimlerinin bir bölümü için Türkiye’ye dönmekten çekinmeden ABD'ye geldiği zaman muhteşem şeyler olacak.

ODTÜ İÇİN KAFA YORMA SORUMLULUĞUM VAR
ODTÜ Bilim Komitesi üyesi olarak, üniversitenin çabalarını yeniden değerlendirmek isteyebilecekleri alanlar üzerine kafa yorma sorumluluğum var. İlk olarak, her üniversite için kaynaklar kısıtlı ve her şeyi yapamazlar. ABD'de, çoğu daha özelleşmiş uzmanlık alanları olan Berkeley, Harvard gibi her açıdan mükemmel birkaç üniversite var. Rektör Prof. Dr. Kök ve çalışma arkadaşlarıyla Türkiye'de çalışmak için sabırsızlanıyorum. Türkiye'nin hiç kuşkusuz parlak bir geleceği var."

‘ÜNİVERSİTEMİZ İÇİN BÜYÜK ONUR’
ODTÜ Rektörü Prof. Dr. Mustafa Verşan Kök ise Prof. Dr. Peter Agre'yi ağırlamaktan memnun olduğunu belirterek şunları söyledi:
“Agre, ODTÜ Bilim Komitesi üyelik teklifimizi kabul etti. Bu üniversitemiz için büyük onur. Agre'nin, özellikle uluslararası bilim platformunda üniversitemize bilimsel anlamda da farkındalıklar yaratacak çalışmaları olacak" dedi.