Nutuk nedir ve özellikleri nelerdir? Edebiyatta Nutuk türleri ve örnekleri
Güncelleme Tarihi:
Edebiyatın birçok yazım türü ve farklı farklı çeşitleri bulunmaktadır. Edebi eserler ve yazım eserleri ortaya koyan yazarlar bu alanda çok çeşitli örnekler vermektedir. İlk olarak lise hayatımızda karşımıza çıkan yazım kavramları ile daha sonra günlük hayatımızda da karşılaşmak mümkündür. Bu türlerden bir tanesi de nutuktur. Nutuk diğer bir ismi ile söylev hakkında çeşitli türler ve kitaplar bulunmaktadır. Bu anlamda nutuk hakkında verilen eserleri nasıl anlarız? Nutuk türü, yazılar içerisinde hangi hususları içermektedir? Nutuk hakkında ortaya konulan başlıca edebi eserler nelerdir? İşte, merak edilen tüm detaylar.
Nutuk kelimesini duyunca bir Türk vatandaşı olarak Mustafa Kemal Atatürk'ün eseri olan Nutuk gelmektedir. Ancak Atatürk'ün bu eserinin yanı sıra bu isimde edebi yazılarda bulunmaktadır. Yani bir makale, bir fıkra ya da bir deneme gibi nutukta bu yazım türleri arasında sayılmaktadır. Nutuk türünü kullanan ve bu türde kıymetli eserler ortaya çıkarmış yazarlar bulunmaktadır.
Nutuk Nedir?
Nutuk, bir topluluğa, hedef kitleye, söylevde bulunmak için, hitabet sanatını da kullanarak, edebi anlamda değeri bulunan türlere denmektedir. Yani nutuk türünün temel amacı belli bir topluluğa hitap etmesidir. Bu hitap şeklinin de hitabet unsurlarını içermesi gerekir.
Nutuk Özellikleri Nelerdir?
Nutuk türünde yazım ortaya konulması için belli başlı kurala uyulması gerekmektedir. Bu kurallara uyulmaması durumunda türün nutuk türü olarak adlandırılması zor olmaktadır. Bu manada nutuk için gerekli özellikleri şu şekilde açıklayabiliriz:
- Aktarılmak istenen fikir veya mesele hakkında açık bilgiler verilmelidir. Yani bilgilerin üstü kapalı olmaması gerekir.
- Nutuk yazan kişinin hitap ettiği toplumu etkileme gayretinde olması gerekmektedir. Yani toplumu anlattığı mesele hakkında ikna etmelidir.
- Anlatımında dinleyicileri tetikleyen ve heyecanlandıran hitap şekillerini kullanmak gerekmektedir.
- Özellikle bu türün giriş cümleleri çok etkileyici olmalıdır. İlk bakışta ilgiyi üzerine çekmelidir.
- Hitabın net, açık ve düzgün olması gerekmektedir. Açık olmalıdır.
- İşlemek istenen konunun nutuk türüne göre belirlenmesi gerekmektedir. Yani tür ile konu eşdeğer olmalıdır.
- Bahse konu olan nutuk konusunun düşünce ve açıklamalar ile desteklenmesi gerekmektedir.
- Paylaşılan düşüncenin kanıtlanabilir olması gerekmektedir. Bunun için söylevde konunun ispatını sağlayan belgelerin sunulması gerekmektedir.
- Giriş cümlelerinin açık olması kadar sonucunda kesin ve net bir dil ile bitirilmesi gerekmektedir.
Edebiyatta Nutuk Türleri Nelerdir?
Edebi anlamda nutuk türlerinin çeşitleri de bulunmaktadır. Adı üzerinde olarak konularına göre isimlendirilmiştir. Konulardan da anlaşılacağı üzere aynı ismi çağrıştırır. İşte nutuk türleri:
- Akademik Nutuk: Üniversite ve sempozyumlarda kullanılmaktadır.
- Hukuki Nutuk: Avukat, hakim ve savcıların tertip ettiği konuşmalardır.
- Askeri Nutuk: Emir komuta altında bulunan askerlere duygu yükleyen ve yüreklendiren eserlerdir.
- Siyasi Nutuk: Siyasi konuları ele alır. Meclisin ve seçim meydanlarının vazgeçilmez türüdür.
- Dini Nutuk: Dini konular işlenir. Birlik ve hoşgörü çağırısında bulunur.
- Kültürel Nutuk: Kültür ile geçmiş ve gelecek uygulamalar ele alınır.
- Bilimsel Nutuk: Bilimsel toplantılarda kullanılan türdür.
Edebiyatta Nutuk Örnekleri Nelerdir?
Atatürk'ün Genliğe Hitabesi ile Onuncu Yıl Nutku, Orhun Hitabelerindeki yazılar, Tonyukuk, Kültigin ve Bilge Kağan'ın yazıtları söyleve birer örnek olarak verilebilir. Orhun Yazıtlar, Türk Edebiyat türünün ilk söylev örneklerindendir.
Tanzimat döneminden sonra, Halide Edip Adıvar ile Ömer Naci'nin bu türde eserleri bulunmaktadır. Özellikle Halide Edip Adıvar'ın, mitinglerde yaptığı söylevleri Türk milletini heyecanlandıran nutuklardandır. Mehmet Emin Yurdakul'unda bu manada yapmış olduğu bir söylevi bulunmaktadır. Necip Fazıl Kısakürek, Süleyman Nazif, Osman Bölükbaşı, Selim Sırrı Tarcan gibi yazarlarımızda nutuk türünde eserler vermiştir.