Nümizmatik nedir ve ne demek? Eski para inceleme ve koleksiyonculuğu hakkında bilgi

Nümizmatik aslında bir bilim dalı olarak karşımıza çıkmaktadır. Sikke ya da paraların tarihi ve tanımları ile ilgilenmektedir. Latince bir kelime olan numisma kelimesinden türemiş ve dilimize geçmiştir.

 Nümizmatik Nedir ve Ne Demek?

 Nümizmatik genel olarak eski paraların ya da sikkelerin incelenmesidir. Bu paraların kullanılmış olduğu medeniyetler ile alakalı olarak bilimi aydınlatmada oldukça önemli bir yere sahiptir.

 Paraların üzerinde olan yazılar, hükümdar, devlet ya da devletin ekonomik gücü ile alakalı pek çok bilgileri sunmaktadır. Nümizmatik biliminde uzmanlaşmış olan kişilere ise nümismat ismi verilmektedir.

 Bir uygarlığın kullanmış olduğu paralar incelenip o uygarlık ile alakalı pek çok bilgi elde edilebilmektedir. Bunlar;

Hükümdarın tahta ne zaman çıktığı ve tahtan ne zaman indiği ile alakalı bilgiler olabilmektedir. Çünkü sultanlar tahta çıktıkları zaman kendi adlarına para bastırıyorlardı.

Ülkenin ekonomik koşulları ile alakalı bilgiler vermektedir. Değerli madenler bu dönemlerde para olarak kullanılabiliyordu. Eğer paraların içerisinde değerli madenlerin oranı az ise o zaman ülkede enflasyon olduğu da söylenebilir.

Değerli olan madenlerin para olarak kullanılmış olduğu dönemlerde eğer paranın değeri düşürülmek istenirse yani devalüasyon yapılmak istendiği zaman paralar toplatılıyor, ülkenin farklı yerlerinde kurulmuş olan darphanelerde bu paralar eritiliyor ve içerisine bakır gibi elementler eklenip paranın değeri düşürülüyordu.

 Osmanlı zamanında eğer halkta 100 akçe varsa bu paralar toplanırdı ve içerisine bakır eklenip 120 akçe basılırdı. Bu işlemden sonra devlet fazladan basmış olduğu 20 akçeyi kendine alırdı. Geri kalan paralar ise kimden toplandı ise sahiplerine geri verilmekteydi. Eski dönemlerdeki paralara bakıldığında ilk zamanlarda paraların altın ve gümüş renginde olduğu görülür. Ancak zamanla paralar bakır rengi almaya başlamıştır.

 Paranın basım şekli ile basım tekniği hakkında bilgi edinilebilir. Üzerinde bulunan süsler sayesinde ise sanat düzeyini öğrenmek mümkündür.

 Eski Para İnceleme ve Koleksiyonculuğu Hakkında Bilgi

 Nümizmatik bilimi yüzyıllar içerisinde oldukça fazla gelişme göstermiştir. Tarih en fazla bu bilim dalından faydalanmaktadır.

 Sikkeler ve paralar yoruma açık malzemeler içermektedir. Bunun yanında siyasi, idari ve ekonomik bilgileri de barındırmaktadır. Eğer bahsedilen dönem çok fazla bilgi sahibi olunamayan karanlık bir dönem ise o zaman nümizmatik bilimine daha çok ihtiyaç duyulur.

 Nümizmatik para koleksiyonculuğu anlamına da gelmektedir. Koleksiyonculuk çok eski dönemlerden beri süre gelmektedir. Dünya'da oldukça ünlü bir kişi olan Sezar ve Pompeius ilk para koleksiyoncuları olarak bilinmektedir. Türkiye'deki para koleksiyonculuğu ise 20. yüzyılda müzeciler ile birlikte başlamıştır.

 Para koleksiyonculuğunda eski paralar, madeni paralar, kağıt paralar, madalyonlar, nişanlar, jetonlar şeklinde ayrılmaktadır. İlk olarak antik para koleksiyonları Rönesans zamanında Roma ile Yunan tarihindeki ünlülerin portrelerini araştıran hümanistler tarafından gerçekleştirilmiştir. Zamanla koleksiyonlara eski sitelerin bastırmış olduğu ve yorumlamanın oldukça güçleştiği paralar da eklenmeye başlamıştır.

 Zamanla yeni çağ madalyonları ile paraları da koleksiyonlara katılmaya başlamıştır. Bütün bu nesnelerin araştırılması ve yorumlanması aslında Nümizmatik biliminin temelini oluşturur. Nümizmatik 18. yüzyıldan sonra Arkeoloji biliminin bir alt bilim dalı olarak kabul edildi.

 Nümizmatik bilimi bir paranın basıldığı dönem, basım tekniği, basıldığı dönemdeki ekonomik, siyasi ve toplumsal yapısı gibi konuların araştırılmasını üstlenmektedir. Paralar bunun yanında tarihsel süreçte yaşamış olan soylu ailelerin soy ağaçları hakkında da bilgiler vermektedir. Çeşitli dönemlerde yapılmış ve sonrasında yok olmuş yapılar ve anıtlar ile ilgili de bilgiler vermektedir.