8 yaşında deney yaptı, Nobel aldı

İsveç Kraliyet Bilim Akademisi tarafından önceki gün düzenlenen Nobel Ödül Töreni’ne Türkiye’den öğretmen ve lise öğrencileri de katıldı. Üç gün boyunca Stockholm’de bulunan Kültür Koleji’nden kimya ve fizik alanına ilgi duyan 19 öğrenci ve 2 öğretmen, kentte Nobel turuna çıktı. Ödüllerin verildiği konser salonu ve ziyafetin yapıldığı Belediye Sarayı ile birlikte Nobel Müzesi’ni gezen öğrenciler, töreni canlı izledi. Bu yıl kimya alanında Nobel Ödülü’ne layık görülen Prof. Dr. Joachim Frank, Stockholm’de kaldığı Grand Hotel’de Kültür Koleji öğrencileriyle birlikte Hürriyet’in sorularını yanıtladı. Liselilerin İnovasyon Kültürü adı altındaki dergisini inceleyen ve sayfalarına imza atan Prof. Dr. Frank, “Nobel’i almak ne hissettirdi?” sorusuna şu yanıtı verdi:

“Nobel Ödülü sahibi olmak harika bir duygu. Çünkü insanlar söylediklerinizi dinliyor. Önceleri hep kendi cümlelerimi bitirememe sorunu yaşıyordum, daha iyi iddiaları olmayan ama düşüncelerini daha hızlı ve açık şekilde ifade eden insanları dinlemek zorunda kaldım. Bu sebeple karşılıklı konuşmalar sırasında hep onların fikirleri üstün gelirdi.”

TELEFON SABAH 05.15’TE ÇALIYORSA BİR SEBEBİ VARDIR
Prof. Dr. Frank’ın söyleşisinde öne çıkanlar şunlar oldu:
Nobel Ödülü’nü kazandığımda ABD’deydim ve telefon çaldığında saat beşi çeyrek geçiyordu. Eğer telefon 4 Ekim’de saat beşi çeyrek gece çalıyorsa bunun bir sebebi olmalı diye düşünüyorsun. Telefon eşimin yattığı taraftaydı ve ona “Telefonu sakın kapatma” dedim.

ÖDÜL SONRASI TANRI’YMIŞ GİBİ DAVRANDILAR
Açıkçası günlerim daha uzun geçmeye başladı. Basın toplantıları, söyleşiler, Columbia Üniversitesi’nde paneller oldu. İsveç televizyonu ve radyosu geldi. Sıra dışı ve aslında biraz da beklenmeyen bir şey oldu -sanki her şey beklendiği gibiydi ya- mayısta Hindistan’da bir seminer için açılış konuşmacısı olarak davet edildim. Daha önce Hindistan’da bulunmamıştım. Gitmeye karar verdikten sonra başka üniversiteler de bundan bilgi anlamında faydalanmak istediler. Biz de üç haftalık bir seyahat planladık. Ekimin sonundan kasımın ortalarına kadar sürecekti ve bu nedenle de Nobel Ödülü haberi geldiğinde bunu iptal edemedik. Gittiğimizde geziyi kısa kesmeye karar verdik. Orada size buralardaki gibi davranmıyorlar, Nobel sonrası adeta bir Tanrı’ymışsınız gibi saygıyla yaklaşıyorlar. Çiçekler, çelenkler çok gösterişliydi.

8 YAŞINDAN BERİ DENEYLER YAPIYORUM
Henüz 8 yaşındayken bilimin ne olduğuna dair bir fikrim olmamasına rağmen elime geçirdiğim her türlü materyalle (asitler, kömür, çinko vb) deneyler yaptığımı hatırlıyorum. Daha sonra bilimin, cisimlerin doğasını araştırma uğraşı olduğunu ve evimizin verandasında yaptıklarımdan bilimi ayıranın onun yönteme dayalı, sayısal ve sistemli olma özellikleri olduğunu öğrendim.

BİLİM VE İNOVASYON EĞİTİM PROGRAMLARINDA OLMALI
Bilim, inovasyon ve modern teknoloji hayatımızın içinde olan, çocukların içinde büyüdüğü güncel konular. Bu nedenle bunlar eğitim programlarının en başlarında yer almalı.

Binlerce yansıma arasından birinin peşine düştüm Basmakalıp olmayan, yeni fikirlerden gözünüz korkmasın! Molekülün gelişigüzel konumlandırılmış kopyalarının binlerce yansımasının arasından bir molekülü görselleştirme fikriyle çalışmaya başladığımda insanlar delirdiğimi düşünüyorlardı.

ÇALIŞMA İLAÇ GELİŞTİRMEDE ÖNEMLİ
Elektron mikroskopisini basit şekilde anlatmak gerekirse, X-ışını kristalografisiyle (Minerallerin şekil ve iç yapılarını inceleyen bilim dalı) görülmeyen birçok molekülü görselleştirmemizi sağlar. Çeper kanallarında boşluklar özellikle büyüktür ve çoğu kristalize edilemez. Moleküllerin atomik yapılarını bilmek, onların sağlıklı veya hastalıktan etkilenmiş insanların vücut hücrelerinde nasıl çalıştığını anlamak için esas. Ayrıca bu çalışma etkili ilaçlar geliştirmede önemli yere sahip.

Nobel Kimya Ödülü 2017 Nobel Kimya Ödülü Prof. Dr. Joachim Frank ile birlikte Jacques Dubochet ve Richard Henderson’a solüsyon içerisindeki biyo-molekül yapılarının yüksek çözünürlükte belirlenmesinde kullanılan donduruculu elektron mikroskopisini geliştirdikleri için verildi. Prof. Dr. Frank, Columbia Üniversitesi Tıp Fakültesi Merkezi’nde çalışıyor.

TÖRENE DAVET EDİLEN TEK TÜRK OKULU
Kültür Eğitim Kurumları Okullar Koordinatörü Biriz Kutoğlu başkanlığında Stockholm’e giden öğrenciler, Nobel ödülleri için dünyanın kalbinin attığı şehirde, Stockholm Konser Salonu’nda 1.300 konuk arasında yer alarak töreni izledi. Her yıl Alfred Nobel’in ölüm yıldönümü olan 10 Aralık’ta gerçekleştirilen ve İsveç Kraliyet ailesinin ev sahipliğinde büyüleyici bir atmosferde yapılan töreni heyecanla izleyen öğrenciler, Nobel Kimya Ödülü’nü alan Prof. Dr. Joachim Frank’ı Türkiye’ye çağırdılar.

Koordinatör Biriz Kutoğlu, Nobel’i izleme hikâyelerini şöyle anlattı:
“Her yıl Nobel ödüllerinin verildiği ekim ayını, eğitim programımız dahilinde takip eder ve pek çok etkinlikle okullarımızda aktif olarak işleriz. Öğretmenlerimizle özel bir proje hazırlamaya karar verdik. Öğrencilerimiz, bu yıl ödüle layık görülen bilim insanlarıyla iletişime geçti, onlara soru sordu. Fizik ve kimya dallarında ödüle layık görülen Prof. Dr. Barry Barish ve Prof. Dr. Joachim Frank sorularını yanıtladı. İnovasyon Kültürü adlı dergimizi ‘Nobel Özel Sayısı’ olarak hazırladık. Öğrencilerimizin bu çalışmalarını, Nobel Organizasyonu ve İsveç Kraliyet Ailesi ile paylaştık. Bu girişimimiz olumlu sonuçlandı. Stockholm’de Prof. Dr. Joachim Frank ile yüz yüze görüşmeye kabul edildiler. Nobel Ödül Töreni’ne İsveç Kraliyet Ailesi’nin davetiyle tek Türk okulu olarak katıldık.”