Nesne nedir? Türkçe'de belirtili ve belirtisiz örnekleri nasıl bulunur? Belirtili ve belirtisiz nesne örnekleri
Güncelleme Tarihi:
Türkçede tümceler birtakım öğelerin belirli kurallara dayanarak, bir araya gelmesi sonucu oluşmaktadır. Bu öğelerin içinde temel öğelerden nesne öğesi de bulunmaktadır. Türkçemizin cümle yapısı ve öğelerin oluşumunun öğrenilmesi için nesnelerinde bilinmesi gerekmektedir. Bu bağlamda öğrenciler nesne nedir ve nasıl kullanılır sorularına cevap aramaktadırlar. Ayrıca cümle içerisinde kullanılan nesnelerin kurallarını da merak etmektedirler. Nesne ne olduğunu, çeşitlerini ve örneklerini sizler için derledik.
Nesne aslında özne ve yüklem gibi temel ögeleri arasında sayılmazlar. Nesneler tümcelerin yan ögeleri arasındadır. İş yapan kişinin yapmış olduğu eylemlerden etkilenen ögeler birer nesne olarak değerlendirilmektedir.
Nesne Nedir?
Eylemi gerçekleştiren kişinin yani öznenin, yaptığı eylemden direkt olarak etkilenen öğelere nesneler denir. Nesneyi bulmada yükleme bir takım sorular sorulmaktadır. Bunlar; neyi, kimi ve nereyi sorularıdır. Türkçede iki çeşit nesne göze çarpmaktadır. Bunlar belirtili ve belirtisiz nesnelerdir. Belirtili nesneler ile belirtisiz nesneleri bulmak için hal eklerine dikkat etmek gerekmektedir. Eğer hal eklerinin kullanım şekilleri öğrenilirse belirtili ve belirtisiz nesneler kolaylıkla bulunabilecektir.
Türkçede Belirtili Nesne Nasıl Bulunur?
Belirtili nesneleri bulmak için isimlerin hal eklerine bakmak gerekmektedir. Yani -ı, -i, -u ve -ü belirtme hal eklerini alan isimlere bakılır. Örneğin;
- Annem seni içeride bekliyor. (kimi) seni
- Boyacı duvarı boyadı. (neyi) duvarı
- Babam, evin anahtarını kaybetmiş. (neyi) evin anahtarını
- Okulun girişinde saatlerce senin buraya gelmeni bekledim. (kimi) senin
Türkçede Belirtisiz Nesne Nasıl Bulunur?
Belirtisiz nesnelerde belirtili nesneler gibi hal ekleri bulunmaz. Yalın halde bulunmaktadır. Şimdide belirtisiz nesne hakkında örneklere göz atalım:
- Öğretmenime çiçekçiden çiçek aldım. (ne?) çiçek
- Balo için takım elbise alacağım.(ne?) takım elbise
- Biraz dinlenmek ister misin? (ne?) dinlenmek
- "Bir daha böyle geç gelme." dedi. (ne?) bir daha böyle geç gelme
Burada dikkat edilmesi gereken bir nokta vardır. Oda "ne" sorusudur. Çünkü "ne" sorusu aynı zamanda özneyi bulmak için de kullanılmaktadır. Bu tip sorularda karıştırmamak adına özne ile birlikte düşünmek gerekir. Örneğin;
- Köpek süt içiyordu (Kim/Ne süt içiyordu?) Köpek, burada öznedir. Özneyi bulduk. Şibi özne ile birlikte sorumuzu soralım.
- Köpek süt içiyordu (Köpek ne içiyordu?) Süt. İşte böylece karıştırmadan belirtisiz nesneyi bulmuş oluruz.
Belirtili Nesne Örnekleri
- Uçağın kapısı bozulduğu için havalanamadı. (uçağın kapısı)
- Her sabah özenli bir şekilde gözlüğünü temizlerdi. (gözlüğünü)
- Yanına hemen arkadaşını çağırdı. (arkadaşını)
- Çiçek açmamış güller gibi görünüyorsun. (çiçek açmamış güller)
- Eski hesapları karıştırmaktan vaz geç artık. (eski hesapları)
- Tarihin üstü tozlu defterlerini açmışlardı. (Tarihin üstü tozlu defterlerini)
- Bu toplantıda herkes bu kitabı okumalı. (Bu kitabı)
- Bilgisayarı tamir için servise göndermişti. (Bilgisayarı)
- Sabah günü ilk ışıklarında ayaklarını iyice yıkamıştı. (Ayaklarını)
- Rüzgarın fısıldayan sesini dertli dertli otururken duyuyordu. (Rüzgarın fısıldayan sesini)
Belirtisiz Nesne Örnekleri
- Anneme mağazadan hediye aldım. (Hediye)
- Derdini anlatabilmek adına bir takım şeyler fısıldıyordu. (Bir takım şeyler)
- Sessiz cümleler kurmayı ne kadarda çok seviyorsun. (Sessiz cümleler)
- Her sabah uyandığımda sade kahve içerim. (Sade kahve)
- Babama kendim için bir köpek aldırdım. (Köpek)
- Böyle şeyler için kendini yıpratıyorsun. (Böyle Şeyler)
- Limanlarda sessiz gemi görmek hoşuma gidiyor. (Sessiz Gemi)
- Arkadaşım için yıldız toka siparişi verdim.(Yıldız Toka)
- Seni mutlu etmek için ahşap vazo siparişi verdim. (Ahşap vazo)