Münazara ‘21’inci yüzyıl becerilerini’ geliştiriyor

Örneğin, günümüzde iş dünyası, çalışanlardan geniş bir çerçevede çeşitli bilişsel ve duyusal becerilere sahip olmalarını bekliyor. 21’inci yüzyıl becerileri olarak da bilinen bu beceriler; karmaşık problemleri çözebilmeyi, herhangi bir görevi yerine getirirken eleştirel düşünebilmeyi, farklı kültürlerden insanlarla bir aradayken etkili bir şekilde iletişim kurabilmeyi, başkalarıyla işbirliği içerisinde çalışabilmeyi, bilişim ve teknoloji okuryazarlığını ve değişen çevresel koşullara hızlıca uyum sağlayabilmeyi kapsıyor. Peki, bu becerileri geliştirmek için okullarda neler yapılabilir?

ARTIK BİRDEN FAZLA MESLEK İCRA EDİLİYOR
Günümüzde artık her zamankinden çok daha fazla bilgi var ve değişimin hızı artarak devam ediyor. Bu nedenle, eğitimciler bilginin öğretiminden çok bilginin nasıl kullanılacağına daha çok odaklanmalı. Yakın zamanlara kadar meslekler neredeyse kuşaktan kuşağa aktarılırdı ve bir kişinin yaşamı boyunca genellikle bir mesleği olurdu. Ancak günümüzde artık bir kişinin yaşamı boyunca birden fazla mesleği icra etmesinin söz konusu olduğunu söyleyebiliriz. Bu nedenle, eğitim sürecinde sadece içeriğe, yani öğretilecek olan bilgiye odaklanılırsa, kişi mesleğini değiştirdiği zaman o bilgiler kullanılır olmaktan çıkacaktır. Ancak yukarıda sözü edilen becerilere odaklanılırsa, kişi yaşamı boyunca farklı mesleklere geçiş yapacak dahi olsa bu beceriler hep kullanılabilir olacaktır.
Artık günümüzdeki iş dünyası ve sosyal yaşamın özellikleri, insanların karşılaştıkları problemleri çözmek için işbirliği yapmalarını, yeni fikirler üretmelerini ve paylaşmalarını gerektirirken, eğitim sistemlerinin geleneksel öğretim yöntemleriyle yetinmeleri oldukça sınırlı kalacaktır. Bu anlamda, yukarıda sözü edilen becerilerin öğrencilere kazandırılmasında münazaradan yararlanılabilir.

MÜNAZARA NEDİR?
Münazara belirli bir konu hakkındaki farklı fikirlerin sistematik bir şekilde sunulmasıdır. Genel olarak, bir münazarada üzerinde konuşulacak bir konu belirlenir ve sonrasında bu konunun farklı boyutları hakkında konuşacak iki ayrı grup oluşturulur. Gruplardan birisi önceden belirlenmiş olan konunun bir yönünü savunacak şekilde görüşlerini yapılandırırken, diğer grup ise karşı görüş oluşturmak üzere bir hazırlık yapacaktır. Böylece münazarayı gerçekleştirecek olan öğrenciler, izleyiciler karşısında birbiriyle tamamen zıt fikirleri savunacaktır. Öğrencilerin, fikirlerini desteklemek ve görüşlerine katılacak kişi sayısını artırmak için de görüşlerini ikna edici kanıtlarla sunmaları gerekir.

MÜNAZARANIN FAYDALARI
Münazaralar içerik konusunda öğrencilerin belirli bir düzeyde bilgi edinmelerini sağlamasının yanında, problemi tanımlama, çeşitli kaynaklara ulaşma ve kaynakların güvenilirliğini değerlendirme, görüşlerini destekleyecek kanıtlar elde etme gibi çeşitli becerileri geliştirmelerini sağlar. Bu beceriler, yeni bir iş yapma veya yeni bir bilgiye ulaşma gibi değişen durumlara da uygulanabilir. Bundan dolayı, eğitim sürecinde münazaranın kullanılması öğrencilerin üst düzey düşünme becerilerinin geliştirilmesinde yararlı olabilecek bir yöntemdir.
Öğretim sürecinde münazara kullanımının, hem görüşlerini sunan öğrenciler için hem de karşıt görüşleri dinleyen öğrenciler için birçok yararı vardır. Münazara öğrencilerin eleştirel düşünme, problem çözme, kendini ifade etme, yazılı ve sözlü iletişim kurma ve sunum yapma gibi becerilerini geliştirmelerine yardım eder. Ayrıca, sınıfta münazaranın kullanımı öğrencilerin soyut düşünme, araştırma, akıl yürütme ve topluluk önünde konuşma gibi becerilerinin geliştirilmesine katkıda bulunur.

ELEŞTİREL DÜŞÜNMEYİ BESLER
Münazara yapmak, üzerinde uzlaşılamayan bir konu hakkında çatışmak yerine, öğrencilerin demokratik bir ortamda görüşlerini ifade etmesine olanak sağlar. Eleştirel düşünme, aynı zamanda öğrencilerin yeni fikirleri öğrenme konusunda meraklı olmalarını ve sorgulamaya yönelik bir tutum geliştirmelerini sağlar. Öğrenciler, bir münazara sırasında görüş oluştururken, ezberci öğrenmenin ötesine geçer ve analitik ve eleştirel düşünmeye başlar.

İLETİŞİM BECERİLERİNİ GELİŞTİRİR
Münazara öğrencilerin iletişim becerilerinin geliştirilmesine de katkıda bulunur, çünkü öğrenciler münazara sırasında sadece ne söyleyecekleri hakkında değil, bunu nasıl söyleyecekleri hakkında da düşünmek durumundadır. Öğrenciler aynı zamanda, karşı tarafın düşüncelerini çürütebilmek için iyi dinleme becerilerine de sahip olmalıdır. İletişim becerilerini geliştirmeye ek olarak, öğrenme etkinlikleri münazara yoluyla gerçekleştirildiğinde, öğrenciler bilgiyi zihinlerinde daha uzun süre tutabilirler. Öğrenciler, bilgiyi pasif bir şekilde aldıklarında değil, onu aktif bir şekilde analiz ettiklerinde, birbirleriyle tartıştıklarında ve uyguladıklarında daha etkili bir şekilde öğrenirler.

DÜŞÜNCELERİİFADE EDEBİLMEYİ SAĞLAR
Münazara yapmak, öğrencilere herhangi bir konuda düşüncelerini ifade etme konusunda da yardımcı olur. Münazaraya hazırlanmak, öğrencilerin tartışılacak olan konunun planlanması ve konuşma sırasında kullanılacak ifadelerin, sözcüklerin, görüşlerin seçilmesi, düşüncelerini belirli bir mantık sırası dahilinde sunması gibi konularda da gelişmesini sağlar.

BAŞKALARINI ANLAMAYI KOLAYLAŞTIRIR
Münazara sürecinde öğrenciler başkalarının nasıl düşündüklerini de öğrenirler ve böylece çatışmaları çözme becerileri de gelişmiş olur. Münazaranın katılımcıları, bir konu ile ilgili ileri sürülen farklı görüşleri dinlerler, farklı bakış açılarını dikkate alırlar ve ileri sürülen görüşleri değerlendirerek bir yargıya ulaşırlar. Böylece, münazara sürecine katılan öğrenciler, daha açık fikirli olur, önyargılarını azaltır ve başkalarına empati yapmaya başlarlar.
Münazara sürecinde öğrenciler, görüş oluşturma ve kanıtları değerlendirme gibi becerileri kazanırken, aynı zamanda bu becerilerin gerçek yaşam koşullarında nasıl uygulanacağı konusunda da gelişme kaydederler. Münazara konuları, çok çeşitli alanlardan seçilir. Dolayısıyla, münazara yapmak, öğrencilerin sınıflarda öğrendikleri konuların dışına çıkıp farklı alanlarda bilgi edinmelerini de sağlar. Öğrenciler münazara yaparken, bir nevi gerçek hayat sınıfa gelir ve böylece yaşamdaki önemli konulara ilişkin öğrencilerin farkındalıkları gelişir.

MÜNAZARA ÖĞRENCİYİ GELECEĞE HAZIRLAR
Sonuç olarak, okulda gerçekleştirilen münazaralarda öğrenciler aktif bir şekilde öğrenme sürecine katılacak ve bu durum da öğrencilerin birbirlerine öğretme sorumluluğu almalarını sağlayacaktır. Öğrencilerin eğitim-öğretim süreçlerinde daha aktif olabilmeleri ve hem sosyal yaşamda hem de iş yaşamında kendilerini güçlendirecek becerileri edinebilmeleri için kullanılacak yöntemlerden birisi de münazaradır. Münazara aracılığıyla karşıt görüşleri savunan öğrenciler kadar, görüşleri dinleyen kişiler de birçok yönden gelişim sağlayabileceklerdir. Böylece, bir münazara sürecinin içerisinde bulunmak, öğrencilerin sosyal yaşamda ve iş dünyasında kendilerine yardımcı olacak olan 21’inci yüzyıl becerilerini geliştirmelerini sağlayacaktır.

PROF. DR. İLHAN YALÇIN KİMDİR?
İlhan Yalçın, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Anabilim Dalı’nda görev yapıyor. Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık alanındaki lisans, yüksek lisans ve doktora eğitimlerini Hacettepe Üniversitesi’nde tamamladı. Lisans mezuniyetinin ardından beş yıl Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı kurumlarda psikolojik danışman olarak görev yaptı. Doktora eğitimi sırasında North Carolina Üniversitesi’nde (ABD) bir yıl süreyle misafir araştırmacı olarak bulundu. Öğrenci iyi oluşu, sosyal ve duygusal gelişim, anne babalık davranışları, grupla psikolojik danışma ve evlilik ve aile danışmanlığı alanlarında çalışmalarını sürdürüyor.