Münakehat nedir? Fıkıhta münakehat konuları nelerdir? Hangi konuları inceler?
Güncelleme Tarihi:
Arapçada fıkh kelimesi, bir meseleyi tam anlamıyla kavramak, idrak etmek, sorunları gidermek ve sonuca ulaşmak anlamına gelir. İslam dininin, önce Arabistan'da sonra tüm dünyada yayılması ile birlikte, fıkıh, en önemli ilimlerden biri olmuştur. Fıkıh ilminde kişiler ya da kurumlar arasındaki anlaşmazlıklar çözüme kavuşturulur. Bu alanda eğitim alıp yetkinlik kazanan kişilere fakih denir. Fıkhın bölümlerinden biri olan münakehat nedir? Münakehatta hangi konular ele alınır sizin için tüm yönleriyle derledik.
En ünlü fakihlerden bazıları ve önemli eserleri şu şekilde sıralanabilir:
1- İbn-i Kesir Kurtubi - Esma-i Hüsna
2- Abdullah Bin Abbas - El Mesailün Nefise
3-Mehmed Emin Bey - Kutulamare Hücum ve Mühasarası
Münakehat Nedir?
Arapça kökenli münakehat kelimesi, evlenmek anlamına gelen nikah sözcüğünden türetilmiştir. Bazı kaynaklarda ''münakehe'' şeklinde geçen sözcük, fıkıh ilminde terim anlamıyla kullanılır.
Fıkıhta Münakehat Konuları Nelerdir?
1- Kuran'ı Kerim'in koyduğu emir ve yasaklar göz önünde bulundurularak kimlerin evlenmesinin dinen caiz olduğu belirlenir.
2- Boşandıktan sonra erkeğin kadına her ay ödemesi gereken nafakanın miktarı tespit edilir.
3- Çocukların velayetinin kimde kalacağı da münakehatta incelenen ve karara bağlanan konular arasında yer alır.
Münakehat bölümünde boşanma şartları önemli bir yer tutar. Fıkha göre, şu kusurlardan biri eşlerde bulunuyorsa, boşanma dinen caizdir.
Her İki Tarafta da Bulunabilen Kusurlar
1- Cünun
Cünun, kişinin akli melekelerini yitirmesi, doğru ve sağlıklı düşünememesi demektir. Maliki mezhebine göre erkek akıl sağlığını yitirdiğinde kadının boşanmaya hakkı vardır. Ancak aynı durum erkek için geçerli değildir. Zira, Maliki mezhebine göre kadında cünun belirtileri görüldüğü takdirde, erkek eşine bakmakla yükümlüdür.
2- Cüzzam ve Diğer Salgın Hastalıklar
Özellikle İslam'ın ilk yıllarında Cüzzam, dünyadaki en tehlikeli bulaşıcı hastalıklardan biriydi. Hem eşlerin hem de çocukların hayatını koruma altına almak için, cüzzam ya da başka bir bulaşıcı hastalığın ortaya çıkması durumunda boşanma gerçekleşir.
3- Hapis ya da Kayıp
Eşi 10 yıldan fazla hapis cezasına çarptırılan ya da 3 yıldır kayıp olan kadın, boşanmak için mahkemeye başvurabilir.
Münakehat Hangi Konuları İnceler?
Münakehat genel olarak evlilik, boşanma, velayet ve nafaka gibi evlilikle ilgili konuları inceler. Eşlerin birbirlerine karşı hak ve sorumlulukları da münakehatın incelediği ve hüküm verdiği konular arasında yer alır.
Fıkhın diğer bölümlerinde olduğu gibi münakehatta da hüküm verilirken başvurulan kaynakların başında Kuran'ı Kerim gelir. Bazı davalarda fakihler, hadis ve sünnete bakarak da karar vermiştir. Hem Kuran hem de hadislere bakarak sonuca ulaşılmadığı takdirde ''içtihat'' yöntemi kullanılır.
Örneğin daha önceki tarihlerde benzeri görülmemiş bir boşanma davasında, davaya bakan kişi, Kuran ayetlerini inceler. Hz. Muhammed'in, başka davalarda nasıl bir yol izlediğini düşünür. En sonunda akıl yürüterek mevcut delilleri değerlendirir ve sonuca ulaşır. İçtihat yaparak uzmanlaşan fakihlere müçtehit denir. Münakehat bölümünde de birçok dava bu yöntem kullanılarak karara bağlanmıştır.