Mukaddime nedir, ne anlatır? Mukaddime kimin eseri?
Güncelleme Tarihi:
Türk ve Osmanlı Edebiyatı, kültürü çok sayıda önemli eser içermektedir. Bunların bazıları çok bilinir iken bazıları biraz daha geri planda kalmıştır. Mukaddime isimli eser de böyle bir eserdir ve merak konusu olmaktadır. İşte Mukaddime nedir, Mukaddime ne anlatır, Mukaddime kimin eseridir ve konu hakkında çok daha fazlasını sizler için derledik.
İslam alimi Ibn-i Haldun tarafından yazılan ve çok fazla konu başlığı içeren bir eseridir.
Mukaddime Nedir, Ne Anlatır?
"Mukaddime" sözcüğü Arapça kökenli olup sözcük anlamı "bir kitabın asıl metninden önceki ön yazısı, ön sözü" demektir. İslam dünyasının yakından tanıdığı Ibn-i Haldun'un en ünlü eseri Mukaddime'dir.
Mukaddime, "konuyu okuyucuya arz eden, takdim eden" anlamına geldiği gibi "eserin başında ilk olarak yer alan öne geçirilen" anlamında da kullanılır.
Mukaddime'nin Arap edebiyatında bağımsız bir tür haline gelmesi Hicri 3. Yüzyılın ortalarından itibaren "El-Cahız" ve öğrencisini Ibn-ı Kuteybe sayesinde olmuştur. Batılıların Tunus'lu büyük alim olarak tanıdıkları Ibn-ı Haldun'un Mukaddime adlı bu eseri yeterince değerlendirilememiştir. Batı dünyasının bu eser hakkındaki değerlendirmesi önemini çok güzel vurgulamaktadır:
Asrın sonuna doğru büyük çalkantı içine giren Batı dünyası "Mukaddime"yi tarih felsefesinin el kitabı olarak okuttu.
İngiliz tarihçi Toynbee ise Mukaddime'yi bir hazine olarak gördü:"Mukaddime'deki tarih felsefesi, nevinin en büyük eseri. Şimdiye kadar hiçbir ülkede, hiçbir çağda, hiçbir insan zekası böyle bir eser ortaya koyamamıştır.
Cemil Meriç ise Ibn-ı Haldun için "Kendi semasında tek" yıldız demiştir.
Mukaddime Kimin Eseri?
1375 tarihlerinde İbn-i Haldun tarafından yazılan "Mukaddime" şu başlıkları içerir:
Tarih
Siyaset
İktisat
Sosyoloji
Bu ve benzeri birçok sosyal bilim için temel teşkil eden görüş ve fikirleri içerir. Ibn-ı Haldun, bir dönem Beni Arif kabilesinin himayesinde yaşamıştır. Beni Arif kabilesinin himayesinde iken "Kal'atu bin Seleme" isimli kaleye çekilerek Mukaddime isimli bu eseri ortaya çıkarmıştır. Ibn-ı Haldun hayatta iken 4 adet kopyasını çıkardığı düşünülmektedir.
Mukaddime'nin en değerli el yazmaları Türk kütüphanelerinde bulunmaktadır. Mukaddime üzerinde çalışan bilim insanı Rosenthal, Mukaddim'nin kopyaları ve bulundukları yerleri eserinde ortaya koymuştur.