Güncelleme Tarihi:
Müderris kelimesi eski dönemlerde sıklıkla kullanılan bir sözcüktür. Günümüzde de müderris sözcüğünü gerek eğitim hayatımızda gerekse günlük yaşantımızda genellikle duymaktayız. Fakat kelimenin tam olarak hangi mesleğe karşılık geldiği bilinmemektedir.
Müderris Nedir?
Osmanlı ve Selçuklu devletlerinde toplum yapısı alanında kullanılan günümüzdeki karşılığı ise üniversite öğretim üyesine karşılık gelecek şekilde kullanılan kavrama müderris denmektedir.
Günümüzde üniversitelerdeki eğitim ve öğretim hayatında eğitim veren öğretim üyelerine profesör denmektedir. Medreselerde ise bu görevi üstlenen kişilere Osmanlı ve Selçuklu döneminde müderris denmekteydi. Yani müderris görevinin günümüzdeki karşılığı profesördür.
Müderris kelimesinin sözcük anlamı ise medrese veya camide ders veren kimse ve bazı İslam ülkelerinde de profesör anlamına gelmektedir.
Bu yüzden müderris kelimesi Arapçada ders mastarından gelmektedir. Ders veren, bu dersi öğreten ve ders vermeye yetkili ilim sahibi kişi anlamındadır.
Kelimenin kökünde yatan anlamlar okumak, anlamak, tekrar etmek şeklindedir. İslam ansiklopedisi eserlerinde yer alan bir sözcüktür. O dönemlerde medreselerde ders veren öğretim görevlileri müderris olarak anılmaktaydı. Müslüman olan ülkelerde orta ve yüksek öğretimin gerçekleştiği eğitim kurumlarının genel ismi medresedir.
Müderris Ne Yapar?
Yukarıda tanımını yaptığımız medreseler yani dönemin eğitim kurumlarında ders vermekle görevli olan kişiler müderris öğretim görevlileridir. Müderris bir öğretmen niteliğinde olarak medreselerde yer alan dersleri öğrencilere öğretmek ve anlatmakla sorumludur.
Medreselerin kuruluşundan itibaren maaşlı olarak müderrisler görev yapmaktaydı. Müderrisler o dönemde az sayıda öğrenciyle ilgilenmekteydi. Bu öğrencilere ilim öğretmekle görevliydi.
Müderris görevi Osmanlı döneminde kadılık ve müftülükle birlikte üç temel görev arasında yer almaktaydı. Müderrislik dönemde ulema mesleği olarak anılmaktadır.
Ulema ise eğitimli din adamlarından oluşan sınıf demektir. Doğal olarak Müslüman ülkelerin eğitim sektöründe kullanılmaktadır. Müderris görevinin de ulema mesleği olarak geçmesinden dolayı belirli kademeleri bulunmaktadır.
Medreselerde her ilim dalında uzman bir tane müderris bulunmaktadır. Fakat buna rağmen bir müderris birden fazla yani değişik dallarda da ders vermesi mümkün görülmektedir.
Müderris Nerede Yetişir?
Müderris medresede ders veren yüksek rütbeli hoca olmasından dolayı belirli bir eğitim ve öğretim hayatını tamamlamak zorundadır.
Tarihte Osmanlı döneminde o devrin ilgili mektep ve medreselerinde eğitim ve öğretim görmüş bunun sonucunda da icazet, izin yani diploma almış kişilerdir. Bu eğitimini tamamlayıp diploma aldıktan sonra müderrisler cami ve medreselerde din ile birlikte fen ilimleri derslerini vermektedir. Müderris dönemin yani o devrin medrese ve mekteplerinde yetişmektedir.
Müderris Olmak İsteyenlere Ne Denir?
Medreselerde eğitim veren öğretim üyeliğinin bugünkü yani günümüzdeki karşılığı profesör unvanıdır. Dolayısıyla müderris olmak isteyenlere profesör denmektedir.
Devlet ve toplum yapısının günümüz üniversite öğretim üyelerine karşılık gelen kavramıdır. Günümüzde kullanılan profesör kavramı ise üniversitelerde ya da yüksekokullarda ders veren en yüksek kademeli öğretim üyesine denmektedir.
En yüksek düzeyde akademik unvana sahip kişiler profesör olan bireylerdir. Profesör kelimesi Latince professor sözcüğünün karşılığı olarak Türkçede kullanılmaktadır. Kelime anlamına bakıldığında bir bilim dalı ya da bir sanat dalında en yüksek kademede uzmanlaşan anlamını ifade etmektedir.
Müderris sözcüğü tarihte bir iş unvanı olarak kullanıldıysa günümüzde de müderris iş unvanının yerine profesör kelimesi iş unvanı olarak kullanılmaktadır.