Mortalite nedir? Mortalite hızı ve oranı nasıl hesaplanır
Güncelleme Tarihi:
İnsanlar için her zaman sağlık en önemli konulardan birisidir. Dünya genelinde ve ülke çapında hastalık oluşumlarının ölçülmesi, değerlendirilmesi gibi çalışmalar yapılır. Bu nedenle ölçümlerin de düzenli bir şekilde yapılması amaçlanır. Mortalite terimi ise merak uyandırmaktadır. Mortalite nedir? Mortalite hızı ve oranı nasıl hesaplanır? Tüm ayrıntıları ile sizler için derledik.
Mortalite genellikle ölüm ve ölümlülük durumu olarak tanımlanır. Bu toplum için kullanılan bir ölçüttür. Hastalıklar nedeni ile ölümün toplam nüfusa oranı mortelite hızı ile bulunur.
Mortalite Nedir?
Bilim dünyasında en çok bilinen terimlerden birisi de mortalite olarak bilinir. Ölüm ve ölümlülük durumuna mortalite denilmektedir. Buna göre mortalite hızı hastalık nedeniyle ölüm gerçekleştiğinde bunun nüfusa bölünmesi ile hesaplanır. Mortalite oranına genel olarak kaba ölüm hızı da denilmektedir. Mortalite oranı ise çoğunlukla senelik olarak hesaplanır. Bu oran ise 1000 kişide ölüm sayısının hesaplanması olarak yapılır. Ayrıca belli bir süre içerisinde hastalık nedeni ile ve ya ölüm oranlarının mevcut durumu tespit edilir.
Sonrasında ise ölüm oranları mevcut durumdaki ortalamaya bölünür. Sonuç ise 1000 ile çarpılma sayesinde elde edilir. Bu oranlar da genellikle senelik bir şekilde hesaplanması ile bilinir. Mortalite ölüm ölçütleri de çeşitlilik gösterir. Buna göre kaba ölüm hızı, ana ölüm hızları ve özel bölüm hızları mortalite ölüm ölçütlerindendir. Ölüm doğumların ölçümü, fatalite hızları, ölümların hızı, orantılı ölüm hızı, perinatal ölüm hızı ve bebek ölümlerindeki hız da mortalite ölçütleri arasında gösterilmektedir.
Mortalite Hızı ve Oranı Nasıl Hesaplanır?
Tıp dünyasında mortalite hızı ve mortalite oranı hesaplanırken belli başlı istatistikler göz önünde bulundurulur. Mortalite durumunda kaba hızların ölçümlerinde genellikle bir yıl içerisinde bir bölgedeki ölüm sayıları, kaba ölüm hız olasılıklarının hesaplanması durumunda kullanılmaktadır.
Ayrıca yaşın artması ile ölüm olasılığı da artmaktadır. Mortalite hızı ve oranı hesaplamalarında yaş gruplamalarına göre hesaplamalar yapılması daha doğru olacaktır. Genellikle özel ölüm hızlarında da nüfusun farklı gruplarında bulunan ölüm olasılığı hesaplanır. Bu sonuçlara göre ise yaş, cinsiyet ve ırka göre değişkenlikler görmek de mümkündür.
Mortalite ve ölüm istatistiği hesaplamasında bazı kaynaklar kullanılır. MERNIS, klinik ve hasta kayıtları, iş yeri kayıtları, belediye kayıtları, sigorta kayıtları ve nüfus kayıtları da hesaplamalara kaynak olarak gösterilebilir. Bunun yanı sıra mortalite hızı ve oranı hesaplamalarında hastalık bildirimleri, ölüm istatistiği, epidemiyolojik izlenimler ve çalışmalar göz önüne alınır.
Mortalite İle İlgili Bilinmesi Gerekenler Nelerdir?
Bilim dünyasında birbirinden farklı araştırmalar ve hesaplamalar yapılmaktadır. Bu hesaplamalar doğru kaynaklara dayandırıldığı takdirde geleceğe yönelik belli alanda önlemler alınır. Ayrıca bu oranlar ve hesaplamalar ile birlikte ölümlere dair çok detaylı bir raporlama da elde edilmiş olur. Mortalite olarak bilinen bu hesaplamalar da 1000 kişide bir ölüm hesaplaması söz konusudur. Latince kökenli olan mortalite kelimesi Mors sözcüğünden türemiştir. Mors ise ölüm anlamına gelir. Bilim alanında hastalıkların sınıflandırılması ve ölçülmesi için kullanılan yöntemlerden birisi de mortalite olarak bilinir. Bilimde mortalite hızı hesaplanırken hastalık nedeni ile ölüm sonucu toplam nüfusa bölünmesi ile hesaplanır.
Kaba ölüm hızı olarak da bilinen bu süreçte hastalık nedeni ve kendiliğinden gelişen ölümler baz alınmaktadır. Genel olarak bu oranlar da mutlaka senelik olarak hesaplanmaktadır. Mortalite ölüm ölçütleri de farklılık gösterir. Sınıflandırmalar ve ölçme işlemleri sağlık, ölüm ve hastalık oranlarının ölçümü yapılmaktadır. Bu nedenle kaynakların doğru ve güvenilir olması çok önem taşır. Araştırmalar ve hesaplamalar da titiz bir şekilde yapılır.