Moğol İmparatorluğu tarihi - Moğol Devleti Kuruluşu, Kurucusu, Hükümdarları, Sınırları Ve Yıkılışı hakkında özet bilgi
Güncelleme Tarihi:
Cengiz han tarafından kurulmuş olan Moğol imparatorluğu dünyanın yüzde yirmi ikisini kaplaması nedeniyle dikkat çekmektedir. Bu nedenle pek çok araştırmaya konu olmuştur. Siz de Moğol imparatorluğu hakkında bilgi edinmek suretiyle bu büyük devletin kurucusu kimdir? Ne zaman kurulmuştur? Hükümdarları kimler olmuştur sorularının yanıtını sizler için derledik.
Moğol imparatorluğu 1206 yılında orta Asya’da kurulan eski bir imparatorluktur. İmparatorluk Moğol ve Türk boyları birleşiminden oluşmuştur. Kısa zamanda dünyanın %22 sine yayılan imparatorluk bitişik sınırlı en büyük imparatorluk olma özelliğine sahiptir.
1206 – 1294 yılları arasında Asya’da bulunan Cengiz han idaresine boyun eğmiş Moğollar ve Türk boyları birleşimi ile oluşmuştur. Kısa zamanda 24 milyon km den fazla alanı kapsamak suretiyle tarihin birleşik sınırlarına sahip olan en büyük imparatorluğu haline gelmiştir. İmparatorluğun genişliği doğu ve batıyı birleştirdiğinden ipek ve baharat yolunda ticaret güvenli bir hal almıştır. Cengiz hanın ölümü ardından Ögeday imparatorluğa liderlik etmek suretiyle fetihleri tamamlamıştır. 1294 yılında Kubilay hanın ölümünün ardından imparatorluk bölünme sürecine girmiştir.
Moğol Devletinin Kuruluşu
Moğol komutanı Cengizhan hükümdar ve Moğol İmparatorluğu kurucusudur. 13. Yüzyıl başında Orta Asya'da bulunan göçebe bozkır kavimlerinin birleşiminden bir ulus meydana getirdi. Dünya tarihin de askeri dehalardan biri olarak kabul edilir. Hükümdarlığı döneminde 1206-1227 arasında Kuzey’de Çin, Batıda Xia ve Jin Hanedanları, Türkistan'daki Kara Hıtay, Maveraünnehir, Harezm, Horasan ve İran'daki Harzemşahlar olmak üzere pek çok yeri ele geçirdi. Kafkasya, Rus Knezlikleri ve Kıpçaklar, idil Bulgarları üzerine seferler gerçekleştirdi. Pasifik Okyanusu, Hazar Denizi ve Karadeniz'in kuzeyi de dahil bir imparatorluk kurdu.
Moğol Devletinin Kurucusu
Asıl adı Temuçin olan Cengiz han imparatorluğun kurucusudur. 1155 yılında dünyaya gelen Temuçin, Yessügey Bahadır’ın oğludur. Küçük yaşta babasını kaybetmesinin ardından kirayit hükümdarı Tuğrul hanın hizmetine girdi. Tuğrul han ile araları açılınca kirayitlerle girdiği savaşı kazanarak hükümdar oldu. Diğer Moğol kabilesi Naymanları da egemenliği altına alınca 1206 kurultayında cengiz unvanı aldı. Karluk ve Uygur Türklerini egemenliği altına almasının ardından Çin’i istila etti. Cengiz han Anadolu, kıpçak bozkırı, harzemşahlar ve İran’ın büyük bölümünü de fethetmenin ardından 1227’de öldü.
Moğol Devleti Hükümdarları
Cengiz Han: 1205 - 1227
Ögeday: 1129-1241
Güyük: 1246 – 1248
Möngke: 1251 – 1259
Arık Böke: 1259 – 1264
Kubilay: 1260 – 1294
Moğol Devleti Sınırları Ve Yıkılışı Hakkında Özet Bilgi
Kuzey Çin'de bulunan batı Xia ve Jin Hanedanı olmak üzere, Orta Asya'da bulunan Karahıtay, Türkistan, İran'da Harzemşahlar’dan Kafkasya'da Gürcüler, Deşt-i Kıpçak da yaşayan Rus Knezlikleri, idil Bulgarları ile kıpçaklar üzerine pek çok sefer gerçekleştirmek suretiyle Pasifik okyanusundan, hazar denizi ve Karadeniz uç kısımları da dahil uzanmıştır.
Moğol milli geleneklerine uygun olarak ülkeyi cengiz han hayatta iken oğullarına toprak vermiştir. Ölümünden soran batu babasının topraklarını aldı. Üçüncü oğlu Ögeday kuzey ve doğu bölgelerde yer aldı. Babasının sağlığında yerine seçilmesini istediği Ögeday imparatorlukta teşkilatlanma ve huzur sağlamıştır.
Cengiz hanın yaşarken kurduğu imparatorluğu dörde bölmek suretiyle dört ulusa ayırması imparatorluğun ilerleyen zamanlarda yıkılmasının önüne geçememiştir. Ancak dünyanın pek çok sınırına kadar dayanan bir imparatorluk olmalarına sebebiyet vermiştir. Mirasçısı olan oğullarının da politikaları ile gelişim sağlayan moğollar döneminde ipek baharat yolu güvenli ticaret yolu haline gelmiştir. Kubilay’ın ölümünün ardından imparatorluk bölündü. 1260 yılında Moğolları memlükler yenilgiye uğrattı. Moğol imparatorluğu ise Kubilay hanın kurduğu yuan hanedanına yenilmesi ile tamamen sona ermiştir.