Mitoz Ve Eşeysiz Üreme Konu Anlatımı

 Mitoz, zigotun bir yetişkine dönüşmesinden sorumludur.

 Mitoz ve Eşeysiz Üreme

 Mitoz sırasında, tek bir hücre bölünür ve aynı sayıda kromozoma sahip iki özdeş yavru hücreye yol açar. Eşeysiz üreme, tek bir ebeveyn tarafından yeni bir yavrunun üretildiği bir üreme şeklidir. Üretilen yeni bireyler genetik ve fiziksel olarak birbirine özdeştir, yani ebeveynlerinin klonlarıdır.

 Eşeysiz üreme hem çok hücreli hem de tek hücreli organizmalarda görülür. Bu süreç herhangi bir gamet füzyonu içermez ve kromozom sayısında da herhangi bir değişiklik olmaz. Nadir mutasyon meydana gelme şansının olduğu bazı durumlar dışında, ebeveyn ile aynı genleri miras alacaktır.

 Mitoz Nedir?

 Hücre bölünmesi, hücresel düzeyde üremenin itici sürecidir. Çoğu ökaryotik hücre, kromozom sayısının yarıya indiği germ hücreleri dışında, kromozom sayısının veya ploidinin aynı kaldığı bir şekilde bölünür. Mitoz, bir hücrenin çekirdeğinin, her iki kızı çekirdeğinde de eşit miktarda genetik materyal ile iki çekirdeğe bölündüğü hücre döngüsünün aşamasıdır. G2 fazını başarır ve çekirdeğin ayrılmasından sonra sitoplazmik bölünme ile başarılı olur.

 Mitoz, hücrelerin büyümesi ve yıpranmış hücrelerin yenilenmesi için gereklidir. Mitoz sırasındaki anormallikler DNA'yı değiştirerek genetik bozukluklara neden olabilir. Mitoz sırasında meydana gelen süreçler farklı aşamalara ayrılmıştır. Bunlar;

 Profazdan hemen önce hücre, yaşamının çoğunu mitoz başlamadan (DNA kopyalanır) önce hazırlıkların yapıldığı interfazda geçirir. Ancak asıl süreç çekirdeğin bölünmesini içerdiğinden, profaz teknik olarak bu sürecin ilk aşamasıdır. Mitoz bölünmenin özellikleri ise;

Her hücre bölünmesi döngüsünde, ana hücreden iki yavru hücre oluşur.

Hücre, ana hücredeki ve yavru hücredeki kromozom sayısı aynı olduğundan, eşit hücre bölünmesi olarak da bilinir.

Bitkilerde mitoz, bitkinin kök ucu, gövde ucu vb. gibi vejetatif kısımlarının büyümesine yol açar.

Bu süreçte segregasyon ve kombinasyon oluşmaz.

Mitozun Önemi

Mitoz, zigotun bir yetişkine dönüşmesinden sorumludur.

Her yavru hücreye kromozomların eşit dağılımıdır.

Bireyin büyümesinden ve gelişmesinden sorumludur.

Bir organizmanın tüm vücut hücrelerinde sabit sayıda kromozomu korur.

Mitoz, aseksüel üreme, bitkilerde vejetatif üreme için gereklidir ve ayrıca hasarlı dokuların onarımı ve yenilenmesinden sorumludur.

Mitoz, rekombinasyon veya çapraz geçiş olmadığı için genomun saflığının korunmasına yardımcı olur.

Hayvanlarda, örneğin bağırsak epiteli, kan hücreleri gibi eski ve hasarlı hücrelerin onarımından ve yenilenmesinden sorumludur.

 Mitoz, bir organizmanın gelişimine yardımcı olur. Tek hücreli organizmalarda mitoz, eşeysiz üreme sürecidir. Hasarlı dokuların değiştirilmesine yardımcı olur. Hasarlı hücrelerin yakınındaki hücreler, komşu hücreleri algılamadıklarında mitoza başlar. Bölünen hücreler birbirine ulaşarak hasarlı hücreleri örter.

 Eşeysiz Üreme Nedir?

 Üreme, kendi yavrularını üretmenin biyolojik sürecidir. İki üreme şekli vardır. Bunlar; Eşeyli ve Eşeysiz üremedir. Eşeysiz bir üreme biçiminde, yeni yavrular, hem fiziksel hem de genetik olarak birbirine özdeş olan tek bir ebeveynden yeniden üretilir. Tüm üreme süreci, gamet oluşumu ve döllenme süreci olmadan küçük bir zaman diliminde gerçekleşir. Eşeysiz üremenin önemli özellikleri;

Tek ebeveyn dahil,

Döllenme veya gamet oluşumu gerçekleşmez,

Bu üreme süreci çok kısa sürede gerçekleşir,

Organizmalar hızla çoğalır ve büyür,

Yavrular genetik olarak benzerdir.

 Farklı eşeysiz üreme türleri vardır. Bunlar;

İkiye bölünerek çoğalma

Tomurcuklanan

Parçalanma

Bitkisel Yayılım

Sporogenez

 Yavruların tümü orijinal ebeveynin klonları olduğu için ebeveyne genetik olarak özdeş yavrular üretir. Eşeysiz üreme, prokaryotik mikroorganizmalarda (bakteriler) ve bazı ökaryotik tek hücreli ve çok hücreli organizmalarda meydana gelir. Bunun avantajları;

Koşullar uygun olduğunda nüfus hızla artabilir,

Sadece bir ebeveyne ihtiyaç vardır,

Bir eşe ihtiyacınız olmadığından daha fazla zaman ve enerji tasarrufu sağlar,

Cinsel üremeden daha hızlıdır.

 Mitoz, eşeysiz üreme sırasında meydana gelir. Eşeysiz üremede gametler üretilmez ve yavrular genetik olarak ebeveynin aynısı veya klonudur. Tek bir ebeveyn, eşeysiz üremede yer alır.