Mezolitik çağ nedir ve özellikleri nelerdir? Mezolitik dönem yerleşim yerleri ve heykelciklere verilen isim
Güncelleme Tarihi:
İnsanlık tarihi en eski çağlardan günümüze coğrafi koşullar başta olmak üzere pek çok etmenin tesiri ile büyük değişimlere sahne olmuştur. İnsan yaşamını derinden etkileyen bu değişimler tarihin çeşitli çağlara bölünmesinin önemli nedenleri arasında yer almaktadır. Arkeoloji ve sanat tarihi gibi tarihe yakından tanıklık eden bölümler çağları detaylarıyla yakından incelemektedir. Bu incelemeler neticesinden insanlığa ışık tutan değerli bilgiler elde edilmektedir. Bu çağlar arasındaki Mezolitik Çağ nedir ve özellikleri nelerdir tüm detayları ile derledik.
Mezolitik kelimesi mesos orta ile lithos taş manasına gelen iki kelimenin birleşiminden oluşmaktadır. Bu kelime Türkçeye "Orta Taş Devri" olarak çevrilmiştir. Mezolitik Dönem veya Mezolitik Çağ, Paleolitik Dönem ile yerleşik düzen ve tarımsal üretim ekonomisinin gerçekleştiği Neolitik Dönem (Cilalı Taş Devri) arasında geçişi hazırlayan bir ara dönemdir.
Mezolitik Çağ Nedir?
Mezolitik Çağ, Orta Taş Çağı ya da diğer bilinen adı ile Orta Taş Devri M.Ö. 22.000 – 10.000 tarihleri arasındaki bir geçiş dönemidir. Bu geçiş dönemi, Paleolitik ile Neolitik dönem arasını kapsamaktadır. Mezolitik Çağ döneminde taştan aletlerde çeşitlilik gözükmektedir. Bunun gibi bu çağa özgü daha pek çok dikkat çekici özellik kaynaklarda yer almaktadır.
Mezolitik Çağ Özellikleri Nelerdir?
Mezolitik Çağ’da ilk evcil hayvan olarak köpek göze çarpmaktadır. Tarihteki en eski evcil köpek kemikleri neredeyse insanlar kadar eski olma niteliği taşımaktadır. Bu açıdan tarihsel olarak ilk evcilleştirilen hayvanda köpektir. Mezolitik dönemde avcılık önceki dönemlere nazaran daha gelişmiş aletler ile yapılmıştır. Ayrıca bu dönemde belirtildiği üzere köpeğin evcilleştirilmesi insanlara avcılık hususunda büyük kolaylıklar sağlamıştır. Mağara resimleri ile ilk resim sanatı bu özel çağda ortaya çıkmıştır. Bu çağın özelliklerinden bir diğeri gıda birikimine başlanmasıdır.
Zamanla avın azalmasına bağlı olarak artan nüfus artışı da göz önüne alındığında yeni kaynaklara olan ihtiyaç artmıştır. Böylece bu dönemde toplayıcılık yaygınlaşmaya başlamıştır. Mezolitik dönemde toplayıcılık kapsamında meyve, ceviz, yumuşakça ve çeşitli bitki türleri toplanmaya başlanmıştır. Özellikle yumuşakçaların toplanması bu dönemde insanların ana besinleri haline gelmiştir.
Mezolitik dönem uzun bir zaman Paleotik dönemin mağara sanatından ve Neolitik dönemin tarım ve seramik uğraşılarından yoksun olarak düşünülmüştür. Hatta bu bağlamda düşük bir kültür varlığı ile bu dönem özdeşleştirilmiştir. Bu düşünceler bu döneme dair yapılan bilimsel çalışmalar ve bu çalışmalar neticesinde elde edilen yeni buluntular sayesinde çürümüştür. Yeni buluntularla kaliteli sanat eserleri, organik materyaller ve yontma taş alanındaki gelişmişlik örnekleri gün yüzüne çıkmıştır.
Mezolitik Dönem Yerleşim Yerleri ve Heykelciklere Verilen İsim
Mezolitik dönemde yaşam biçimi incelendiğinde Paleolitik Çağ’a nazaran çok büyük değişiklikler gözükmemektedir. Bu çağın en özgün buluntuları içerisinde mikrolit ismi verilen çakmak taşından yapılan küçük aletler genellikle boynuz, kemik gibi saplara takılmak sureti ile kullanılmıştır. Mağaralarda yaşamın Mezolitik dönemde de devam ettiği saptanmıştır. Duvarlarda çoğunlukla av resimleri ile hayvan figürleri bulunmaktadır. Geyik (dağ keçisi) resmi, bu resimler içerisinde ilginç gelenlerdendir.
Mezolitik dönem yerleşim yerlerinin nereler olduğu bu döneme dair merak edilen konular arasında yer almaktadır. Mezolitik dönemin en önemli ve bilinen yerleşim yerleri; Samsun Tekkeköy, Antalya Karain, Beldibi, Belbaşı mağaralarıdır. Bu mağaraların gezilmesi bu çağın özelliklerinin daha yakından öğrenilmesi için oldukça önemlidir.
Bu özel döneme dair yanıtı araştırılan sorulardan birisi de bu dönemde heykelciklere verilen isimdir. İdol adı verilen küçük heykelcikler bu döneme ayrı bir değer katmaktadır. Bu heykelcikler daha sonra Neolitik Çağ’da görülen Ana Tanrıça inancının temelini oluşturmuştur.