Meslek seçecekseniz dikkat!
Güncelleme Tarihi:
Birleşmiş Milletler İnsani Gelişim Programı kapsamında yayımlanan ‘İnsani Gelişme Raporu’ her yıl ülkelerin insani gelişmişlikte sıralamalarını yapıyor. Türkiye’nin ve diğer ülkelerin sıralamasını birazdan aktaracağım. Ama bu raporda gençleri çok yakından ilgilendiren mesleklerle ilgili veriler de yer alıyor. Yani otomasyonun ortadan kaldırabileceği meslekler bulunuyor. Yani insanların yerini alacak makina ve robotlarla gelecekte tükenecek meslekler. Şimdi isterseniz Türkiye’nin bu rapordaki gelişmişlik düzeyine bakalım, sonra da geleceğin mesleklerini irdeleyelim.
TÜRKİYE, EĞİTİM KATEGORİSİNDE YÜKSEK AMA YETERLİ DEĞİL
Türkiye Aralık 2015’te yayımlanan raporda 188 ülke arasında 72’nci sırada yer alıyor. Bu sıralamada temelde dokuz kritere bakılıyor: Nüfus trendleri, sağlık performansı, eğitim performansı, ulusal gelir, çevresel sürdürülebilirlik, iş ve istihdam, güvenlik, uluslararası entegrasyon, refah algısı. Aslında bu raporda Türkiye eğitim performansında yüksek insani gelişim kategorisinde yer alıyor. Ama dikkat! Gelişmiş tüm Avrupa ülkeleri ‘çok yüksek’ sınıfında. Dünyada eğitimde ilk sıralarda Norveç, Avustralya, İsviçre, Hollanda gibi ülkeler de üst sıralardalar. Peki eğitim performası neye göre belirleniyor? Öncelikle PISA 2012’de okuma, matematik ve fen bilimlerindeki puanlar, yetişkin ve 15-24 yaş okuryazarlık oranı; okul öncesi, ilk, orta ve yükseköğretime katılım ve GSYH’nin yüzde kaçının eğitime ayrıldığı gibi önemli verilere bakılıyor. Bunların hepsinin ortalamasına göre de bir eğitim performansı çıkarılıyor. İşte bu performansta Türkiye’nin yüksek insanı gelişmiş seviyesinde olduğu karşımıza çıkıyor.
Aslında uzmanlar Türkiye’nin GSYH’sine göre ilk 20’de olduğunu düşünürsek hiç de iyi bir derece olmadığı görüşünde. Örneğin, bize rakip sayılabilecek (yıllık ihracat ve kalkınmışlık vs. ile) Polonya ‘çok yüksek’ kategorisinde. Ayrıca Birleşik Arap Emirlikleri, Katar, Şili, Macaristan, Hırvatistan, Andorra, Kuveyt de bizim çok üstümüzde. Türkiye’nin olduğu ‘yüksek’ kategorisinde Belarus, Rusya, Kazakistan, Uruguay, Bulgaristan, Meksika, Brezilya, İran, Malezya, Azerbaycan, Ukrayna, Tayland ve Tunus var.
Gelecekte bu mesleklerin yerini robotlar, makinalar alabilir
Tele pazarlamacılar, kanalizasyon işçileri, matematik teknisyenleri; tapu, sigorta acenta çalışanları; saat tamircileri, kargo acenta çalışanları, vergi formu hazırlayacıları, fotoğraf baskı çalışanları, hesap açma katipleri, kütüphane teknisyenleri, veri giriş elemanları, saat montajcıları, sigortatalep uzmanları, komisyon katipleri, sipariş memuru, kredi memurları, sigorta kefaleti verenler, spor müsabakası yöneticileri, veznerdarlar.
Gelecekte yaşayacak meslekler
Rekreasyonel terapistler, tesisatçı ve tamirciler, acil durum yönetimi direktörleri, akıl sağlığı ve madde bağımlılığı sosyal hizmetlileri, odyolog, iş ve uğraşı terapisti, prosthetist, halk sağlığı çalışanları, çene ve ağız cerrahı, itfaiye yöneticileri, diyetisten ve beslenme uzmanları, konaklama yöneticiliği, koreograf, satış mühendisi, doktorlar ve cerrahlar, eğitim kordinatörleri, psikolog, polisler ve dedektifler, dişçiler, ilkokul öğretmenleri.