Güncelleme Tarihi:
Bankacılık sektörüyle azda olsa bilgisi olan kişiler merkez bankasıyla ilgili de bilgi sahibidir. Bunun nedeni merkez bankasının bankacılık sektörü dışında düşünülemez olmasıdır. Bu sektör içerisinde herkesin bildiği gibi merkez bankası kredi almada son karar merci olma özelliğine sahiptir. Aynı zamanda merkez bankası faiz oranlarıyla ilgili kontrolü de elinde tutmaktadır.
Merkez Bankasının Görevleri ve Yetkileri Nelerdir?
Merkez bankasının önemli yetki ve görevleri vardır. Menkul kıymet ve fon gibi bireyler için önemli olan araçların hızlı bir şekilde aktarılmasını sağlar. Merkez bankası gerektiğinde doğru bir işleyiş amacıyla yeni sistemler açıklayabilir.
Bununla beraber merkez bankası kurulmuş olan ve devam eden sistemin de kesintisiz olmasını sağlamaktadır. Merkez bankasının en önemli yetkilerinden biri de gözetimleri yapmak ve gerekli olan düzenlemeleri gerçekleştirmektir.
Para politikasından sorumlu olmak, para otoritesini sağlamak merkez bankasına bağlıdır. Hatta merkez bankası bankacılık sektörü içinde yer alan diğer bankaları da dolandırıcılık olmaması adına denetler. Bu denetlemede sadece diğer bankalar yoktur aynı zamanda tüm finansal kurumlar da denetlemeye tabidir.
Merkez bankasının bir ülke ya da ülkeler grubuyla ilgili olduğunu bildirdik. Örneğin Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankasının temel görevleri arasında ülkenin altın ve döviz rezervlerini yönetmek vardır. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası sadece bununla yetinmez. Ülkenin mali piyasalarını da izleme altına alır.
Merkez Bankasının Sorumlulukları (Maddeler Halinde)
Bu başlıkta daha düzenli bir şekilde akılda kalması amacıyla merkez bankasının tüm sorumluluklarına meddeler halinde yer verdik. İşte bu sorumluluklar şöyle sıralanmaktadır;
İlgili ülkenin parasının iç ve dış değerini korumaktır.
Açık piyasa işlemlerini yapar.
Kur rejimini belirler.
Döviz ve altınla ilgili işlemleri gerçekleştirir.
Avans işlemlerini yapar.
İlgili ülkenin altın ve döviz rezervlerini yönetir.
Finansal işlemlerde düzeni ve devamlılığı sağlar.
Diğer bankalarda yer alan hesapların vadelerini belirler. Bu hesaplar mevduatın vade ve türleri, özel finans kurulumlarında yer alan katılım hesaplarıdır.
Enflasyon hedefini belirler.
Para politikası araçlarını ilgili ülkenin kanununa bağlı olarak kullanmaya yetkilidir.
Merkez bankası olağanüstü hal durumunda belirleyeceği esaslara göre Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonuna avans verebilir.
Diğer bankalara kredi verme işlemini yönetir.
Merkez bankası mali piyasaları izleme konusunda görevli olan diğer kuruluşlardan istatistik bilgi toplama konusunda sorumludur.
Merkez bankası devlet ve kamunun çıkarı doğrultusunda kararlar alır.
Merkez bankası ülkenin ekonomisinin rayında gitmesini sağlar.
Diğer banka ve finansal kuruluşların ana kaynağı merkez bankasıdır.
Borsa ve ekonomi piyasasındaki dalgalanmaları takip eder.
Kağıt paraların piyasada dolanmasından merkez bankası sorumludur.
Madeni para basma ve kontrolü merkez bankasının elindedir.
Merkez bankası gerektiğinde finansal anlamda bir dizi önlem alır.
Bu önlemleri enflasyonun oluşturabileceği olumsuz etkileri en aza indirmek için almaktadır.
Bir ülkede ekonomik faaliyetlerin temelini güven oluşturmaktadır. Merkez bankası bu güvenin bozulmaması adına ödeme sistemlerini sorunsuz kontrol eder ve çalışmasını sağlar.
Günümüzde ülkelerin siyasi müdahaleleri engelleyen yasalarla çalışmak şartıyla bağımsız olan merkez bankası yer alır.
Bazı merkez bankalarının sahipleri kamudur. Bazı merkez bankaları ise teoride özel mülkiyet olarak geçmektedir.