Güncelleme Tarihi:
Merkantalizm, çağdaş iktisadi sistemin ilk adımı olan kapitalizmin doktoronidir. Bu akım, özellikle de 1450-1750 yılları arasında ekonomik alanda geçerli olan bir düşünce akımıdır.
Merkantilizm (Ticaretçilik) ve Tarihi Hakkında Bilgi
Merkantalin kelime anlamı, ticaretçiliktir. Batı Avrupa’da görülen bu düşünce akımı ilk defa Adam Smith tarafından kullanılır. Merkantalizm, korumacı ve mücadeleci bir devlet anlayışını savunur. Aynı zamanda bu akım, hammadde ihracatını yasaklar. Bunun yanında ithalatı, gümrük vergileri koyarak sınırlar.
Günümüzde ABD başkanı Donald Trump’ın başlatmış olduğu ticaret savaşı ile benzerlikler taşır. 1450-1750 yılları arasında ekonomik alanda geçerli olan bu akım, günümüzde de farklı versiyonları ile etkisini gösteriyor. Merkantalizm akımı, rönesans ve reformdan sonra biten ve ortaçağda sanayi devrimi ile buharlı makinaların ortaya çıkması ile doğmuştur. Bu akım, Avrupa’da doğup büyümüş ve oraya özgü olarak da kalmıştır.
Merkantalizm Nedir?
Feodalizmin külleri üzerine kurulan merkantalizm, bilinen ilk sistemli ekonomi yaklaşımıdır. Aynı zamanda merkantalizm, bir milletin refahını, anaparaya bağlı olan bir teoriyi kapsar. Merkantalizm göre, ekonomik servet, devletin elinde bulunan altın, gümüş miktarı, ticari değerler ve değerli madenlerle temsil edilir. Bir devletin başka bir devletle olan ticari ilişkileri sonucunda devletin ekonomik serveti artar. Fakat bu ilişki genellikle sömürgeciliğe dayalıdır. Kısacası, bir ülke fakirleşirsen diğeri zenginleşerek dünya çapındaki ekonomik dengesizlikler büyür.
Devletin Merkantalizme Etkisi
Devletin ekonomi üzerinde önemli bir yetkisi vardır. Aynı zamanda yönetimde korumacı bir tavır izlenir. Buna göre ihracatı desteklerken ithalatı sınırlandırır. Merkantalizmin etkisi ile birlikte ulusal devletin ortaya çıkması, ticaret sermayesinin güçlenmesi ve uluslararası ticaretin gelişmesi kolaylaşır. Ortaçağın siyasi yapısında yaşanan köklü değişimler, uluslararası alanda yaşanan ticari değişimler, milli devletlerin tarih sahnesine çıkmaya başlaması ve feodal sistemin çökmesi merkantalizmin doğuşunu kolaylaştırmıştır.
Merkantalizm Savunucularının Görüşleri
Merkantalizmin savunucularının en çok dikkat ettikleri konu ise, ülkenin serveti ve ekonomik bilançosu ile dış ticaret bilançosu arasındaki ilişkidir. Merkantalistlere göre, ulusal zenginliklerin en üst seviyelere çekilebilmesi için devlet ekonomiye müdahale etmelidir. Bir ülkenin en önemli servet kaynakları altın, gümüş gibi değerli madenlerdir.
Dış ticaret politikasının amacı, altın ve gümüş kaynaklarını olabildiğince arttırmaktır. Bu görüşten yola çıkarak ihracata özendirme, ihracatı yasaklama, ithalata yüksek gümrük vergileri uygulama ve sanayide hammadde kullanımı yaygındır. Aynı zamanda Merkantalizmin savunucuları, güçlü deniz ticaret filolarının kurulmasına büyük önem vermiştir
Merkantalizmin Temel İlkeleri Nelerdir?
Merkantalizm, ülkede bulunan altın ve gümüş gibi değerli madenlerin ülke içinde tutulup diğer ülkelere gitmesine engel olmayı amaçlar. Bu sayede ülke çapında zenginleşme sağlanması amaçlanır. Merkantalizmin temel ilkeleri;
Sömürgecilik ve kolonileşme
Himayecilik
Dış Ticaret
Üretimde imalatın üstünlüğü
Milli ekonomik birlik
Merkantalizmin Temel Amacı Nedir?
Merkantalizmin temel ilkelerine bağlı olarak ülkede bulunan altın ve gümüş madenleri çok önemlidir. Merkantalizmin ilk amacı, ülkedeki değerli madenlerin miktarını arttırmaktır. Aynı zamanda ihracatı arttırıp ithalatı azaltmak da Merkantalizmin en temel amaçları arasında yer alır. Kimi zaman ülkedeki değerli madenlerin çıkışını engelleyerek ticaret arttırılmalı ve ithalat sınırlandırılmalıdır. Bu amaç doğrultusunda ülkeler gerektiğinde savaşa girmeye hazırdır.
Ülkedeki değerli madenlerin arttırılmasının iki yolu vardır. Bunlar;
Ülkede maden kaynakları varsa bu madenlerin kullanıma açılması gerekir.
Kaynak yoksa da dış ticaret yolu ile kıymetli maden akılı sağlanmalıdır.