Menfi tespit davası nedir, nasıl ve nerede açılır? Menfi tespit davası açma şartları ve süresi
Güncelleme Tarihi:
Menfi tespit davası, genel olarak bir hukuki ilişkinin veya hakkın varlığının veya yokluğunun mahkeme kararı ile saptanmasını ifade etmektedir. Bu dava yalnızca hukuki ilişkinin var olduğunun tespit edilme sürecinde açılabilmektedir. Tespit davası içerisindeki hukuki fayda, açılmış veya açılacak olan bir davanın konusunu içermektedir. Dava neticesinde verilmiş karar, kesin tespit özelliğinde olmaktadır. Bu nedenle verilen kararı, delil olarak kullanmak mümkündür. Tespit davasının iki türü bulunmaktadır. Bu türler; menfi tespit davası ile müspet tespit davasıdır. Sizin için menfi tesit davasının ne demek olduğunu, menfi tespit davasının şartlarının neler olduğunu, bu davada görevli olan mahkemenin hangisi olduğunu, menfi tespit davasının süresini detayları ile derledik.
Menfi tespit davası oldukça önemli niteliğe sahip olan davalardan bir tanesini oluşturmaktadır. Bu dava çeşitli özelliği bünyesinde bulundurmaktadır.
Menfi Tespit Davası Nedir?
Menfi tespit davası, genel olarak icra takibi borçlusunun borçlarını ödemesinden önce herhangi bir borcunun bulunmadığını tespit ettirebilmek amacı ile açtığı dava türünü ifade etmektedir. Bu dava ile birlikte talip borçlusu borçlu konumda olmadığını kanıtlayıp hakkında yer alan icra takibini iptal ettirmeyi amaçlamaktadır. İİK’ ya bakıldığında borçlu, icra takibinden önce ya da takip esnasında borçlu olmadığına yönelik bu davayı açabilmektedir.
Menfi Tespit Davasında Görevli Mahkeme Hangisidir?
Açılacak olan davanın konusuna göre görevli olan mahkeme belirlenmektedir. Örnek olarak verilirse; kambiyo senetlerine dayalı olan bir alacak ise görevli bulunan mahkeme, davalı bedelinin kapsamına göre görevli mahkeme asliye ceza mahkemesi ya da sulh hukuk mahkemesi olacaktır. Menfi tespit ve istirdat davaları ise, takibi yapmakta olan icra dairesinin mevcut halde bulunduğu yer mahkemesinde açılabilmektedir. Bununla birlikte davalının yerleşim yeriyse mahkemesinde de açılabilmektedir.
Menfi Tespit Davasında Süre Ne Kadardır?
Menfi Tespit Davası için kanunda herhangi bir zamanaşımı ya da hak düşürücü süresi öngörülmemiştir. Bunun dışında borçlunun borçlu durumda olmadığı hukuki nedene göre zamanaşımı süresiyse söz konusu olabilmektedir. Örnek olarak abonelik sözleşmesine bağlı bir şekilde talep edilmiş elektrik faturasının borcu için bu süre 10 yıl olmaktadır.
Menfi Tespit Davasını Açma Şartları Nelerdir?
Müspet tespit davası ile birlikte bir hak veya hukuki ilişkinin mevcut olduğunun tespitinin talep edilmesi esnasında menfi tespit davasıyla bir hak veya hukuki ilişkinin mevcut halde olmadığının tespiti istenmektedir. Menfi tespit davası hem Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda hem de İcra İflas Kanunu içerisinde yer almıştır. İcra hukuku açısından menfi tespit davası ile yalnızca para borçlarının var olmadığının tespiti istenebilmektedir.
Menfi tespit davasının açılması için davacının hukuki faydanın olması gerekmektedir. Aynı biçimde böyle bir davanın açılabilmesi için ilk olarak davalının bir hukuki ilişkinin var olduğunu iddia etmesi gerekmektedir. Mahkeme tarafından verilen tespit hükmü ise kesin hüküm ve kesin bir delil teşkil etmektedir.
Menfi Tespit Davasının Konusu Nedir?
İcra hukuku bakımından menfi tespit davası ile birlikte davacı, para alacağının hiçbir şekilde doğmadığını veya sonradan sona ermiş olduğunu iddia edip bu durumun tespit edilmesini talep etmektedir. Bununla beraber davacı protokolün hata, hile ya da ikrah sebebiyle geçersiz olduğunu da iddia edebilmektedir. Bu davayla borcun ödeme ile ortadan kalkmış olduğunun da tespiti istenebilmektedir.
Menfi tespit davası, bir hak veya hukuki ilişkinin mevcut olmadığının tespiti için açılmış bir tespit davası olmaktadır. Menfi tespit davası genel olarak 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu kapsamında 106. Maddesi içerisinde tespit davaları genel başlığının altında düzenlenmiştir. Bu açıdan tespit davaları ikiye ayrılmaktadır. Bunlar; müspet ya da olumlu ve menfi ya da olumsuz tespit davalarıdır.