Melas nedir ve ne işe yarar? Melas nerelerde kullanılır ve nasıl elde edilir

Melas günümüzde önemli işlemlerden bir tanesini ifade etmektedir. Bu sebepten dolayı melasın nasıl edildiği sık sık merak edilmektedir.

 Melas Nedir?

 Melas; şeker fabrikaları içerisinde şeker pancarı ile şeker kamışı üretimi konusunda fabrikasyon aşamasında şekerin fabrikasyona geri alınmayan son şurubunu ifade etmektedir. Melas; alkol, yem ve maya sanayinde ana hammadde durumunda olmaktadır. Bununla birlikte ucuz olmasından dolayı da sitrik asit fermentasyonu süresinde hammadde şeklinde de kullanılmaktadır. Sitrik asit, gıda sanayi içerisinde koruyucu madde ya da limon tuzu olarak da kullanılabilmektedir. İşlenen pancarın yaklaşık olarak % 4’ü oranında melas elde edilebilmektedir.

 Melas Nerelerde Kullanılır?

 Türkiye içinde şeker kanunu gereğince kota uygulaması neticesinde melas üretimi gitgide azalmaktadır. 2000 tarihinde 763.000 ton şeklinde olan melas üretimi, 2003 senesinde 520.000 tona düşmüştür. Bununla beraber melas genel olarak hayvancılıkta, kömür sanayisi içerisinde, gübre yapımı aşamalarında, yem üretiminde ve alkolün üretiminde sık sık kullanılmaktadır.

 Melas Nasıl Elde Edilir?

 Melas, yüksek şeker oranı nedeni ile oldukça yüksek düzeylerde tercih edilen ve önemli niteliklere sahip olan bir ham maddedir. Melas özellikle şeker kamışı ile şeker pancarı üretimi içerisinde fabrikasyon esnasında atık olarak elde edilebilen kıvamlı ve şekerli olan bir sıvı olmaktadır.

 Melastan Nasıl Yararlanılır?

 Melastan genel itibari ile üç ayrı yoldan yararlanılır. Bu yollar şu şekilde sıralanmaktadır:

Melasta yer alan şekerin kimyasal usuller ile kazanılması sureti ile

Melasta yer alan şekerin mayalanma usulleri ile başka maddelere dönüştürülmesi sureti ile

Melasın doğrudan doğruya hayvan besiciliği içerisinde değerlendirilmesi sureti ile

Gerçekleştirilmektedir.

 Melastaki Şekerin Kimyasal Usuller ile Kazanılması Nasıl Olmaktadır?

 Toprak alkalileri grubuna ait olan kalsiyum, baryum ve stransiyum, şeker ile birleşip, sakarat ismi verilen ve birçoğu suda çözünemeyen kimyasal bileşikler yapabilme özelliğine sahip olmaktadır. Bu üç maddeden en hesaplı olanı ve bundan ötürü bu gayeyle en çok kullanılmakta olan kalsiyumdur. Şeker fabrikası içerisinde, melastaki şekerin bu yol aracılığı ile kazanılması için kurulmuş olan tesise "Sakarat Fabrikası" adı verilmektedir. Sakarat usulü kapsamında, bazı ülkelerde, söz gelimi Birleşik Devletler içerisinde büyük ölçüde uygulanmaktadır. Ülkemizde ise son senelerde bu üretim biçiminden vazgeçilmiştir.

 Melastaki Şekerin Mayalanma Yolu ile Başka Maddelere Dönüştürülmesi Nasıl Olmaktadır?

 Melastan, mayalar, parazitler ve mantarlar gibi farklı mikroorganizmalar yardımı ile elde edilen mayalanma sonucunda çok çeşitli maddeler elde edilebilmektedir. Bunlar arasında genel olarak en önemlileri etilalkol, sirke asidi ve limon asidi olmaktadır. Ana çözelti içerisinden alkol destile edilmesinin ardından geriye kalmış olan çözeltiye "Şlempe" ismi verilmektedir. Bu çözelti melastan gelebilen tüm tuzlarla maya üretimi esnasında katılmış bulunan mineral tuzlarını ve mayalanmayı yapan kütlesini kapsamaktadır. Fabrikalarda bu maya süzülmek sureti ile şlempeden ayrılır ve çok kıymetli bir yem maddesi olarak değerlendirilmektedir.

 Melasın Özellikleri Nelerdir?

 Şekerin kristallendirilmesi esnasından geriye kalmış olan ve artık kapsadığı şekerin ise şeker fabrikalarında uygulanmakta olan usuller aracılığı ile kristallenme imkanı mevcut olmayan melas, koyu kahverengi olan ve çok ağdalı, hemen hemen pekmez görünümünü andıran bir maddedir. Bahsedilen madde, yaklaşık bir şekilde % 50 oranında şeker, % 20 oranında su ve % 30 oranında şeker dışı olan maddeleri kapsamaktadır ve kapsadığı bu yüksek düzeydeki şeker sebebiyle çok aranılan ve aynı zamanda da tüketilen kıymetli bir hammaddedir.