Medrese nedir ve ne amaçla yapılmıştır? Medrese özellikleri ve eğitimi hakkında bilgi

Medrese, özellikle Müslüman ülkelerinde eğitim verilen kurumlardır. Bunun yanı sıra medreselerde orta ve yükseköğretim eğitimleri medreselerde yapılır. Medrese ismi Arapça ders kökünden türetilmiştir.

 Medrese Nedir?

 Başta Osmanlı Devleti olmak üzere pek çok Müslüman ülkesinde orta ve yükseköğretim eğitimi medreselerde verilir. Medreselerde ders veren kişilere genellikle müderris denilmektedir. Müderrislerin yardımcıları ise muid olarak adlandırılmaktadır. Medreselerde eğitim gören kişilere de danişmend, softa ve talebe denilmektedir.

 Özellikle Karahanlılar döneminde Türk İslam devletlerinde medrese geleneği başlamıştır. Karahanlılar döneminde medrese geleneği ile birlikte burslu öğrencilik sistemi de başlamış olur. Bazı kaynaklara göre ise İslam geleneğinde ilk medresenin Büyük Selçuklu Devleti zamanında kurulduğu düşünülüyor. Medreselerde de en iyi eğitimler veriliyordu.

 Medrese Ne Amaçla Yapılmıştır?

 Türk İslam geleneğinde doğru ve düzenli bir eğitim verilmesi ihtiyacı doğmuştur. Meslek edinmek ve birbirinden farklı alanlarda eğitim almak için medreselere de ihtiyaç duyulmaktaydı. Özellikle önemli alanlarda ilim adamları yetiştirilmesi için medreseler önemli bir yere sahiptir. Medreseler sayesinde orta ve yüksek seviyelerde ihtiyaç duyulan eğitim ve öğretimin verilmesi amaçlanmıştır.

 Medreselerde verilen eğitimler ile beraber öğrenciler mezun olduklarında müftü, kadı, hekim, matematikçi ve astronom olabilirler. Özellikle Osmanlı devletinde verilen medrese eğitimleri sayesinde pek çok bilim insanı ortaya çıkmıştır. Medreselerde sosyal bilimler, fen bilimleri, fizik, kimya ve felsefe alanında pek çok ders verilmekteydi. Bu dersler sayesinde de alanında uzman pek çok bilim insanı yetişmiştir.

 Medrese Özellikleri Nelerdir

 Türk İslam devletlerinde ve özellikle Osmanlı Devleti'nde yer alan medreselerin birbirinden farklı özellikleri bulunmaktaydı. Özellikle de medreseler yapısal olarak kubbeli ve ya eyvanlı olarak iki tip şeklinde ortaya çıkmıştır. Bu süreçte medreselerin yenilenmesi ve gelişmesi de ön planda tutulmuştur.

 Medreselerin esasları değişmeyen bir plan dahilinde çeşitleri de arttırılmıştır. Medreselerde derslerin görüldüğü büyük odalar genellikle kubbeli alanlardır. Medreselerin zemini hasır ve kilim ile kaplıdır. Medreselerde öğrenciler kilimlere otururlardı. Medreselerde ders anlatan kişilere ise müderris denilmekteydi. Günümüzün öğretmenleri o zamanın müderrisleriydi. Müderrisler ise büyük bir rahle arkasından ders anlatırlardı. Genellikle her medresede bir de dershane bulunurdu. Bunun yanı sıra medreselerde haftanın beş günü ders verildiği biliniyor. Salı ve Cuma günleri ise tatil olarak belirlenmişti.

 Medreselerde orta öğretim ve yükseköğretim alanında üst düzey eğitimler verilmekteydi. Medreselerden mezun olan kişiler ise kendi alanlarında uzman bilim insanı ve ya alim oluyorlardı. Medreseler Türk ve İslam kültürünün eğitim hayatında önemli bir yere sahiptir.

 Medrese Eğitimi Hakkında Bilgi

 Türk İslam hayatında dönemin eğitim yuvası olarak bilinen medreselerde üst düzey eğitimler verilmekteydi. Özellikle de Kur'an, Sarf, Nahv (Morfoloji), Mantık, Hadis, Tefsir gibi dersler veriliyordu. Medreselerde okuyan öğrencilere tartışma adabı ve güzel konuşma gibi dersler de verilmekteydi. Medrese derslerinden bazıları ise belagat, kelam, hikmet, fıkıh, faraiz, akaid, usul-ü fıkıh, ilm-i heyet, tıb ve ilm-i hesap olarak bilinmektedir.

 Medreselerde dini derslerden ziyade astronomi, matematik ve tıp gibi bilimsel alanlarda eğitimler de verilmekteydi. Medreselerde Kuran, kıyas ve kelam gibi dini dersler ağırlıklı olarak okutulurken nizamiye medreselerinde ise pozitif bilimler de okutulmuştur. Bu eğitim sistemi ile birlikte Batinilik ile Şiilik arasında da fikri mücadele amaçlanmıştır. Medrese eğitimi ise çok talep görmüştür.