MEB'den Soma için travma broşürleri

MEB, Soma'daki maden faciasının ardından bölgedeki psiko-sosyal destek çalışmalarını sürdürüyor. Bakanlık, bölgede rehber öğretmenler aracılığıyla verdiği destek çalışmalarının yanı sıra öğretmenlere yönelik "Öğrencileriniz İçin Neler Yapabilirsiniz?", ailelere yönelik "Çocuklarınız İçin Neler Yapabilirsiniz?", yetişkinlere yönelik ise "Travma Sonrası Toparlanma Önerileri" başlıklarında 3 broşür hazırladı.

Broşürler, rehber öğretmenler tarafından ziyaretlerde öğretmenlere ve ailelere dağıtılacak.

Broşürlerde, beden bütünlüğünü, sevilen kişiler, yaşam ve değer sistemleri için ciddi biçimde tehdit içeren olağandışı her türlü olayın travma olarak nitelendirildiği belirtildi. Depremler, sel felaketleri, maden kazaları ve benzeri olaylarda meydana gelen travmatik yaşantılara örnek olarak gösterildi.

Öğretmenler ve aileler için hazırlanan "Öğrencileriniz İçin Neler Yapabilirsiniz?", "Çocuklarınız İçin Neler Yapabilirsiniz?", broşürlerinde, kolay şaşırma, kaygılı görünme, kontrol edilemeyen saldırganlık, uyku sorunları, hayvanlardan, doğa olaylarından ve yabancılardan korkma, huysuzluk ve hareketlilik, yatak ıslatma, konuşma problemleri, çevreyle ilişkilerde tutukluk ve ürkeklik, travmayla ilgili tekrarlanan oyunlar, hayal ve gerçeği karıştırma, ağrılar, kendini suçlu veya çaresiz hissetme gibi belirtilerin, çocukların travmaya tepkileri olarak sıralandı.

Ergenlerin travma tepkilerine ise gelecek hakkında olumsuz yargılar, kendini suçlu ve çaresiz hissetme, tepkilerinin anormal olup olmadığını merak etme, risk alma veya aşırı davranışlar sergileme, iştah ve uyku sorunları, günlük etkinliklere karşı ilgi kaybı, okul sorunları, travmatik yaşantıdan sonra almak zorunda kaldıkları sorumluluklar nedeniyle yetişkinliğe erken girme, ana-babalarla çatışma ve tartışmaların artması örnek gösterildi.

Broşürlerde, "Öğrencinize-Çocuğunuza Nasıl Yardım Edersiniz?" başlığı altında ise şu önerilere yer verildi:
"Çocukların bütün sorularına bilgileriniz doğrultusunda açık, anlaşılır ve doğru bilgiler verin, 'korumak' adına yalan söylemeyin, size olan güveni sarsılmasın, çocuklarla yumuşak bir sesle konuşun, çevredeki işitsel ve görsel uyaranları azaltın, oyun oynamasına izin verin, okul öncesi çocuklara güven verin, boyama faaliyetleri ve oyun hamuruyla kendilerini ifade etme fırsatı tanıyın, okul çağı çocukların ders başarıları odaklanma sorunları nedeniyle düşebilir, onlara zaman tanıyın, oyun ihtiyaçlarını unutmayın, ufak sorumluluklar verin, olası travmalardan korunmayı öğretin, konuşmaya teşvik edin fakat konuşmaları için ısrar etmeyin veya zorlamayın, belirtilere karşı dikkatli olun, gerekli durumlarda okul rehber öğretmeninden destek isteyin."

Ergenlerle neler yapılabilir?

Broşürlerde ergenlerin, tramvaya verdiği tepkiler karşısında öğretmen ve ailelerin de neler yapabileceğine yer verildi. Aile ve öğretmenlere, ergenlerin bütün sorularına bilgileri doğrultusunda açık, anlaşılır ve doğru yanıtlar vermeleri, korumak adına farklı bilgi vermemeleri, onların güvenlerini sarsmamaları, aile ve arkadaşlarıyla duygularını paylaşmalarına ve ifade etmelerine yardımcı olmaları, hoşgörü ve destek göstermeleri, alabileceği risklere yönelik dikkatli olunması, gündelik faaliyetlere katılmaları ve spor yapmalarının teşvik edilmesi önerilerinde bulunuldu.

Ailelere tavsiyeler

Bakanlık yetişkinler için hazırladığı broşürlerde, "Travma Ailenizi Nasıl Etkiler?" başlığı altında travmanın aileye etkilerini de anlattı. Buna göre, travma sonrası aile yapısı ve roller değişebilir, aile üyeleri kendilerini birbirinden uzaklaşmış hissedebilir, bu olay üzerine konuşmakta güçlük çekilebilir ve kaçınabilirler, aile içinde tartışmalar ve anlaşmazlıklar ortaya çıkabilir, çocuklar daha fazla ilgi ve destek ihtiyacı duyabilir, güven ihtiyacı artabilir, küçük yaştaki çocuklar bu olaylardan sonra huysuzlaşabilir.

Broşürlerde, en sevgi dolu ailelerde bile aile üyelerinin travmatik yaşantılar yüzünden zaman zaman kendilerini tükenmiş ya da duygusal olarak bitmiş hissedebileceğine dikkat çekilerek, böyle zamanlarda sabırlı olunması ve olumlu yaşantıların vurgulanmasının iyi olabileceğinin altı çizildi.

"Kendiniz ve Aileniz İçin Neler Yapabilirsiniz?" başlığı altında ise aile bireylerine travma sonrası şu önerilerde bulunuldu:
"Stres yaratan durumu kabul edin ve konuşmaktan kaçınmayın, sorunlarla birlikte baş etmeye çalışmak en doğrusudur, aile içinde şefkat ve beraberlik duygusunu koruyun, aile içinde açık ve iyi bir iletişim kurun, aile içindeki rol ve beklentilerin karşılanmasında bir süre için esnek olun. Her şeyin eskisi gibi olması biraz zaman alabilir, aile içinde herkesin güven duyacağı bir ortam yaratın. Çocuklarınıza karşı dürüst olun ve anlayabileceği düzeyde doğru bilgiler verin, Travmalardan sonra çocuklar gerçek ile hayali karıştırabilir. Bunu yadırgamayın, Olumlu bakış açınızı koruyun ve bunu ailenize yansıtın. Özellikle küçük yaştaki çocukların travmadan etkilenme düzeyi yetişkinlere bağlıdır, yetişkinler ne derece etkilenirse çocuk da o şekilde etkilenir. Kendinizi kötü ve baş etmekte yetersiz hissederseniz destek istemekten çekinmeyin, Sizi rahatlatacak etkinliklere katılmayı deneyin. Mümkün olduğunca geleceğe odaklanın."