Marifetname nedir ve kimin eseridir? Marifetname Kitabı özellikleri ve türü hakkında bilgi

Erzurumlu İbrahim Hakkı Marifetname'yi yazmaya başlamadan önce 400'den fazla kitap okumuş ve felsefe, din, astronomi ile ilgili konularda araştırma yapmıştır. 1757 yılında tamamlanan eser, Evliya Çelebi'nin Seyahatnamesi gibi önce Mısır'ın başkenti Kahire'de yayımlanmıştır.

 Marifetname Nedir?

 Marifetname, astronomi, anatomi, coğrafya, tarih ve fizyoloji bilimlerine dair temel kavramların anlatıldığı bir ansiklopedidir. Yazar, eserinde Tevhid inancı ve Vahdet-i Vücut gibi dini - tasavvufi konuları da ele almıştır.

 Kitap 615 sayfadır. İlk kez 1836 yılında Mısır'da basılmıştır. Arapçaya da çevrilen eser, 19. yüzyılın en çok okunan ansiklopedilerinden biri olmuştur.

 Marifetname Kimin Eseridir?

 Marifetname kitabının yazarı İbrahim Hakkı, 18 Mayıs 1703 tarihinde Erzurum'un Hasankale ilçesinde doğdu. Annesinin adı Hanife Hatun, babasının adı ise Derviş Osman'dır. Anne ve babası vefat edince amcasının yanında büyüdü. Fıkıh ve tefsir alanında eğitim gören İbrahim Hakkı, döneminin en üretken yazarlarından biri oldu. Şiir ve nesir türünde birçok kitap yazdı.

 Çok yönlü bir yazar olan Erzurumlu İbrahim Hakkı, psikoloji ve sosyoloji alanında da eserler kaleme aldı.

 Erzurumlu İbrahim Hakkı'nın diğer eserleri - Şafiiler İçin Temel Dini Bilgiler - Makamımız Aşk Usulümüz Edeptir - Divan

 Marifetname Kitabı Özellikleri ve Türü

 Toplam 4 bölümden oluşan Marifetname, ansiklopedi türündedir. Erzurumlu İbrahim Hakkı, kitabın yazılış amacını açıklamış, aynı zamanda ansiklopediyi oluştururken kullandığı yöntemleri de okurla paylaşmıştır. Kitapta yer alan ana başlıklar şunlardır.

 1- Mukaddime - Ön Söz

 1.A - Dünya ve Ahiret Hayatı

 Yazar, kitabın ön sözünde ahiret ile ilgili birçok ayeti meali ve tefsiri ile birlikte aktarmıştır. Ahiret hayatını anlatan birçok hadise de yer verilmiştir.

 1.B.- Kıyamet Alametleri

 Mukaddimenin ikinci bölümünde küçük ve büyük kıyamet alametleri sıralanmıştır. Dört büyük melekten biri olan İsrafil, Sur, hesap günü ve ahiret halleri hakkında detaylı bilgiler verilmiştir. 

 2- Birinci Bab / Bölüm

 Marifetname’nin birinci bölümü toplam 24 fasıldan oluşur. Bu bölümde Tevhid inancı, Ehadiyet ve Vahdaniyyet kavramları üzerinden anlatılmıştır. Yazarın Fenn-i Evvel adını verdiği bu bölümde ele alınan diğer konular şunlardır:

 - İnsanların yaratılışı

 - Hayvanların ve bitkilerin özellikleri

 - İnsanların vehbi ve arızi nitelikleri

 - İmanın esasları

 - Hesap ilmi

 - Felekler Alemi

 - Hendese Bahisleri

 3- İkinci Bab / Bölüm

 Kitabın ikinci bölümünün adı Fenn-i Sani'dir. Toplam 10 fasıldan oluşur. Erzurumlu İbrahim Hakkı, bu bölümde insan fizyolojisine dair birçok bilgi paylaşır. İnsanın huyu / karakteri ile dış görünüşü arasında bağlantı kuran yazar, konuyu ''Suret'' ve ''Sıret'' kavramları üzerinden anlatmıştır. Sağlıklı bir insanın nasıl beslenmesi ve günde kaç saat uyuması gerektiği gibi pratik bilgiler de Marifetname'nin ikinci bölümünde yer alır.

 Fenn-i Sani'de ele alınan diğer konular şunlardır:

 - Ölüm ve Ecel

 - Estetik

 - Burçlar

 - Samanyolu ve Yedi Gezegen

 - Ayın Halleri

 - Ruh

 Not: Erzurumlu İbrahim Hakkı, ansiklopedinin ikinci bölümünde birçok Divan şairinden alıntı yapmıştır. Belli başlı kavramların tanımı yapıldıktan sonra altına konuyla ilgili örnek beyitler yazılmıştır.

 4- Üçüncü Bab / Bölüm

 Marifetname'nin son bölümünde felsefi ve dini konular ağırlıktadır. Fenn-i Salis adlı bu bölümde Copernicus sistemi örnek çizimler ile birlikte incelenmiştir.