Maratonun son koşusuna sekiz gün kala neler yapılmalı?

Derslere göre çalışma tüyoları
Cihan Yeşilyurt (Fen Bilimleri Temel Liseleri Rehberlik Koordinatörü):

MATEMATİK: Hata yapmaya neden olan temel etken o soruya ait konunun iyi öğrenilip kavranılmaması. Özellikle soru; analiz-sentez düzeyinde ise ne yapacağını bilemeyen öğrenci heyecanlanarak hata yapmaya başlıyor ve sonra gelen sorularda bu durum devam ediyor. Bunu aşmanın en optimum yolu konulara hakim olmak. Bunun dışındaki bazı hatalar aritmetiksel işlemlerle ilgili oluyor. Bu da genellikle hızlı çözme isteğinden kaynaklanıyor.

GEOMETRİ: Soruyu çok çabuk ve anlamadan okumak hatta okumayı üstün körü yapıp çözmeye geçmek, geometri testinde hata yapmaya neden oluyor. Dolayısıyla önce onu gerekli şekilde okumaları gerekiyor. Sınav taktik ve stratejisi oluşturulmalı. Örneğin bir soruda gereğinden fazla zaman harcanmamalı, takılıp kalmadan geçilmeli ve sonraya bırakılmalı.

FİZİK: Son dönemece girdiğimiz şu sıralarda hangi bilgiyi unuttuğunuzu bulup çıkarmanız gerekiyor. Hata yapma riskinizi en aza indirmek için soruları çok dikkatli okuyun. Soru ve şekil arasındaki bağlantıyı okurken kurarak hem zaman kazanın, hem de istenen bilgiye nasıl ulaşabileceğinizi düşünün. Altı çizili sözcüklere ve kısıtlamalara dikkat edin. Bazı sorular gerçekten çok kolay olacak, bunlarda bir bit yeniği aramayın.

KİMYA: Soruyu doğru okumamaktan kaynaklanan hatalar çoğunlukta. En sık yapılan ise, işlem hataları oluyor. Öğrenci soruyu okuduktan sonra 1-2 saniye durmalı ve işlemi sakin yapmalı. Sınav sırasında çözemediği olduğunda onu geçmeli. Tekrar döndüğünde yaptığı eski çözümü mutlaka silmeli. Her ders, konu, soru kendi içinde dikkat gerektirir. Soruyu küçümsememek gerektiği gibi, gözlerinde büyütmemeleri de yerinde olur.

BİYOLOJİ: Genellikle hata yapılanlar; bilginin yorumlandığı, birden fazla konuya ait bilgiyi içeren ve grafik yorumlama soruları oluyor. Hatalar genelde soruyu dikkatli okumamaktan kaynaklanıyor. Öğrencilere tavsiyem tüm biyoloji konularındaki önemli ayrıntıları sınava girmeden son kez tekrar etmeleri. Biyoloji müfredatındaki tüm konulardan sınavda soru gelebilir.

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI: Son yıllarda Cumhuriyet dönemi ve güncel edebiyat konularından çok soru soruluyor. Tekrarlarda bu konulara ağırlık verilmeli. Yapılan hataların başında; eser adına bakıp sadece sanatçıya odaklanıp soruyu yanıtlamaları geliyor. Çözerken soruyu eksiksiz okuyup kökünü çok iyi anlamaları da önemli. En çok anlam sorularında hata yapılıyor. Adaylar, denemeler çözmeli ve süreli soru çözmeyi alışkanlık haline getirmeli.

TARİH: Öğrencilerin sınav öncesinde genel bir tekrar yapması, önemli kavramları yazarak çalışması, yeni soru tipleriyle ilgili pratik yapması, özellikle de Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi konularını gözden geçirmesi başarısını artıracaktır. Her sorunun bağımsız düşünülmesi, çözülemeyen bir sorunun çelişkisinin diğerlerine yansıtılmaması gerekir. Sorulan ana bilgi doğru algılanmalı ve bu yönde cevap aranmalı. Uzak çeldiriciler elenmeli, yakın şıklar arasında kıyas yapılmalı.

COĞRAFYA: Adaylar en çok hatayı yer kavramıyla ilgili sorularda yapıyor. Türkiye ve Dünya’daki önemli yerlerin nerede olduğunu bilmiyorlar. Özellikle grafik veya tablo sorularında üstte verilen bilgiyi okumadan çözümü bulmaya çalışıyorlar. Türkiye’nin ekonomik faaliyetleri ve yer kavramıyla ilgili bilgileri tekrarlamaları gerekir.

FELSEFE GRUBU (PSİKOLOJİ-SOSYOLOJİ-MANTIK): Öğrenci paragraftan önce yöneltme cümlesini dikkatle okumalı. Diğer seçenekleri mutlaka gözden geçirmeli. Psikolojide 10 yıldır son derece teknik sorular çıkıyor. Bu yüzden adaylar temel üniteleri iyi öğrenmeli. Grafik çözümlemelerini de bilmeleri gerekiyor. Eleyici ders ise, mantık. Mantık konuları da fazla tekrarı gerektirir. Adaylar konuya egemense yanıtı bulması çok kolay. Son yıllarda öğrencinin en çok zorlandığı çözümleyici çizelge ve yüklemler mantığı oluyor.

Bardağın dolu tarafından bakın
Onur Soğuk (Eğitimci): Sınava hazırlık uzun bir süreci kapsıyor. Ancak kısa süre kalıp, adaylar sınavın nefesini enselerinde daha derin hissetmeye başlayınca heyecan ve kaygı da artıyor. Öğrenmenin ve hatırlamanın en temel engelleyicilerinden birisi, yeni öğrenilen bilgilerin eskilerin üzerine monte edilmesiyle yaşanan unutma süreci. Unutmanın olumsuz etkilerini ortadan kaldırabilmek için son haftada yeni konu ve kavramları öğrenmekten uzak durmak, genel tekrarlar ve test çözümüne ağırlık vermek yararlı olacak. 

Sınavın kaygı yaratan boyutu geleceğinize yön vermede etkili. Çevresel beklentileri de hesaba katarsak psikolojik sorunların yaşanması da normal. Kazanmak kadar kaybetmek de doğal. Bu nedenle “Kaybedersem ne yaparım, çevreme nasıl anlatırım?” gibi yersiz düşüncelerden uzak durmak gerek. Gevşeme ve kaygıdan kurtulma teknikleri kullanılabilir. Kendine güvenmek, sınav anı ve sonrasıyla ilgili duygu ve düşünce ortamından uzaklaşmak yararlı olacaktır. İnsan psikolojisi yapabildiklerinden çok yapamadıklarıyla ilgili ama bardağın dolu yanından bakmayı da denemek gerek. Birçok aday bu dönemde hep kıyaslama yapar ve bu yarışta herkesin kendinden daha iyi durumda olduğunu düşünür.

SINAV OLAĞANÜSTÜ BİR DURUM OLMAMALI

Ölçüsüz beklentiler, anlamsız kaygılar, gereksiz düşünce odaklanmaları motivasyonunuzu alt üst eder. Bir de ailesel ve çevresel beklentiler yüklenince zaten diken üstünde bulunan sınav yükü daha da artar ve sizi içinden çıkılmayacak bir yaşam alanına sürüklemeye başlar. Böyle bir psikolojik iklimde sadece üniversite adayının değil, ailenin ve çevrenin de gence karşı görev ve sorumlulukları var. Ona güven vermek, yanında olduğunu göstermek, büyük beklenti içinde olduğunu hissettirmemek, sınav ortamı ve başarı mecburiyetiyle ilgili tozlanmış konuları her fırsatta dile getirmemek gibi. LYS sadece bilgi temelinde iyi olmanın yeteceği bir yarış değil. Bilgi temeliyle birlikte psikolojik hazırlığını tamamlayan adaylar sınavda üst düzey başarıyı yakalayabiliyor. Sınav, sizin için olağanüstü bir durum olmamalı. Bazıları yatıştırıcı ilaçla sınav kaygısından kurtulmaya çalışır. İlaca alışık olmayan beden, reaksiyon gösterebilir. Bu nedenle zorda kalmadıkça ilaç alınmamalı. Sınav yaşamın bir parçası. İnsani vasıfları göz ardı etmemeli, sosyal yaşama da bir şekilde katkıda bulunmalısınız. Dinlenme ve uyku süresi vücudunuzun temel ihtiyaçlarını karşılayacak oranda olmalı. Sınavı bir hayat memat meselesiymiş gibi algılamayın. Kendinize güvenin. Sahip olduklarınızın başarı için yeterli olabileceğini düşünerek hazırlıklarınızı tamamlayın ve sınav salonuna bu moralle gitmeyi sakın unutmayın.

Dikkatiniz dağılırsa birkaç saniye nefeslenin
Celil Vardar (Final Eğitim Kurumları Tanıtım ve Rehberlik Koordinatörü): Sınavda önce size kolay gelen soruları cevaplayın. O anda cevaplayamadığınız sorularla gereğinden fazla uğraşmayın. Zor olanlar karşısında paniklemeyin. Bir testteki tüm sorular zor da olsa kolay da olsa aynı puan değerine sahip. İlk anda çözemediğiniz ama çözebileceğinizi düşündüğünüz sorunun yanına bir işaret koyarak diğerlerine geçin. Zamanınız kalırsa sonraya bıraktığınız sorulara tekrar bakarsınız. Soru kökünü dikkatlice okuyun. Bazen tam okumadan cevap vermek, rahatlıkla çözebileceğiniz bir soruyu yanlış yapmanıza neden olabilir. Soru kökünün altını çizerek veya daire içerisine alarak okuyun.

Sınavda hızlı olmak; öncesinde yaptığınız sistemli ve etkili konu oturtma çalışmalarıyla ilgili. Tüm konuları oturttuğunuzda, düzenli olarak ders, konu, bölüm esasına dayanan denemeler, soru kürleri, tam denemeler yaptıysanız, hızınız artabileceği kadar artmıştır zaten. Sınav sırasında hızlı olmaya çalışarak hızlı olunmaz. Tam tersine buna odaklanırsanız, beyin aynı anda iki zihinsel faaliyeti aynı yoğunlukta yapamayacağı için, uğraştığınız soruyu anlayamayabilir ve çok basit dikkat hataları yapabilirsiniz. Doğru seçeneği bulsanız bile diğer seçeneklere de göz atın. Doğru seçenek, birbirine çok benzeyen ve doğru olmayan seçenekler arasındadır. Özellikle cevap yoruma dayalı ise, böyle bir çelişki yaşadığınızda soruyu tekrar, dikkatlice okuyun ve seçeneklerden size en doğru gelene karar verin. Onu çok emin olmadıkça değiştirmeyin. Cevap bilgiye dayalı ise ve hatırlamıyorsanız, bir işaret koyarak boş bırakın, tüm sorular bitince tekrar ona dönüp bakın.

Dört yanlışın bir doğruyu götürdüğünü unutmayın ve rastgele işaretleme yapmayın. Zor sayılan soruların zamanınızı çalma tuzağına düşmeyin. Eğer sınavdan koptuğunuzu fark ederseniz, yani aynı satırı tekrar tekrar okuyorsanız, camdan bakmaya başlamışsanız, dikkatiniz dağılıyor demektir. 5-10 saniye kadar ara verin, şakaklarınızı hafif ve yuvarlak hareketlerle ovun, derin nefes alın ya da gözlerinizi kapatın, sizi uyutmadan rahatlatacak ferah bir doğa manzarasını gözünüzün önüne getirin. Sonra gözünüzü açın; daha rahat olduğunuzu göreceksiniz. Daha önceki deneyimlerinize dayanarak belirlediğiniz sınav taktiklerini ve zaman planını uygulayın. Daha önceki deneme sınavlarında izlediğiniz yöntemin dışında farklı bir tarz denemeyin.

Soru çözümünde akılcı davranın. Cevaplarken hız ve doğruluk açısından bir denge sağlayın. Sınava başlamadan önce o bölümü hızla gözden geçirin. Bu sizin test yapısında ve soru sayısındaki değişikliklere karşı uyanık olmanızı ve yeniden düzenleme yapmanızı kolaylaştırır. Kendinize ait özel bir kodlama tekniği geliştirin. Boş bıraktıklarınızı kendinize özgü bir işaretleme yöntemiyle kitapçık üzerinde belirtin. Kodlama yaparken soru numarasına bakın. Cevapları sayfa sayfa beşerli gruplar halinde soru numaralarını kontrol ederek kodlamanız zaman kaybınızı ve kodlama hatası yapmanızı önleyecek; hem de size minik dinlenme aralıkları sağlayacak. Şu ana kadar bir yöntem geliştirmişseniz, onu gözden geçirip kullanabilirsiniz. Fakat tüm cevapları birden kodlamayın. Sınavı bitirdiğinizde kalan zamanı kontroller için kullanın.