Malnütrisyon nedir? Malnütrisyon nedenleri ve çeşitleri

Malnütrisyon; beslenme bozukluğu olarak belirtilebilir. Tüketilmiş olan besin ögelerinden vücut adına gerekli protein, enerji ve başka gıda bileşenlerinin metabolizma gereksinimlerininn karşılanmamasından kaynaklanan tıbbi bir durumdur. Bunun neticesinde; organ ve sistem fonksiyon yetersizliği, vücut kitlesi kaybı meydana gelir.

 İnsan vücudunun ağırlığının son 6 ay içerisinde yüzde 10'dan çoğunun kaybı, risk varlığının habercisidir. Yaşla beraber malnütrisyonun sıklığında çoğalma görülür. Yapılan incelemeler demans ve Alzheimer hastalarının yaklaşık olarak yarısı, malnütrisyon riski daha fazladır. Bakım evlerinde, hastanelerde yatan ileri ve orta evre Alzheimer ve demans hastalarında malnütrisyon sıklığı çok fazladır.

 Malnütrisyon Nedir?

 Malnütrisyon; beslenmenin olması gerektiği çeşitlilikten eksik olmadı ve gereken orandan daha az alması ile meydana gelen tıbbi bir vaziyettir. Beslenme çeşitliliği; protein, karbonhidrat, vitamin, yağ ve mineral şeklinde sıralanabilir. Vücudun gereksinim duymasına rağmen gereken gıdaların ve enerjinin yetersiz olmasıyla karşılanmaması bu durumun meydana gelmesine neden olur. Gıda alımının de gel ve yeterli olmasına karşın malnütrisyon görülmesi, başka bir hastalığın ve patolojik birr durumun olduğuna işaret eder.

 Çocukların günlük enerji gereksinimlerinin yüzde 30 ile 40'ı yağlardan, yüzde 7 ile 16'sı proteinlerden, yüzde 30 ile 50'si karbonhidratlardan sağlanmaktadır. Bu enerjinin yaklaşık olarak yüzde 25 ile 30'u gelişme ve büyüme, yüzde 10 ile 15'i fiziksel aktivite, yüzde 50'si ise bazal metabolizma adına kullanılır. Yetersiz şekilde enerji alımında gelişme ve büyüme beklenen düzeyde olmaz ve gerilik gözlemlenir.

 Günlük enerji gereksinimi ve gıda gereksinimi; boy, yaş, cinsiyet, günlük fiziksel aktivite, beden ölçüleri gibi durumlara göre farklılık gösterir. Yaşa göre boy ölçüsü, büyümenin en önemli göstergesidir. Boya göre ağırlığın da düşük olması, çocuklarda malnütrisyon belirtisi olabilir. Alınan gıdaların yetersiz gelmesi neticesinde vücut, bu gereksinimi karşılamak adına dokularda yıkım yaparak, bunun neticesinde belirtiler meydana gelmeye başlar.

 ​​​Malnütrisyon Nedenleri

 Malnütrisyon; pek çok sebepten ötürü meydana gelebilir. Malnütrisyon oluşumunun sebebine göre seconder ve primer şeklinde incelenebilmektedir. Primer malnütrisyonda; sebep gıdaya ulaşılamaması kıtlık, savaş, fakirlik ya da sosyoekonomik vaziyetin düşük olması, hatalı beslenmeyle alakalıdır. Gıda uygun oranda ve türlülükte alındığı zaman belirtiler ve hastalıktan kurtulmak mümkündür.

 Seconder malnütrisyonda; vücutta bir bozukluk bulunur. Tutmakta zorluk, yemek yemekte güçlük, ishal, iştahsızlık, bağırsak içerisinde emilim ile alakalı problem oluşturan bozukluklar, kusma, pankreasta yetersizlik ve kanser örnek olarak verilebilir. Alınan gıdaların sindirilmesindrn sonra metabolizme edilmesinde problem olması, travma, yanık, ciddi yaralanmalar, stres gibi durumlar seconder sebepler içerisinde sıralanabilir. Bunun dışında malnütrisyon sebepleri;

 - Diyet sınırlamaları, azalan iştah,

 - Gıda oranının az olmadı, besin çeşitliliğini az olması,

 - Artan metabolizma hızı,

 - Sindirimde bozulma ya da emilimde bozukluk,

 - Kusma,

 - İshal,

 - Travmalar,

 - Kan kaybı,

 - Vücutta kayıp oluşturan yanık, yara, böbrek yetmezliği gibi vaziyetler,

 - İlaçlar,

 - İnsülin direnci tarzındaki endokrin bozukluklar,

 - Sıvı- elektrolit bozukluğu meydana getiren vaziyetler,

 - Enfeksiyonlar,

 - Kalp ve damar hastalıkları, şeker hastalığı,

 - Böbrek yetmezliği,

 - Kanser,

 - Kronik hastalığa sahip olmak,

 - Hastanede uzun süre kalmak,

 - Psikiyatrik bozukluklar,

 - Depresyon,

 - Anoreksiya nevroza gibi psikiyatrik hastalıklar olarak sıralanabilir.

 Malnüstrisyon Çeşitleri

 Malnüstrisyon çeşileri;

 - Protein- kalori yetersizliği,

 - Marasmus,

 - Marasmik- kwashiorkor,

 - Kwashiorkor olarak sıralanabilir.