LYS’ye hazırlanırken bu önerilere kulak verin

YGS bitti. Ancak maraton sürüyor. Kötü geçen YGS’yi telafi etmek mümkün çünkü önünüzde bekleyen LYS ve bunlara hazırlık için bolca zamanınız var. Final Eğitim Kurumları Tanıtım ve Rehberlik Koordinatörü Celil Vardar ve Fen Bilimleri Temel Liseleri Rehberlik Koordinatörü Cihan Yeşilyurt adaylara önerilerde bulundu. Uzmanlara göre YGS’de başarı sıralaması çok kötü olan adayların LYS’de bunu telafi edip, bir üniversiteye yerleşmesi mümkün. Tabii YGS’nin yol açtığı kaygıdan kurtulmak şartıyla. Uzmanlar, “Etkili ve verimli çalışırsak konuları öğreniriz, konuları öğrenirsek soruları doğru cevaplarız, soruları ne kadar doğru cevaplarsak o kadar yüksek puan alırız” diyor.

SINAVDA ZAMAN YÖNETİMİ

Turlama tekniği uygulamazsanız zamanınızın büyük çoğunu zor ve karmaşık sorulara ayırmış ve diğer sorulara zaman bırakmamış olursunuz. Bu nedenle bilinçli bir tavırla önce hemen çözebileceğinize inandığınız soruları çözüp sizi zorlayacağını düşündüklerinizi ikinci tura bırakmalısınız. İkinci tura geçtiğinizde, testin yaklaşık yüzde 30’unu oluşturan ‘zor’ ve ‘çok zor’ görünümlü veya ilk turda boş bıraktığınız sorulara bakarak puanınızı yükseltmeye katkı sağlayabilirsiniz. Unutmayın, aynı test içerisindeki tüm soruların puan getirisi aynıdır; çok zor sorular da çok kolay olanlar da size aynı puanı getirecek. Bütün testlerde soruların zorluk düzeyleri yüzde 10 ‘çok kolay’, yüzde 20 ‘kolay’, yüzde 40 ‘normal’, yüzde 20 ‘zor’ ve yüzde 10 ‘çok zor’ biçiminde dağılır. Sınava hazırlık konusunda deneyimi olan ortalama bir öğrenci turlama tekniğini uygularsa her testte soruların yüzde 70’lik bölümünü rahatlıkla çözebilir. Bu, 50 soruluk matematik testinde 35; 30 soruluk geometri testinde 21; 44 soruluk tarih testinde 31; 56 soruluk Türk dili ve edebiyatı testinde 39 soru anlamına gelir.

Soruların yüzde 70’lik bölümünü doğru çözen bir aday YGS ve LYS’de 380 civarında puan alır. Bunun üzerine 60 diploma notundan 300 OBP’nin 36 puanlık katkısını eklediğimizde 416 civarında puan olur. Üniversiteye giriş siteminde tercih yapma hakkı kazanan en sondaki adayın bile yerleşebileceği imkânlar olduğunu hatırlayın. Eğer önceliklerimizi doğru belirlersek ve önceliğimiz de üniversite kazanmaksa hâlâ yapılacak çok şey var. Dün geçti, onu değiştiremezsiniz. Yarın ise bugüne bağlı; kontrolünüzde olan sadece bugün ve ‘şu an’ var. ‘Şu an’ı nasıl değerlendirdiğiniz sınavlarda alacağınız sonuçların ne olacağını belirleyecek. Çalışmayı siz istemelisiniz ve istemeniz için de nedenleriniz olmalı. Biliyorsunuz, her zaman yaptığımızı yaparsak, her zaman aldığımız sonucu alıyoruz. Farklı bir sonuç istiyorsanız, neleri değiştirmeliyiz, diye düşünün.

YGS’de neyi hedeflemiştik, ne elde ettik?

YGS geride kaldı. Hangi sınavlara gireceğinize karar verdiniz, bu sınavlar için hazırlıklarınızı sürdürüyorsunuz. Elbette, başarılı olmak istiyorsunuz. Çünkü hiç kimse yola “Başarısız olayım” diye çıkmaz. Herkes başarılı olmayı ister. Başarıyı, almak istediğimiz sonuçla aldığımız sonuç arasındaki ilişki olarak tanımlayabiliriz. Örneğin YGS’de neyi hedeflemiştik, ne elde ettik? Elbette unutulmaması gereken en önemli nokta, sınavlarda asıl önemli olanın puanlar değil, adayların başarı sıraları olduğu. YGS’de, sınavı geçerli sayılan 2 milyon civarında aday arasında sıralama yapılırken LYS sonrasındaki sıralamada puan türlerine bağlı olarak elbette daha az aday arasında sıralama yapılacağını hatırlatayım. Yani matematiksel olarak LYS’de başarı sıranız otomatik olarak yukarı çıkacak. Bunu bir örnekle açıklamam gerekirse 2015 ÖSYS’de;

- MF puanlarında 180 puan barajını geçerek tercih yapma hakkı elde eden aday sayısı 280 bin 529’du. Bu adaylar 15 bin 14 kişilik kontenjan için tercih yaptı. MF puan türlerinde en son yerleşen adayın başarı sırası ise 263 bindi.

- TM puanlarında 554 bin 79 aday barajı geçerek tercih hakkı elde etti. Adaylar 155 bin 37 kişilik kontenjan için tercih yaptı ve TM puanıyla yerleşen en son öğrencinin başarı sırası 532 bin oldu.

- TS puanlarında 461 bin 393 aday barajı geçerek tercih hakkı elde etti. Bu adaylar 54 bin 433 kişilik kontenjan için tercihte bulundu. TS puan türlerinde en son yerleşen adayın başarı sırası 459 bindi.

- DİL puanlarında barajı geçerek tercih hakkı elde eden aday sayısı 74 bin 683’tü. Bunlar 17 bin 449 kişilik kontenjan için tercih yaptı. DİL puan türlerinde en son yerleşen adayın başarı sırası 74 bin 500’dü. Görüldüğü gibi üniversiteye girişte uygulanan sistemde, başarı sıralamasında en sonlarda yer alan adayların bile yerleşmesi mümkün. Bu konuda adayların yüreğine su serpebilecek bir başka örnek de YGS ve LYS başarı sırası ilişkisi. ÖSYS’de YGS ve LYS’deki başarı sırası arasındaki ilişkiyi incelediğimizde, adayların YGS’de çok gerilerde başarı sıralarına sahip olmalarına rağmen yarışı bırakmayarak LYS’de çok ön sıralara yükselebildiklerini görebiliriz. Sevgili gençler, başarılı olmak için bunu çok istemeli, başarabileceğimize yürekten inanmalı ve elinizden geleni değil; sonuç için gereken neyse yapmalısınız. Bir şeyi çok istediğinizde, bunu yapabileceğinize gerçekten inandığınızda ve bunu gerçekleştirmek için çabaladığınızda, emin olun ortaya çıkacak sonuca siz bile şaşıracaksınız.

NASIL ÇALIŞMALI?

Ayrıntıları hatırlamak için konu anlatımlı kitaplardan ve soru bankalarından çalışmaya devam edin. Mayıs ayında bugüne kadar gördüğünüz tüm konuları pekiştirebilirsiniz. Bu tüm konulara hâkimiyet sağlayabileceğiniz bir süreç. Sadece deneme sınavı çözmeyip, konulara da çalışabilirsiniz. Haziran ayı sınav deneyiminde en üst noktaya varma dönemi. Sınav taktikleri, sınavda hızlı olmak, zaman kullanımı çalışmalarını bu dönemde yapabilirsiniz.

Başarılı olmak için çok güzel ve çok düzenli ders çalışmak istiyorsunuz fakat başaramıyorsunuz. Acaba çalışmanızı neler engelliyor? Sınav kaygısı ve sınav stresi olabilir mi? Sınavlara yönelik her türlü olumsuz duygu ve düşüncenin bizi etkilemesine sınav kaygısı veya sınav stresi diyebiliriz. Kaygı genellikle ‘kötü bir şey olacakmış düşüncesi ile ortaya çıkan gerginlik’ durumudur. Sınavlarla ilgili o kötü şey nedir? Sınavı kazanamamak düşüncesi mi? Sınavı kazanmak en temelde soruları doğru cevaplamakla ilgili. Soruları doğru cevaplamak da konuları bilmeye, konuları bilmek de o konuları öğrenmeye bağlı. Etkili ve verimli çalışırsak konuları öğreniriz, konuları öğrenirsek soruları doğru cevaplarız, soruları ne kadar doğru cevaplarsak o kadar yüksek puan alırız. Hedeflediğimiz yüksek puanı aldığımızda da kaygımızı yaratan ‘o kötü şey’ gerçekleşmemiş olur. Bunun dışında bizi kaygılandıran ve strese sokan başka faktörler de var tabii.

Hedeflerin çok yüksek tutulması, ailenin veya yakın çevrenin aşırı beklentileri, çalışma alışkanlıklarının bulunmaması, hemen her konuda olumsuz ve negatif düşüncelere sahip olmak, uyku düzensizliği ve yanlış beslenme alışkanlıkları da doğrudan veya dolaylı olarak bizi kaygılandıran nedenlerden bazıları. LYS’ler için başvuru yaparken önemli bir noktayı hatırlayalım: YÖK, Yatay Geçiş Yönetmeliği’nde bir değişiklik yaptı ve adayların sınava ilk girdikleri yıl çok sayıda LYS’ye girmelerini ve çok sayıda LYS puanı elde etmelerini önerdi. Böylece bir aday, örneğin MF-4 puanıyla inşaat mühendisliğine yerleşip bir yıl sonra bu programı beğenmeyip değiştirmek istediğinde, yeniden sınava girmeye gerek kalmadan önceden oluşmuş puanını kullanarak yatay geçiş yapabilecek.

LYS’ye kimler başvurabilir?

- YGS puanlarından en az biri 180 ve daha fazla olanlar, LYS’lere girebilecek. Bu adaylar, hem meslek yüksekokulu ön lisans ile açık öğretim programlarını hem de YGS puanı ile öğrenci alan lisans programlarını seçebilecek.

- En az bir puan türünde 150 ve üzeri alamayan adayların, YGS puanları ile bir yükseköğretim programını tercih etme ve LYS’lere girme hakları bulunmuyor (sınavsız geçiş hakkı olanlar hariç).

- YGS’de 150-179.99999 arası puan alanlar, sadece meslek yüksekokulu ön lisans programları ile açık öğretim programlarını tercih edebilecek. Bu adaylar LYS’lere katılamayacak.

- Özel yetenek sınavıyla öğrenci alan yükseköğretim programlarına başvuru için de YGS puanlarından en az birinin 150 ve üzeri olmalı. Bu programlarda engelli öğrencilerin (bedensel, görme ve işitme engelli, otizm spektrum bozukluğu), bunu belgelemeleri kaydıyla, YGS puanlarından en az birinin 100 ve üzerinde olması yeterli.

YGS’de kötü sonuç alanlar üzülmesin, telafi imkânı var. İyi sonuç alanlar rehavete kapılmasın, konumlarını birkaç soru ile kaybedebilirler.

Artık önümüze bakacağız

“Etrafımda da gördüğüm üzere bu seneki sınav formatından dolayı emeğinin karşılığını alamayan birçok aday oldu. Ama bir yandan da puanlar birbirine çok yakın, bu da LYS’nin belirleyici rol oynayacağını gösteriyor. LYS daha çok çalışmaya dayalı bir sınav olduğundan çalışanın hak ettiğini alacağı kanaatindeyim. Dolayısıyla beklediği sonucu alamayan arkadaşlar üzülmesin, çalıştıkları takdirde telafi etme ihtimalleri yüksek. İyi sonuçlar alan arkadaşlar da rehavete kapılmasın, konumlarını sadece birkaç soruyla kaybedebilirler.” Bu sözler 2015 YGS’de Türkiye 1’incisi olan öğrencimiz Burak Arınalp’e ait. Kendisiyle yaptığım röportajda “İkinci basamak sınavlarına hazırlık yapan adaylara önerilerin neler olacak?’’ diye sorduğumda bu yanıtı vermişti. YGS ile ilgili hayal kırıklığı yaşayan çok sayıda aday olduğunu gözlemliyorum. Özellikle ÖSYM’nin son yıllarda soru formatını değiştirmesi (daha uzun ve işleme dayalı soru sorulması) adayların zaman yönetimini zorlaştırdığı gibi üzerlerindeki baskıyı da artırıyor. Geçen yıl YGS’ye giren Türkçe öğretmeni bir arkadaşım bazı paragraf sorularını bir dakikada okumanın ve yanıtlamanın imkânsız olduğunu söylemişti. Neyse ki YGS geride kaldı. Artık önümüze, yani LYS’lere bakacağız. Burak Arınalp’in de dediği gibi beklediği sonucu alamayanlar üzülmesin, çalıştıkları takdirde telafi etme ihtimalleri yüksek.

ÖNÜNÜZDE 79 GÜN VAR

Gelin şimdi bir hesaplama yapalım. Bugünden itibaren LYS’lere kalan süre 79 gün. Bu sürede her gün konu tekrarı yapıp 150 soru çözerseniz sınava kadar 19 bin 750, 250 soru çözerseniz 11 bin 850 soruyla uğraşmış olursunuz. Zaten bu kadar çalışan bir aday da büyük bir aksilik yaşanmazsa hedefine ulaşır. LYS bilgi ağırlıklı bir sınav olduğu için düzenli çalışmanın önemi çok büyük. O yüzden günleri boşa harcamamak gerekiyor. Adayların problemi, YGS’den sonra kendilerini motive edememeleri ve çok değerli zamanlarını boşa harcamaları. YGS’de ilk 10 bine giren de ilk 300 bine giren de aynı iki şeyden rahatsızlıklarını belirtiyor. Birincisi “Keşke daha iyi çalışsaydım, daha iyi bir sıram olsaydı.’’ İkincisi ise “Bu başarı sıramı LYS sonrasında istediğim yere getiremem ki.’’ Oysa LYS’de bunu başarabilirsiniz.

Aşağıda bazı adayların 2015 YGS başarı sıralarını LYS sonrasında kaça kadar getirdiklerini gösteren çizelgeleri bulacaksınız. Bunları iyi inceleyin.