Liseliler tarihi ‘3 boyutlu’ öğreniyor

Yürütücülüğünü AÜ Eğitim Fakültesi Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hıdır Karaduman'ın yaptığı müze, 3 boyutlu yazıcıların tarih eğitiminde kullanılması, tarih dersi eğitimi süreçlerinin iyileştirilmesi amacıyla ortaya çıktı.

Lise birinci sınıfların tarih derslerindeki "Tarih ve Zaman" ile "İnsanlığın İlk Dönemleri" başlıklı 2 ünite için 3 boyutlu yazıcı yardımıyla British, Louvre, Neues, New York Metropolitan, Peabody Doğa Tarihi müzeleri, Kenya Milli Müzesi gibi dünyanın farklı müzelerinde bulunan 180 eser hazırlandı. Bunlar arasında Hammurabi Kanunları, eski sikke ve paralar, Gılgamış Destanı, Aztek Güneş Taşı, Heredot ve Thukydides'in ikili büstü, Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi ve çivi yazıları gibi eserler yer alıyor.

Ayrıca, öğrencileri eserlerin bulunduğu müzeye internet üzerinden yönlendirecek kare kodlar yerleştirildi. Artırılmış ve sanal gerçeklik yardımıyla öğrencilerin eserleri çevrim içi olarak yakından görme fırsatı da sunan müze için ayrıca fotoğraf, eser seslendirmeleri, video, oyun ve çeşitli bilgilendirmelerin bulunduğu etkileşimli bir katalog hazırlandı.

Yaklaşık bir yıllık çalışma sonunda hayata geçirilen müze, İl Milli Eğitim Müdürlüğü iş birliğiyle Eskişehir Eti Sosyal Bilimler Lisesi’nde öğretmenler ve öğrencilerin hizmetine sunuldu.

Müzede 3 boyutlu yazıcı yardımıyla hazırlanan eserlerin yanı başındaki kare kodları tablet ya da bilgisayar yardımıyla okutan öğrenciler, derse konu nesne hakkında internet üzerinden bilgilendiriliyor. Aynı zamanda eserin gerçekte bulunduğu müzeye sanal gezi de yapılabiliyor. İl Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından 3 Boyutlu Yazdırılabilir Eserler Müzesi'nden kentteki diğer okulların da faydalanması için çalışmalar başlatıldı.

"MÜZENİN TAMAMEN HAZIRLANMASI BİR YILI BULDU"
Projenin yürütücüsü Doç. Dr. Hıdır Karaduman, TÜBİTAK'ın 2018 yılında tarih eğitiminin iyileştirilmesi amacıyla yaptığı çağrının ardından hazırladıkları "Tarih Eğitim İçin 3 Boyutlu Yazdırılabilir Eserler Müzesi" adlı projeyle, desteklenmeye hak kazandıklarını söyledi.

Dünya müzelerini okula taşımayı ve okul müzeleri olgusunu yeniden canlandırmayı amaçladıklarını belirten Karaduman, "Tarih, müze ve teknolojiyi bütünleştiren bir proje oldu. Tarih eğitimini daha etkin, eğlenceli, akılda kalıcı ve teknolojiyle bütünleşik hale getirme amacımız var. Müzecilikte 'sanal müze' diye bir kavram var. Aslında biz de yeni bir müze türünü ortaya koymaya ve bunu okullarda yaygınlaştırmaya çalışıyoruz" diye konuştu.     

Karaduman, Eskişehir'deki Gelişim Koleji, Cemal Mümtaz Sosyal Bilimler Lisesi ve Mehmetçik Anadolu Lisesindeki denemelerinin ardından Eti Sosyal Bilimler Lisesinin idareci ve öğretmenlerinin sağladığı desteklerle müzeyi oluşturduklarını anlattı. Proje için müze ve müzeciliğin tarih eğitiminde kullanım biçimlerine göre alan taraması yaptıklarını aktaran Karaduman, şöyle devam etti:

"Tarih öğretmenleri, tarih eğitimi ve müzecilik uzmanlarıyla görüştük. Bunların sonucunda bir tasarım modeli ortaya çıkarttık. Ders programı ve ünitelere göre eserleri belirledik. Eserlerin 3 boyutlu modellerini bulup, 3 boyutlu yazıcılarla eserlerin basımlarını gerçekleştirdik. Basım işlemi sonrasında aslına uygun boyama, düzenleme işlemlerini gerçekleştirdik. Eserlerin düzenleme işlemleri sonrasında ise bilgi kartları, artırılmış gerçeklik uygulaması, videolar, erişilebilirlik uygulamaları, afişler, sanal alan gezileri ve eserin aslına ulaşımı sağlayan kare kod uygulamalarını hazırladık. Bu kare kodlar öğrencileri asıl müzeye yönlendiriyor ve öğrenciler eseri bulunduğu müze içindeki konumunu da inceleyebiliyor.

Bu durum müzelere yönelik farkındalığı da artırıyor. Ayrıca etkileşimli bir katalog hazırladık. Burada eserlerle ilgili fotoğraflar, videolar, seslendirmeler, bilgilendirmeler, oyunlar ve çeşitli bağlantılar bulunuyor. Teknolojiyi farklı bağlamlarda etkili bir biçimde müzeye entegre etmeye çalıştık. Müzedeki eserlerin basımı ve düzenlenmesi yaklaşık 6 ay sürdü. Müzenin tamamen hazırlanması bir yılı buldu."

Müzenin öncelikle tanıtımının yapıldığı bir giriş alanının bulunduğunu, ardından sergi ve etkinlik alanlarının yer aldığını ifade eden Karaduman, öğretmenlerin buradaki herhangi bir eseri sınıflara götürerek derslerde kullanabildiklerini sözlerine ekledi.

DAHA GENİŞ KİTLELERE ULAŞACAK
Eti Sosyal Bilimler Lisesi Müdürü Serpil Kılıç Cebeci ise 3 Boyutlu Yazdırılabilir Eserler Müzesi'ne ev sahipliği yapmaktan duyduğu mutluluğu dile getirdi.

Cebeci, projenin yaygınlaştırılması için İl Milli Eğitim Müdürü Hakan Cırıt ve Doç. Dr. Hıdır Karaduman ile görüştüklerini, yeni tip koronavirüs (COVID-19) tedbirleri alınarak okulların küçük gruplar halinde müzeyi ziyaret etmesi ya da serginin farklı okullarda da açılması şeklinde planlama yapmayı hedeflediklerini aktardı.

Okulun tarih öğretmeni Bayram Tok da müzede Türkiye'de ve dünyadaki önemli eserlerin 3 boyutlu yazıcıyla yapılmış benzerlerinin bulunduğunu hatırlattı.

Öğrencilerin, gidemedikleri müzelerdeki eserleri proje sayesinde görme ve benzerlerine dokunma imkanı yakaladığına değinen Tok, "Kitaptan anlattığımızda öğrencide kalıcı olmuyordu. Müzeyle, derslerde anlattığımız nesneleri öğrenciler daha iyi anlıyor. Derste bilgileri veriyoruz. Daha sonra öğrencilerle müzeye çıkıyoruz. Önceden hazırladığımız etkinlikler sayesinde öğrenciler dersleri daha rahat kavrayabiliyor" dedi.