LGS tercih sürecinde aileler çocuklarına nasıl yaklaşmalı?

Anaokulundan üniversiteye kadar geçen süreçte çocuklar, annelerinden ve babalarından yavaş yavaş özerkleşerek birey olma sürecini yaşarlar. Ancak yaşamın her döneminde çocuklar anne-baba desteğine ihtiyaç duyar. Çocukların annelerine ve babalarına ihtiyaç duydukları konulardan biri de kariyer gelişimlerinde önemli bir etkiye sahip olan lise seçimi. Geçtiğimiz ay Liselere Geçiş Sistemi (LGS) kapsamındaki merkezi sınav gerçekleştirildi. Şimdi seçim zamanı. Bu süreçte anne ve babaların çocuklarına destek olmaları adına göz önünde bulundurmaları gereken önemli noktalar var.

İLGİ ALANLARINA UYUMLU OKULLAR SEÇİLMELİ
Öncelikle lise seçimini doğru bir şekilde gerçekleştirmek gerekir. Bu noktada ilk olarak, seçilecek okulun bireyin uzun vadeli kariyer hedefleri ile uyumlu olması gelir. Öğrencinin ilgi duyduğu ve gelecekte çalışmayı düşündüğü alanlarla ilgili programları, dersleri veya kaynakları içeren bir lise, öğrencinin mutlu ve başarılı olması için gereklidir. Bu nedenle öğrencilerin ilgi alanları, öğrenme tarzları, hedefleri ve gelecek kariyer planları ile uyumlu okullar seçilmelidir. İkinci önemli nokta ise seçilecek liselerin akademik programı ve müfredat içeriğini incelemektir. Öğrencilere hangi derslerin sunulduğu, seçmeli derslerin neler olduğu, seçmeli derslerin öğrencilerin ilgileri ve yetenekleri ile uyumlu olup olmadığı gibi konuların incelenmesi, öğrencilerin özelliklerine uygun seçimler yapabilmeleri için gereklidir. Böylece öğrenciler mesleki benlikleri ile uyumlu seçimler yapabilme olanağına sahip olurlar. Üçüncüsü, öğretmen kalitesidir. Öğretmenler, öğrenciler için model olurlar. Önemli destek kaynaklarıdırlar. Nitelikli ve destekleyici bir öğretmen kadrosunun yer aldığı okulda eğitim almak, öğrencilerin gelişimlerini olumlu olarak etkiler. Dördüncüsü, okulların başarıları da değerlendirilmelidir.

Lise tercihinde okulların akademik başarıları, öğrencilerin üniversiteye yerleşme oranları, mezunların hangi üniversitelere yerleştikleri ve mezuniyet sonrası başarıları gibi faktörler önemlidir. Beşincisi, müfredat dışı aktivitelerin varlığı da göz önünde bulundurulmalıdır. Okullarda sunulan spor, sanat, bilim, müzik, drama, kulüpler ve rekabetçi takımlar gibi aktiviteler, öğrencilerin ilgi ve yeteneklerini keşfetmelerine, liderlik becerilerini geliştirmelerine ve kendilerini ifade etmelerine yardımcı olur. Altıncısı okulun fiziksel ve sosyal ortamı da dikkate alınmalıdır. Tesislerin kalitesi, öğrenci-öğretmen ilişkileri, okul kültürü ve değerleri, öğrencilerin kendilerini rahat hissetmelerine, motivasyonlarının ve başarılarının artmasına neden olur. Kütüphane, laboratuvarlar, spor salonu ve teknoloji kaynakları gibi okulun sahip olduğu imkânlar da göz önünde bulundurulmalıdır. Yedincisi öğrenci kişilik hizmetlerinin varlığı ve niteliği de önemlidir. Okullarda psikolojik danışmanlık ve rehberlik biriminin, akademik destek programlarının varlığı, öğrencilerin psikolojik açıdan gelişimlerini olumlu olarak etkiler. Sekizincisi, konum ve ulaşılabilirlik de göz önünde bulundurulmalıdır. Lisenin konumu, ulaşım kolaylığı, güvenlik ve yakınlık gibi etkenler önemlidir.

ÇOCUKLARLA AÇIK İLETİŞİM KURULMALI
Anne ve babaların çocukların doğru lise seçiminde bulunmalarındaki önemleri yadsınamaz. Çocukların kararsız kalma durumunu yaşadıkları bu süreçte, onlara destek olmak gerekir. Bu desteğin en önemli boyutunu onlarla açık bir şekilde iletişim kurmamız ve onları dinlememiz oluşturmaktadır. Bu iletişim tarzı, onların başarılı oldukları alanları görmelerine, nelerden hoşlandıklarını belirlemelerine ve gelecekte yapmak istediklerini fark etmelerine yardımcı olacaktır. İkinci olarak, çocuklarımıza güvendiğimizi onlara göstermektir. Onların tercihlerine saygı duymak, onları cesaretlendirmek ve hedeflerine ulaşabileceklerine dair güven vermek, lise seçiminde önemli bir adımdır. Böylece çocuklar bizden aldıkları cesaretle kendileri ile temasa geçip seçimler yapabileceklerdir. Üçüncüsü, çocuklarımızın gelecek planlarını ortaya çıkartmaktır. Üniversite hedefleri, kariyer planları ve uzun vadeli hedefleri konusunda onlarla etkileşim halinde olmalı ve bu süreçte onlara rehberlik etmeliyiz. Dördüncüsü, bu süreçte sağlıklı lise seçimi konusunda araştırma yapmak gerekir. Okulların eğitim kalitesi, programları, akademik başarıları ve öğrenci destek hizmetleri gibi konularda bilgi toplamalı ve bu bilgileri çocuklarımızla paylaşmalıyız. Beşincisi, okul ziyaretleri yapmak, lise seçimi sürecinde size ve çocuklarınıza büyük fayda sağlayacaktır. Olası lise seçeneklerini ziyaret edip okulun atmosferini, öğretim yaklaşımlarını ve kaynaklarını gözlemlemek, daha bilinçli bir seçim yapmamıza yardımcı olur. Yedincisi, okul psikolojik danışmanlık ve rehberlik (PDR) servislerinden hizmet almak, çocuklarımızın ilgilerini ve yeteneklerini değerlendirmek için önemli bir adımdır. Bu hizmetlerden yararlanarak, seçim süreciyle ilgili daha fazla bilgi edinebilir ve çocuklarımıza daha iyi rehberlik edebiliri. Sekizincisi, ekonomik açıdan finansal bir planlama yapmak gerekir. Lise seçimi sırasında aile bütçesi, okulların maliyetleri ve burs imkânları gibi konularda bilgi sahibi olup değerlendirme yapmalıyız. Bu, çocuklarınızın eğitim masraflarını karşılayabilmemiz açısından önemlidir. Dokuzuncusu, çocuklarımızla birlikte lise seçeneklerini değerlendirip bir liste oluşturmamız da önemli bir diğer adımdır. Bu liste, çocuklarımızın yeteneklerine ve ilgilerine uygun okulları içermelidir. Seçenekleri karşılaştırarak okulların avantajlarını, dezavantajlarını ve uygunluklarını değerlendirmeliyiz.

KENDİ İSTEKLERİNİZİ DAYATMAYIN
Sonuç olarak lise seçimi önemli bir süreçtir. Bu sürecin sağlıklı olması adına, annelere ve babalara pek çok iş düşmektedir. Anne ve babalar olarak çocuklarımız için en iyisini istemekteyiz. Ancak kendi isteklerimizi çocuklarımıza dayatmamız gerekir. Kendi isteklerimiz ve beklentilerimiz ancak birer alternatif olabilir. Çocuklarımızı kendilerine özgü yanları ile kabul etmek ve onları seçimlerinden dolayı kutlamak, onların birey olma yolculuklarında önemli bir adımdır. Bu süreçte bütün öğrencilerimize ve velilerimize başarılar dilerim.

PROF. DR. ALİ ERYILMAZ KİMDİR?
2001 yılında Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Bölümünden mezun oldu. 2004 yılında Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Psikolojisi Anabilim Dalında bilim uzmanlığını ve 2009 yılında Eğitim Psikolojisi Ana Bilim dalında doktorasını tamamladı. 2004-2010 yılları arasında Pozitif Psikoterapi alanında temel ve master eğitimini tamamlayarak Pozitif Psikoterapist unvanını aldı. 2010-2017 yılları arasında Eskişehir Osmangazi Üniversitesi’nde Eğitim Bilimleri Bölümü, Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Anabilim Dalında öğretim üyesi olarak görev yapmıştır. Ali Eryılmaz hala İstanbul Yıldız Teknik Üniversitesi’nde Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Anabilim Dalında öğretim üyesi olarak görev yapıyor. Aynı zamanda Dünya Pozitif Psikoterapi Derneğinin, sertifikalı temel ve master eğitmeni.