LGS tercih rehberi

Eğer yerel yerleştirme ile öğrenci alan okul tercihi yapmazsanız sınavla gireceğiniz okul tercihleri sistemde açılmıyor. LGS’de 3 tür tercih girişi yapabilmen mümkün. Merkezi sınavla öğrenci alan okullardan 10, yerel yerleştirme ile (adrese dayalı) öğrenci alan okullardan 5 ve pansiyonlu okullardan da istediğin taktirde 5 olmak üzere bir tercih döneminde azami 20 tercih hakkını kullanabilirsin. İstediğin taktirde daha az sayıda tercih bildiriminde de bulunma hakkın bulunuyor. Eğer yerel yerleştirme ile öğrenci alan okul tercihi yapmazsanız sınavla gireceğiniz okul tercihleri sistemde açılmıyor. LGS’de 3 tür tercih girişi yapabilmen mümkün. Merkezi sınavla öğrenci alan okullardan 10, yerel yerleştirme ile (adrese dayalı) öğrenci alan okullardan 5 ve pansiyonlu okullardan da istediğin taktirde 5 olmak üzere bir tercih döneminde azami 20 tercih hakkını kullanabilirsin. İstediğin taktirde daha az sayıda tercih bildiriminde de bulunma hakkın bulunuyor.

SİSTEM SENİ BİR OKULA YERLEŞTİRİRKEN HANGİ TERCİHLERİNDEN BAŞLIYOR?
Tercih işlemleri tamamlanıp yerleştirme işlemine geçildiğinde sistem öncelikle senin merkezi sınava girip girmediğine ve merkezi sınavla tercih yapıp yapmadığına bakıyor. Eğer sınava girmiş ve sınavla öğrenci alacak okullardan bir tercih listesi oluşturmuşsan ilk olarak seni bu okullardan birine yerleştirmeye çalışıyor. Merkezi sınav tercihlerinin tamamını değerlendiren sistem eğer bu listedeki okullardan birine seni yerleştirememişse o zaman yerel yerleştirme tercihlerine bakarak oradaki tercihlerinden birine yerleştiriyor. Orada da bir yerleştirme işlemi gerçekleşmemişse son olarak pansiyonlu okul tercihin olup olmadığına bakıyor ve yerleştirme işlemine oradan devam ediyor.

SİSTEM HANGİ DURUMDA TERCİHİNİ KABUL ETMİYOR?
Eğer merkezi sınava girmemişsen sınavla öğrenci alan okulların tercih ekranı ilk etapta senin girişine açılmıyor. Ayrıca tercih döneminden önce bir özel liseye kaydını yaptırmışsan ve e-okul sisteminde bu kaydın gözüküyorsa yine tercihlerin sistem tarafından kabul edilmiyor. Özel okula kayıtlıysan her ne kadar genel tercih döneminde tercih yapamasan da nakil tercih dönemlerinde bu haktan yararlanabiliyorsun.

YEREL TERCİHTE YERLEŞME ŞANSINI OLUMLU ETKİLEYEN UNSURLAR NELER?
Yerel tercihler sınav sonucuna bakılmaksızın adresine yakın bir okula yerleştirilmeni sağlıyor. Kayıt bölgendeki okullardan tercih listeni oluşturman yerleşme şansını olumlu yönde en fazla etkileyen unsur. Hem kayıt bölgenden hem komşu kayıt bölgenden hem de diğer kayıt bölgelerinden seçim yapabilme hakkına sahip olmana rağmen şansının en yüksek olduğu yer kendi kayıt bölgen. Kayıt bölgendeki okulların önceki yıllarda hangi diploma notlarına kadar öğrenci aldıklarını bilmen ve tercih yelpazeni bu veriye göre oluşturman en doğru olanı.

YEREL YERLEŞTİRME TERCİHLERİNİ HANGİ OKUL TÜRLERİNDEN YAPMAN GEREKİYOR?
5 Yerel tercihin en fazla 3’ü aynı okul türünden olabiliyor. Yerel tercihlerde karşına 3 okul türü çıkıyor. Anadolu Liseleri, Mesleki ve Teknik Anadolu Liseleri ve Anadolu İmam Hatip Liseleri. Bu üç okul türünün herhangi birinden 3’ü geçmemek üzere en fazla 5 tercih yapma hakkının olduğunu lütfen unutma. İstersen tüm tercihlerini doldurmak zorunda değilsin. Ancak az sayıda yerel tercih bildiriminde bulunman, sistemin seni bir okula yerleştirme şansını azaltan unsurlardan başında geliyor.

MERKEZİ SINAVLA ÖĞRENCİ ALAN OKULLAR HANGİLERİ?
Ülke genelindeki tüm fen ve sosyal bilimler liseleri merkezi sınavla öğrenci alıyorlar. Bu liselerin dışında bazı Anadolu liseleri, bazı Mesleki ve Teknik Anadolu Liseleri ile yine bazı Anadolu İmam Hatip Liseleri de sınavla öğrenci alıyorlar. Ancak bu tercihlerde tüm okul türlerinden tercih yapmak gibi bir zorunluluğun yok. İstersen tüm tercihlerin Fen Liseleri olabilir ya da tüm tercihlerini Anadolu liselerinden oluşturabilirsin.

MERKEZİ SINAV TERCİHLERİNDE ŞANSINI NASIL ARTIRABİLİRSİN?
Merkezi sınavla öğrenci alan okullar puan üstünlüğüne bakarak öğrenci aldıkları için yine geniş yelpazeden ve çok sayıda tercih yaparak bu şansını artırman mümkün. MEB tarafından yayınlanan tercih kılavuzunda okulların bir önceki yıl aldığı son öğrencinin yüzdelik dilimini göreceksin. Kendi yüzdelik dilimini dikkate alarak senin biraz önünde ama çokça da senin diliminin arkasında yer alan 10’luk bir liste hazırlaman bu şansını fazlasıyla artıracak. Burada yüzdelik yelpazeyi ne kadar geniş ve esnek değerler arasında tutarsan şansını da o kadar artırmış olursun.

TÜM TERCİHLERİ DOLDURMAK ZORUNDA MISIN?
Elbette değil. İstersen tek tercih ile de bu işlemi tamamlayabilirsin. İstersen daha çok tercih de yapabilirsin. Ancak tercih edebileceğin okullar varken daha aşağıya düşmem diyerek az sayıda okul tercihinde bulunursan kazanma şansını riske atabilirsin. Tüm tercihleri doldurayım diye de yerleştiğinde seni mutsuz edecek bir okulu tercih listesinde bulundurmamalısın elbette.

TERCİH LİSTENİ NASIL OLUŞTURULMALISIN?
Bir tercih listesi oluşturulurken seni en çok mutlu edecek okuldan başlayarak bu tercihlerini belirlemeye başlaman çok önemli. Bir önceki tercihin her halükârda bir sonraki tercihinden daha çok istediğin okul olmalı. Ancak sonuncu tercihin de yerleştiğin taktirde seni üzmeyecek bir okul olmalı. O listedeki tüm okullar ama az ama çok istediğin ve seni mutlu edecek yerler olmalı.

TERCİHLERİNİ BELİRLERKEN İL Mİ YOKSA GENEL BAŞARI YÜZDELERİNE Mİ BAKMALISIN?
Tercih kılavuzundaki başarı yüzdeleri ülke geneli başarı yüzdeleridir. Ancak lise tercihleri üniversite tercihleri gibi ülke geneline yayılan tercihler olmayacağı için il genel başarı yüzdelerinin de bir anlamı olduğunu unutmamalısın. Eğer il yüzden daha zayıf ama ülke geneli yüzden daha başarılı ise (örneğin ilde yüzde 3 ülke genelinde yüzde 2 düzeyindeysen) daha temkinli tercihler yapmanda yarar var. Tercihinin alt sırasındaki okulları daha alt yüzdelerden seçmen yararına olacak. Tam tersi bir durumdaysan (örneğin ilde yüzde 5 ve ülke genelinde yüzde 6 gibi) o zaman daha esnek ve yukarıdan başlamanda hiç sakınca yok. Yine tercihinin sonunu sağlama almak kaydıyla daha ön sıralardan seçimlerle listeni zenginleştirebilirsin.

YÜZDELİK DİLİMLERDE DEĞİŞİM OLUYOR MU?
Elbette! Kılavuzda bilgine sunulan yüzdelik dilimler bir önceki yılın yerleşen son öğrenci verileri. Genel olarak büyük bir sapma yaşanmamakla birlikte yine de yönelim ve başarı farkına göre okulların yüzdelik dilimlerinde olumlu ya da olumsuz yönde bir esneklik beklemen olasıdır. Bu nedenle bir sürprizle karşılaşmaman için tercihlerini daha geniş bir yelpazeden yapmanı öneririz. Şu an tüm okulların puanı da yüzdelik dilimi de sıfır. Her okulun puanını ve dilimini senin ve tüm rakiplerinin tercihleri belirleyecek.

GENEL OLARAK HANGİ HATALARI YAPMAMALISIN?
Şimdiye kadar adayların en sık yaptıkları tercih hatalarından birkaç tanesini sıralayalım ki bu tuzaklara düşmeyesin.
• Başlangıç ve bitiş dilimini tayin edememen,
• Sadece kendi başarının üstündeki okullardan liste oluşturman,
• Tek tercih ya da az sayıda tercih yapman• İlk tercihlerini önemseyip son tercihlerini gelişigüzel yapman
• Bir yıldan diğer yıla bir yüzdelik dilime düşen aday sayısı farklarını dikkate almaman
• İlindeki ve tercih ettiğin okullardaki kontenjan değişimlerini dikkate almaman
• Gelecekte seçmek istediğin üniversite ve program türüne uygun okulu seçmemen
• Mantığın ile değil duyguların ile tercih yapman
• Nakil tercihlerinde daha şanslı olduğunu düşünerek genel tercihleri önemsememen

TERCİHLERİ NE ŞEKİLDE TESLİM EDECEKSİN?
Tercihin tüm süreçleri aslında online olarak yürütüyor olacaksın. Tüm tercih girişlerini kılavuzdaki kodları kullanarak ailenle birlikte kendin yapabiliyorsun. Ancak tercih girişlerini tamamlaman tercih işlemlerini de tamamladığın anlamına gelmiyor. Girişlerini yaptığın tercih listenin herhangi bir ortaokul müdürlüğü tarafından sistemde onaylanması gerekiyor. Onay işlemini okuduğun ortaokulda yaptırmak zorunda değilsin. Velinin herhangi bir ortaokul müdürlüğüne giderek tercihlerini digital olarak onaylatıp bir çıktı alması yetiyor da artıyor bile.

SALİM ÜNSAL KİMDİR?
1968 Yılında Sivas’ta doğdu. İlk ve ortaöğrenimini aynı şehirde tamamlayıp 1988 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölümünde lisans eğitimine başladı. 1992 Yılında Psikoloji bölümünü başarıyla tamamlayarak psikolog unvanı aldı. Askerlik hizmetinden sonra 1995 Yılında Kültür Eğitim Kurumları’nda rehber öğretmenlik görevine başladı. 2002 Yılından itibaren yine aynı kurumun rehberlik bölüm başkanlığı görevini yürüttü. 2007 Yılında kurum bünyesinde kurulan Kültür Rehberlik ve Ölçme Değerlendirme Akademisinin Genel koordinatörü oldu. 2015-2019 Yılları arasında da kurumun eğitim ve rehberlik hizmetlerinden sorumlu genel müdür yardımcılığını görevini yürüttü. Halen Nişantaşı Üniversitesi bünyesinde Üniversite Tercih Merkezi adlı web sitesinin editörlüğünü ve yayın danışmanlığını sürdürüyor. Evli ve üç kız babası.