LGS gerçekleri ve öneriler
Güncelleme Tarihi:
Eğitimde testleri çeşitli amaçlarla kullanırız. Bazı testler, okul öğrenmelerini teşhis etmeyi ve öğrenmelerinin durumu hakkında öğrenciye ve öğretmenine dönüt (feedback) vermeyi amaçlar. Bir kısım testler de belli alanlardaki yeterlikleri bakımından bireyleri sınıflandırmayı amaçlar. Yabancı dil yeterlik testleri bunlara örnek. Bir diğer test gurubu ise belli okullara, öğretim programlarına öğrenci seçmeyi.
Ülkemizde öğrenci seçme amacıyla kullanılan en önemli testler liseye geçişte ve üniversiteye girişte kullanılan testlerdir. Bunlar öğrenci, veli ve öğretmen gözünde ‘çok önemli’dir. Bu önem, bu testlerin sonuçlarının öğrencilerin istedikleri okula girmelerinde belirleyici olmasından kaynaklanıyor.
ÖĞRENCİLERİ SEÇİYOR MUYUZ? SIRALIYOR MUYUZ?
Sınavla öğrenci alacak ortaöğretim kurumlarına ilişkin merkezi sınav, bu ‘çok önemli’ sınavlardan. Bu sınavın, 1 Haziran 2019’da yapılacağı, sınav kapsamında 8’inci sınıf öğretim programlarına ağırlık verileceği açıklandı. Soru sayısı ve soru sayılarının ders alanlarına dağılımının önceki yıldan farklı olmayacağı açıklandı. Bu sınavda çoktan seçmeli 90 soru sorulacak. Bunlardan sözel (dil ve sosyal bilimler ders alanları) bölümdeki 50 soru için 75 dakika yanıtlama süresi, sayısal (fen ve matematik ders alanları) bölümde ise 40 soruya 80 dakika yanıtlama süresi verilecek.
AMAÇ ZİHİNSEL BECERİLERİNİ KULLANABİLEN ÖĞRENCİLERİ SEÇMEK
Bu sınavda soru formatı değişmedi yine çoktan seçmeli türde soru sorulacak. Soruların yorum gerektiren sorular olacağından söz ediliyor. Öğrencisini seçerek alan okullar için uygulanan testlerde ‘belleme/ezber’ gücünün üstünde, üst düzey zihinsel becerileri yoklayan sorular sorulur. Sınavla öğrenci alacak ortaöğretim kurumlarına ilişkin merkezi sınavda da amaç, önceki okul öğrenmeleri bakımından (hazır bulunuşluluğu) daha iyi olan, karşılaştığı problem durumlarının çözümünde yorumlama, analiz, değerlendirme gibi üst düzey zihinsel becerilerini kullanabilen öğrencileri seçmek. Dolayısıyla, hem sözel hem de sayısal bölümde yer alan sorular ve sorularda verilen problem durumları, öğrencilerin üst düzey düşünme becerilerini kullanmasını gerektirecektir. Ancak sınav sonucuna göre verilen ‘kazandı’ kararı, seçimden çok ‘x’ okulu tercih eden öğrencilerin puanlarına göre sıralanmasına dayanır. Bu sıralamada okulun kontenjanına göre, örneğin, puan sıralamasında en üstteki ilk 100 öğrenciye kayıt yaptırma hakkı verilir. Bir başka ifadeyle, bu seçme testi öğrencileri belli bir yeterlik düzeyine göre seçmez, puan sıralamasında üst sıralarda yer alanlara kayıt hakkı tanır. Puan sıralamasında üst sıralarda olanların her zaman istenen yeterlik düzeyine sahip olduğu garanti değildir. Bu duruma bağlı olarak, ülkemizde lise ve üniversite giriş sınavlarında asgari yeterlikler ölçülmüyor. Ayrıca bu asgari yeterliklerin her yükseköğretim programı için ne olduğu bilimsel yolla saptanmadı. Bu yüzden hem ortaöğretimde hem de yükseköğretimde öğrencilerin öğrenmelerindeki nitelik sorunu devam ediyor.
TEST ÜZERİNDEKİ ÇALIŞMALAR
Öğrenciyi seçmeyi amaçlayan testlerdeki soruların önemli bir kısmının nispeten daha zor ve öğrenciler arasındaki yeterlik düzeylerini iyi ayırt eden sorular olması gerekir. Sorunun çözümü üst düzey düşünme becerilerini kullanmayı gerektirdikçe, soru zorlaşır. Bu tür soruların çözümü için daha fazla cevaplama süresi gerekir. Bu kapsamda 1 Haziran’da uygulanacak olan sınavda hem soru sayısı hem de soruların güçlük düzeyi gözetilerek daha fazla cevaplama süresi verilmesi doğru bir karar. Bunun için öncelikle yapılması gereken, soru kökünü ve seçenekleri dikkatli biçimde okumak ve soruda ne sorulduğunu iyi anlamak. Bunu yapmadan çözüme girişmek yanlış cevap vermeye yol açar. Bunu yaparken sınav süresini de gözetmek gerekir. Bu sınava girecek öğrenciler benzer deneme testlerini alarak hem başarılarını hem de sınavı kullanma sürelerini gözleyebilirler.
SADECE ‘TEST ÇÖZMEK’ BAŞARIYI GETİRMEZ
Sonuç olarak bu tür sınavlarda başarı, kısa süreli hazırlıklarla gerçekleşmez. Temel eğitim yıllarından başlayarak okul derslerini öğrenip anlamaya önem vermek gerekir. Derslerin konuları arasında ilişki vardır. Yani, dersteki bir konuyu kavramadan diğer konuya geçildiğinde, yeni konudaki öğrenmelerin kavranması zorlaşır. Bir diğer ifadeyle, sınav başarısı okul başarısına dayanır. Okulu, okuldaki öğrenme ve öğretimi ihmal ederek sadece ‘test çözmek’ başarıyı getirmez. Bunu ortaya koyan pek çok araştırma ve gözlem var. Her yıl sınavda en başarılı öğrencilere başarılarının sırrı sorulduğunda hepsinin ‘disiplinli ve düzenli biçimde okul derslerine çalıştıklarını’ söylediklerini basındaki haberlerden hatırlayabilirsiniz. Kısaca, ister sınavda, ister derste olsun, sürekli ve disiplinli çalışma her zaman başarıyı getirir.