Lavanta başarıyı artırdı
Güncelleme Tarihi:
Yağışların az olmasına bağlı kuraklık Şırnak’ın İdil ilçesine bağlı Özbek köyünü de etkiledi, tarlalarda verim düştü. Geçimini tarımdan sağlayan köyde evlerde yaşanan kaygı çocuklara da yansıdı, öğrencilerin derslere ilgisi ve başarısı azaldı. Özbek Ortaokulu müdürü olaya el attı ve okula kurduğu daha az suyla üretilen ve daha çok getirisi olan lavanta bahçesiyle köylüye umut oldu.
Şırnak’ın Özbek köyünde 800 kişi yaşıyor. İdil ilçe merkezine 40 km. uzaklıkta. Suriye sınırındaki köyde temel geçim kaynağı tarım. Her yıl ekilen mısır, arpa ve mercimekten geçen yıl su sıkıntısı nedeniyle yeteri kadar verim alınamadı. Özbek Ortaokulu müdürü 32 yaşındaki Süleyman Köse bir araştırma yaparak hem daha az su isteyen hem de bölgenin iklimine uygun tarım ürünlerini araştırdı ve lavantanın aradığı niteliklere sahip olduğunu gördü. Bunun üzerine 100 öğrencisiyle işe koyuldu ve okulda boş duran 250 metrekarelik alanda deneme amaçlı lavanta tarımına başladı. Aylar önce dikilen lavantaların açmasını bekleyen okul müdürü ve 10 öğretmen, bu sırada öğrencilerine lavantadan ürün elde etmenin yollarını da gösterdi. Her bir öğrencisinden de öğrendiklerini ailelerine öğretmelerini istedi. Bu sayede tüm köyü lavantayla kalkındırmayı amaçlayan müdür Köse, ‘Lavanta Kokulu Çocuk’ ismini koydukları markanın patentini de aldı. Şimdi lavantalar açtı, çocukların yüzü güldü. Hedefleri lavantalı ürünlerin satışından elde edilecek geliri dezavantajlı öğrencilere eğitim desteği olarak kullanmak.
KURAKLIK ÖĞRENCİLERİ OLUMSUZ ETKİLEDİ
Lavanta tarımının köyleri için ekonomik açıdan çıkış kapısı olacağına inandığını söyleyen Özbek İlkokulu Müdürü Süleyman Köse, okulda başlattıkları küçük çaplı deneme sürecini şöyle anlattı: 7 yıldır Özbek İlkokulu’nda okulda çalışıyorum. Geçen sene bu bölgede kuraklık vardı, kuyularda su seviyesi düştü. Genelde arpa, mercimek az da olsa ay çiçeği ekilirdi. Ancak verim alınamadı. Bu durum aileleriyle birlikte öğrencilerimizi de hem ekonomik hem de psikolojik yönden etkiledi. Okula ve derse olan ilgi ve başarı azaldı. Bunun üzerine biz de ‘ne yapabiliriz’ diye düşünmeye başladık. Amasya’da dededen kalma topraklarda çiftçiliği öğrenmiştim. Akademisyenlere de danışarak bu bölgede lavanta tarımı yapılabileceği kanaatine vardık. Hemen işe koyulduk, Tekirdağ’dan yağlık İngiliz lavantası getirdik. Öğrencilerimle birlikte okul bahçesine fideleri diktik , şimdi güzel sonuçlar aldık. Bunu tüm köye yaymak istiyoruz. Lavanta arpa ve mercimeğe göre hem daha az su istiyor hem daha çok kazandırıyor.
Okullar kırsal kalkınmanın başlatılacağı en güzel yerlerden ve biz de bunu çocuklarla yapmak istedik. Bizim amacımız bölgedeki değişimi çocuklardan başlatmak. Onlara lavantanın nasıl dikileceğini ve nasıl ürün elde edileceğini gösterdik. Daha sonra evlerinde kendi bahçelerine dikmeleri için lavanta fideleri hediye ettik. Burada öğrendiklerini ailelerine anlatmalarını istedik ve bu şekilde bütün köye yayılmayı amaçladık.
ÖĞRENCİLERİN YÜZÜ ARTIK GÜLÜYOR
“Bu projenin etkilerini ölçmek için anket çalışması yaptık. Öğrencilerimizden ‘artık okuldan ayrılmak istemiyorum’ şeklinde dönüşler aldık” diyerek projenin çocuklar üzerinde etkili olduğunu belirten Köse, köylünün ilgisini de şöyle anlattı; "Lavantaları ilk ektiğimizde köy halkı yardımcı oldu ama; ‘Sizin bu ektiğiniz burada olmaz’ diyorlardı. Ancak lavantalar açınca ,‘ben ekmem’ diyenler bile ‘hocam sen bize fideleri getir, bir iki dönüm de biz ekelim’ demeye başladı. Köyün yüzde 90’ı bu çalışmadan mutlu. Bu mutluluk öğrencilerimize de yansıdı, artık yüzleri gülüyor. Ancak ‘hala yaptığın iş boş hocam’ diyenler de var."
Uzun vadede köyümüzü lavanta kokulu bir köy yapmak gibi bir hedefim var. Lavantalı lokum, lavantalı kolonya, lavantalı kozmetik ürünlerinin üretimini yapmayı düşünüyoruz. Eğer ileride buradan bir kazanç elde edersek dezavantajlı çocuklara eğitim desteği sunmak istiyoruz. Aynı zamanda bölgemizde okumayan ve çalışmayan gençlerimiz var. Onları da markamız altında istihdam etmeyi hedefliyoruz.
Lavantaların açtığını gören okul müdürü hemen ‘geleneksel’ lavanta şenliği için bir organizasyon yaptı. 5 Haziran’da düzenlenecek olan, oyunlar, etkinlikler ve hediyelerin yer alacağı şenliğe Uludere Gezici Çocuk Tiyatrosu ekibi de katılacak. Okul müdürü Köse’ye göre bağ bozumu gibi planlanan bu etkinlik sürdürülebilirlik için önemli bir ilk adım olacak.