Laktik asit nedir, ne işe yarar? Laktik asit nerelerde bulunur?
Güncelleme Tarihi:
Toplum arasında süt asidi olarak da tanınan laktik ait, yorgunlukla ilişkilendirilen bir bileşiktir. Dolayısıyla laktik asidin kişiyi neden yorduğuna dair pek çok araştırma yapılmaktadır. Peki, laktik asit nedir ve vücutta ne işe yarar? Bu asit nerelerde bulunur? İşte, merak edilen tüm detayları derledik.
Laktik asit, 1780 yılında Carl Wilhelm Scheele tarafından keşfedilmiştir. Organik hidroksi asit olarak kabul edilen bileşenin kimyasal ismi alfa hidroksipropanoyik asit şeklindedir.
Laktik Asit Nedir?
1780 yılında Wilhelm tarafından keşfedilen laktik asit, 1808 yılında bir kimyager tarafından yapılan çalışmalar neticesinde süt asidi olarak isimlendirilmiştir. Bu bileşen, aslında vücut tarafından üretilen bir kimyasaldır ve glikozun kimyasal bir takım adımlar sonrasında enerjiye çevrimi sırasında ortaya çıkmaktadır.
Laktik asidin kimyasal formülü “C3H6O3” şeklindedir. Formülden de anlaşılabileceği üzere ait içerinde; karbon, hidrojen ve oksijen elementleri yer almaktadır. Laktik asit yoğun olarak kaslardaki oksijen miktarının azalmasıyla ortaya çıkmaktadır. Ancak yapılan ticari çalışmalarla ekşimiş sütten de laktik asit elde edildiği bilinmektedir.
Laktik asidin kaslarda birimi farklı belirtilerle ortaya çıkabilmektedir. Halsizlik, kas ağrısı, kaslarda yanma hissi, kramp ve yorgunluk hissi; bu belirtilerin başında yer almaktadır. Ancak aşırı laktik asit üretiminde nadiren karşılaşılan bazı belirtiler de vardır. Bunları; mide bulantısı, kusma, solunum hızında artış, nefes darlığı ve uyuşma olarak sıralamak mümkündür. Bu belirtileri önlemek adına hangi spor yapılırsa yapılsın mutlaka uygun zaman aralığında yapılmalıdır. Buna ek olarak spor sonrasında kasları soğutmak da belirtileri hafifletmek için uygulanabilecek bir yöntemdir.
Laktik Asit Ne İşe Yarar?
En yaygın ifadesiyle, laktik asit yoğun egzersiz sırasında vücutta yer alan bakteriler tarafından oluşturulan bir bileşiktir. Bu bileşiğin vücutta birikmesiyle kişi yorgunluk ve ağrı hissetmeye başlamaktadır. Ancak laktik asidin vücuttaki işlevinin kimyasal terimlerle açıklanması da mümkündür.
Ağır egzersizler ve antrenmanlara başlarken insan vücudundaki glikoz ve karbonhidrat depolarının hazır durumda olması gerekmektedir. Buna ek olarak kan akışı normal düzeyde olmalı ve damarların hareket için gerekli oksijeni taşıma kapasitesi bulunmalıdır. Egzersiz yapımı sırasında vücuttaki glikojen enerjiye çevrilerek güç kazanılmaktadır. Kişi temposunu artırdığında daha fazla enerjiye ihtiyaç duyar, bu durumda daha fazla karbonhidrat yakımı yapılır. Ancak yoğun egzersiz ve yüksek yakım, kasların kasılmasına ve yetersiz oksijen taşınmasına neden olur. Bu durumda vücut, oksijensiz ortamda oksijen üretmeye başlar. Sonuç olarak da laktik asit ortaya çıkar.
Hareketi yapan vücudun duruma alışkın olması, yani direnç durumunda, laktik asit karaciğere taşınmaktadır. Ancak asidin karaciğere taşınamadığı durumlar da vardır. Bu durumda laktik asit, vücutta birikir ve kişide yorgunluk hissi oluşmaya başlar. Egzersize ağır tempoda başlamak, yeterli sıvı alımında bulunmak ve düzenli beslenmek aşırı laktik asit birikimini önlemeye yardımcıdır. Gece uykusunu önemsemek ve egzersiz molalarını iyi ayarlamak da laktik asit sebebiyle hissedilen ağrı ve yorgunluğu azaltmaktadır.
Laktik Asit Nerelerde Bulunur?
Süt asidi olarak da tanınan laktik asit, aslında vücut tarafından doğal olarak üretilen kimyasal bir bileşendir. Ancak yapılan bazı çalışmalar bu asisin; ekşimiş süt, peynir, yoğurt ve bazı şaraplarda da doğal olarak bulunduğunu göstermektedir. Asidin, süt asidi olarak tanınmasının temel sebebi bu süt ürünleri olarak kabul edilmektedir.
Laktik asit, diğer kimyasal bileşenlerden farklı olarak daha viskoz bir yapıya sahiptir ve uçucu değildir. Dolayısıyla, koruyucu bir özellikte olduğu kabul edilmektedir. Sudaki çözünürlüğü yüksektir ve özellikle fermente gıdalardaki mikroorganizmaların gelişimini önlemek amacıyla kullanılmaktadır.