Kütüphane karnesi bu yıl da zayıf

Okul Kütüphanecileri Derneği, 53’üncü Kütüphane Haftası nedeniyle okullardaki kütüphane ve öğrencilerin okuma alışkanlığa yönelik bir açıklama yaptı. Okullardaki kütüphane sayısının az olduğunun vurgulandığı açıklamada, okul kütüphanesinin akademik başarıyı da arttırdığı belirtildi. Buna göre okulların yüzde 70’inde kütüphane bulunmuyor. Evinde en fazla 10 kitap olan ailelerin oranı yüzde 27. Türkiye, ‘Cehalet Endeksi Araştırması’ sonuçlarına göre 40 ülke arasında en cahil 9’uncu oldu. Çocukların yarısı hayal kurmuyor. Çeşitli araştırmalardan derlenen açıklamadaki bulgular şöyle:

Yüzde 39 hiç kitap okumuyor

Araştırma şirketi İPSOS’un 2016’da Türkiye’nin 34 ilinden 13 bin 799 kişiyle gerçekleştirdiği araştırmanın sonuçlarını içeren ‘Türkiye’yi Anlama Kılavuzu’na göre toplumun yüzde 39’u kitap, yüzde 47’si hiç dergi okumuyor. En sık yapılan aktivite yüzde 85’le televizyon izlemek. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) en güncel olan 2015 yılı verilerine göre halk kütüphanelerindeki üye sayısı 1 milyon 367 bin 139. Ülke nüfusunun yüzde 2’sinden az. Aralık 2016’da sonuçları açıklanan 40 ülkede yapılan ‘Cehalet Endeksi Araştırması’ sonuçlarına göre Türkiye en cahil 9’uncu ülke oldu.

Evde kitap, okulda kütüphane yok

Milli Eğitim Bakanlığı’nın (MEB), Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) ortaklığında Türkiye çapında 15 yaşında öğrencilerden topladığı verilere göre, evinde en fazla 10 kitap olan ailelerin oranı yüzde 27. Evlerin yüzde 54’ünde kitap sayısı 25’i geçmiyor. Evdeki 25 kitabın çoğunluğu edebiyat eseri değil, ders veya test kitabı. Türkiye’de TIMSS 2011 çalışmasına katılan 4’üncü sınıf öğrencilerinin yüzde 1’inin okullarında 5 binden fazla farklı kitabın bulunduğu kütüphane olduğu görülüyor. Bu oran Güney Kore’de yüzde 92, dünya ortalaması ise yüzde 32. Öğrencilerin yüzde 38’inin okul kütüphanesinde 501-5000 kitap bulunurken, yüzde 37’sinin okul kütüphanesinde 500 ve daha az kitap var. Çalışmaya katılan öğrencilerin yüzde 24’ünün ise okullarında kütüphane yok.

Okul kütüphanesi eğitim başarısını arttırıyor

TIMSS ülkeleri genelinde olduğu gibi Türkiye’de de okul kütüphanesindeki kitap sayısı fazlalaştıkça öğrenci başarısının arttığı görülüyor. Türkiye’de en yüksek başarı ortalamasının kütüphanelerinde 501-5000 arası kitap bulunan okullarda, en düşük başarı ortalamasının ise kütüphanesi olmayan okullarda öğrenim gören öğrencilerde tespit edildiği görüldü. Okul kütüphanesindeki kitap sayısı arttıkça, öğrencilerin matematik başarılarının da artma eğiliminde olduğu tespit ediliyor.

Hayal kuramıyorlar

Bright Future ve İntel’in, 10 şehirde 8-55 yaş arası 2 bin kişiyle görüşerek Türkiye’nin hayal haritasını çıkardığı araştırmasına göre, çocukların yarısı hayal kurmuyor. Okul çağının başlangıcında, evde, okulda ve yaşadığı şehirde kütüphaneyle buluşamayan edebiyat eserlerinden; masal, öykü, roman, şiir ve deneme gibi kurmaca metinlerden beslenemeyen çocukların hayal kurması olası değil.

Okulların yüzde 70’i kütüphanesiz

Çocuklar yaşam alanlarında keyifli, kaliteli zaman geçirecekleri ve eğitimlerini destekleyecekleri yardımcı kaynaklardan, referans kitaplardan, kitap dışı kaynaklardan yoksun büyüyor. Örgün eğitimde 51 bin 622 resmi, 9 bin 581 özel olmak üzere 61 bin 203 okul ve kurum var. MEB rakamlarına göre Türkiye geneli özel ve resmi okul kütüphane sayısı 18 bin 916. Bakanlığa bağlı ülke genelindeki okullarda kütüphane oranı yüzde 30. Yani okulların yüzde 70’inde kütüphane yok.

***

Öğrencilerin yarısı okuduğunu anlamıyor

OECD’nin üç yılda bir hazırladığı Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı (PISA) 2015 sonuçlarına göre, eğitim başarısında dünyada ilk 50 ülke arasında değiliz. Türkiye, PISA 2012’ye göre ortalama 7 sıra düşerken, en çok kayıp ise okuma ve fen bilimlerinde oldu. 70 ülke arasında fen bilimlerinde 52, matematikte 49, okuduğunu anlamada 50’nci sırada yer aldı. Türkiye’nin PISA sonuçlarına göre, sınava katılan öğrencilerdeki en önemli eksik ‘okuduğunu anlama’ becerisi. Bu sınava giren her iki öğrenciden birinin okuduğunu anlamadığı ortaya çıktı. PISA’da okuma becerilerinde düşük performans, bir metindeki ana fikrin anlaşılmasında zorluk çekilmesi anlamına geliyor. Okuduğunu anlama oranı 2003 yılına göre geriledi. Bu alanda 12 sene geriye gidildi.