Güncelleme Tarihi:
Günümüzde özellikle dil bilgisi dersi gören veya sınav hazırlığında olan öğrencilerin araştırıp bilgi edinmek istediği konulardan birisi de kurallı birleşik sıfatlardır.
Sıfat Nedir?
Bir kelimeyi tanımlamak amacıyla kullanılan kelimelere sıfat denir. Sıfatlar bazen tek kelimeden bazen ise birçok kelimenin bir araya gelmesiyle meydana gelmektedir. Tek kelimeden meydana gelen sıfatlara basit sıfat denir. Fakat iki ya da daha çok sözcüğün bir araya gelmesi ile oluşan sıfatlara birleşik sıfat adı verilir. Birleşik sıfatın bir alt türü olan Kurallı birleşik sıfat ise çok araştırılmaktadır.
Kurallı birleşik sıfatlar cümle içerisinde en az iki kelime ile meydana gelir. Bazı cümlelerde ise üç ya da dört kelimeden oluşabilmektedir. Birleşik sıfatlar ile kullanılmaktadır.
Kurallı birleşik sıfatı öğrenmeden önce, birleşik sıfatı anlamak ve ne olduğunu bilmek gerekir. Yapısında birden çok sözcük barındıran sıfatlara birleşik sıfat denir. Birleşik sıfatlara verilebilecek örnekler arasında varyemez, kısa boylu, boşboğaz, mirasyedi, küçük çiçekli gibi sözcükler bulunmaktadır. Bu sözcükler sıfat olarak kullanıldığı zaman, ortaya birleşik sıfat çıkar. Birleşik sıfatlar ise ikiye ayrılır: Bunlar, kaynaşmış birleşik sıfatlar ve kurallı birleşik sıfatlardır. Bu yazımızda ise oldukça merak edilen kurallı birleşik sıfatlar konu anlatımı bulunmaktadır.
Cümlede en az iki sözcükten oluşur. Bir nesne ve ya ismin çeşitli özelliklerini belirten kelimelere kurallı birleşik sıfat adı verilir. Anlamı itibariyle kaynaşmış sıfatlardan tek farkı ayrı yazılmasıdır.
Kurallı birleşik sıfatlar iyelik eki (-lı -li) alarak oluşur. Aynı zamanda -lık, -den gibi ekler alması sonucu oluşan kurallı birleşik sıfatlar da mevcut olmaktadır.
Kurallı Birleşik Sıfat Nasıl Kullanılır?
Kurallı birleşik sıfatlar konusunda unutulmaması gereken bir nokta vardır. Bu nokta ise sıfatların ayrı yazıldığı kuralıdır. Çünkü bu tür sıfatlarda anlam kaynaşması mevcut değildir. Bu özelliği sayesinde kaynaşmış birleşik sıfatlardan ayrılarak daha iyi pekiştirilmektedir.
Bu tür sıfatlar kendi aralarında aslında birer sıfat grubu oluşturmaktadır. Kurallı birleşik sıfatlar kendi içerisinde çeşitli şekillerde oluşur. Kurallı birleşik sıfat olarak tanımlanması nedeni ise belirli oluşumlara göre yapılmaktadır. Bunları daha iyi anlatabilmek için kurallı birleşik sıfat cümleleri ile birlikte teker teker açıklamak gereklidir.
Ancak cümle içerisinde kurallı birleşik sıfatların ayrı ayrı yazıldığı unutulmamalıdır. Aynı zamanda isimlerden önce kullanılır. Bu püf noktaları ile diğer sıfatlardan kolayca ayrılabilir.
Kurallı Birleşik Sıfat Örnekleri ve Cümle ile Konu Anlatımı
1)Sayı ile oluşturulan Kurallı birleşik sıfatlar bulunmaktadır.
Örnek Cümleler:
- Bu eser ''yedi yıllık'' bir çalışmanın sonucudur.
- ''Beş yıllık'' evliliğimizin bir günde bitmiş olması çok acı veriyor.
- Gabriel Garcia Marquez'in yazdığı ''yüz yıllık'' yalnızlık kitabını okuyan var mı?
2) -den, -dan ekleri ile Kurallı birleşik sıfatlar oluşturulabilir.
Örnek Cümleler:
- Annem ''ninemden kalma'' kolyeyi saklamaya karar verdi.
- Her zaman ''Çocukluğumdan kalma'' eşyaları görünce duygulanırım.
3)-lı -li ekleri ile kurallı birleşik sıfatlar oluşturulabilir.
Örnekler:
- Senin ''kırmızı ceketli'' çocuk bugün okula gelmedi.
- ''Demir kapılı'' köşkün sahibi kimdi?
- Şuradaki ''sarı saçlı'' çocuğu tanıdın mı?
- ''Çift taraflı" ceket kullanmak çok iyi oluyor.
- Babam yeni aldığı ''üç başlıklı" matkabını çok seviyor.