Kurallı birleşik fiil nedir, ekleri ve türleri nelerdir? Kurallı birleşik fiil örnekleri ile konu anlatımı

Yapılışları ve oluşları bakımından fiiller üç çeşide ayrılmaktadır. Bunlardan birisi de birleşik fiillerdir. Birleşik fiillerden olan kurallı birleşik fiillerin kullanımı da büyük önem taşımaktadır.

 Kurallı Birleşik Fiil Nedir?

 Birleşik fiiller iki ya da daha fazla sözcüğün bir araya gelmesi ile kendi aralarında farklı anlam vererek bir hareketi karşılayacak biçimde kalıplaşmış fiillerdir. Birleşik fiiller kendi içlerinde üç çeşide ayrılmaktadır. Bunlar yardımcı fiiller ile yapılanlar, kurallı birleşik fiiller ve anlamca kaynaşmış fiillerdir.

 Kurallı birleşik fiiller iki eylemin birleşmesi ve birleşen bu kelimelerin kalıplaşması ile ortaya çıkan fiillere denilmektedir. Burada yardımcı fiiller fiil unsuruna getirilmektedir. Kendi aralarından ise uzaklaşarak fiile bazı anlamlar katmaktadır. Fiile kattıkları anlamlar yeterlik, tezlik ve yaklaşma gibi anlamlardır.

 Kurallı Birleşik Fiil Ekleri Nelerdir?

 Birleşik kelimeler iki veya daha çok kelimenin bir araya gelmesi ile oluşmaktadır. Bileşik fiillerin türlerine göre ekleri de değişkenlik göstermektedir. Yardımcı fiiller ile yapılan birleşik fiiller bir isim ile birlikte başına -et, -ol olacak biçimde bul-, buyur-, eyle-, kıl-, yap-, ver- gibi yardımcı fiiller ile birleşerek oluşmaktadırlar. Bu durum kurallı birleşik fiillerde farklılık göstermektedir. Kurallı birleşik fiiller 4 şekilde incelenmektedir. Bu nedenle çeşitlerine göre ekleri de değişmektedir. Kurallı birleşik fiillerin ekleri şunlardır:

 - Yeterlilik Fiilleri: +ebilmek

 - Tezlik Fiilleri: +evermek

 - Süreklilik Fiilleri: +edurmak, +ekalmak, +egelmek

 - Yaklaşma Fiilleri: +eyazmak

 Kurallı Birleşik Fiil Türleri Nelerdir?

 Kurallı birleşik fiiller iki farklı eylemin birleşmesi ile oluşmaktadır. Bu şekilde oluşan fiillere kurallı birleşik fiil adı verilmektedir. Fakat kurallı birleşik kelimeler de kendi içlerinde 4 türe ayrılmaktadır. Kurallı birleşik fiil türleri şunlardır:

 - Yeterlilik fiilleri cümleye olasılık ve rica anlamı katmaktadır. Fiil + ebilmek yardımcı fiili ile oluşmaktadır.

 - Tezlik fiilleri ile kurallı birleşik fiil türlerinden birisidir. Cümlelere çabukluk ve acelecilik anlamlarını katmaktadır. Fiil + evermek yardımcı fiili ile oluşmaktadır.

 - Süreklilik fiilleri ise cümleye belirli bir zamandan beri yapılan devamlılığı katmaktadır. Fiil + edurmak, ekalkmak ve egelmek şeklinde oluşmaktadır.

 - Son olarak yaklaşma fiilleri cümleye gerçekleşme durumuna az kalmış anlamını katmaktadır. Fiil + eyazmak şeklinde oluşmaktadır.

 Kurallı Birleşik Fiil Örnekleri İle Konu Anlatımı

 Kurallı birleşik fiiller iki eylemin birleşmesinden ve kalıplaşmasından ortaya çıkmaktadır. Belirli bir kuralara göre yardımcı fiiller fiil unsuruna getirilir ve kendi aralarında uzaklaşarak tezlik, yeterlik, yaklaşma ve süreklilik anlamlarını katar. Kurallı bileşik fiillerin türlerine göre örnekleri şu şekilde verebiliriz:

 - Kapıyı biraz açabilir misiniz? Fiil + ebilmek yardımcı fiili ile yeterlilik fiili oluşmaktadır. Böylece ''açabilir'' fiili de burada rica belirtmesi nedeniyle yeterlilik fiili olmaktadır.

 - Giderken eşyalarını da götürüver: Fiil + evermek yardımcı fiili ile birleşerek tezlik fiili oluşmuştur. Cümlede ''götürüver'' fiili kurallı birleşik fiillerden tezlik fiillerine örnektir.

 - Sen gidedur, ben birazdan geleceğim: Fiil + edurmak yardımcı fiili ile süreklilik fiili oluşmuştur. Burada ''gidedur'' süreklilik fiili olmaktadır.

 - Karlı havada yürürken birden düşeyazdım: Fiil + eyazmak yardımcı fiili ile yaklaşma fiili olmuştur. Cümlede ''düşeyazdım'' kelimesi yaklaşma fiili olmaktadır. Düşeyazdım fiili ise cümleye süreklilik ve devamlılık anlamını katmıştır.