Küçük Ünlü Uyumu Nedir? Küçük Ünlü Uyumu Konu Anlatımı Ve Örnekleri

Küçük ünlü uyumu Türk alfabesindeki sesli harfler üzerinden ele alınmış kurallar bütünüdür. Küçük ünlü uyumuna göre bu kurala ayrılmış sesli harfler ile başlayıp aynı şekilde sesli harfler üzerinden biten bir anlama sahiptir. Bu konuda uyan ve uymayan Türkiye'de pek çok farklı kelime bulunmaktadır.

 Küçük Ünlü Uyumu

 Küçük ünlü uyumu büyük ünlü uyumuna göre biraz daha karmaşıktır. Ancak öğrenildiği zaman kolaylıkla anlaşılabilir. Böylece cümle içerisindeki kelimelerin hangisinin küçük ünlü uyumu kuralına bağlı olup olmadığını rahatlıkla anlayabilirsiniz. Bu konuda küçük ünlü uyumu düz ünlü ile beraber yuvarlak ünlüler arasında ele alınmak suretiyle kelime üzerinde kullanılır. Bu bağlamda düz ünlüler, (a, e, ı, i) ve yuvarlak ünlüler ise (o, ö, u, ü) şeklinde yer almaktadır.

 Küçük Ünlü Uyumu Nedir?

 Türkçede yer alan bir kelimenin ilk hecesinde eğer düz ünlü (a, e, ı, i) yer alıyorsa, ondan sonraki hecelerde mutlaka düz ünlü barındırmak zorundadır. Aynı şekilde eğer bir kelimenin ilk hecesine yuvarlak ünlü (o, ö, u, ü) bulunuyorsa, bir sonraki hece aynı şekilde yuvarlak (u, ü,) ya da düz-geniş (a, e) ile bitmek zorundadır. Bu konuya uyan kelimeler için ise küçük ünlü uyumu denmektedir. Burada karıştırılmaması gereken durum sadece yuvarlak ünlüler ile başlayıp sonundaki durumdur. Ancak bazı örnekler ele alınarak detaylı incelendiği zaman anlamını kolaylıkla idrak etmek mümkün.

 Bunu basit bir örnekle açıklamak gerekirse;

 İlk hece a, e, ı, i = sonraki hece a, e, ı, i

 İlk hece o, ö, u, ü, = sonraki hece u, ü ya da a, e

 Bu şekilde farklı çalışmalar yaparak ve değişik kelimeleri incelemek suretiyle, küçük ünlü uyumunu rahatlıkla anlayabilirsiniz.

 Küçük Ünlü Uyumu Konu Anlatımı

 Türkiye'de küçük ünlü uyumu 2 farklı kurala bağlı olarak ele alınmaktadır.

 - Eğer herhangi bir kelime düz (a, e, ı, i) ile başlıyorsa aynı şekilde yine düz ünlülerle gitmesi gerekmektedir.

 Fidanlık = i (düz), a (düz), ı (düz) uyan kelime,

 Savunmak = a (düz), u (yuvarlak), a (düz) uymayan kelime,

 - Eğer herhangi bir kelime düz yuvarlak ünlü olan (o, ö, u, ü) şeklinde ilk hece ile başlıyorsa ya (u, ü,) ya da (a, e) bir sonraki hecede mutlaka yer almalıdır.

 Yorgunluk = o (yuvarlak), u (yuvarlak), u (yuvarlak) uyan kelime,

 Müzikçi = ü (yuvarlak), i (düz), i (düz) uymayan kelime,

 Bu gibi örnekler üzerinden küçük ünlü uyumuna anlayabilir ve buna göre amaca uygun şekilde değerlendirebilirsiniz. Tabii burada unutulmaması gereken önemli bir husus bulunmaktadır. Başka dillerden Türkçeye girmiş olan kelimelerde herhangi bir şekilde küçük ünlü uyumu aranmaz. Tabii bunun yanı sıra Türkçe olan ve küçük ünlü uyumuna uymayan kelimeler de bulunmaktadır.

 Küçük Ünlü Uyumu Örnekleri

 Burada hem küçük ünlü kuralına uyan hem de uymayan kelimeler bulunmaktadır.

 Küçük Ünlü Uyumuna Uyan Kelimeler: Defter, silgi, sokak, cadde, kitaplık, muhtar, emek, filizlenmek, heyecan, hesap ve hasta gibi pek çok kelime bulunmaktadır.

 Küçük Ünlü Uyumuna Uymayan Kelimeler: Yamuk, çamur, yağmur, sosyoloji, horoz, karpuz, avuntu ve ümit gibi daha pek çok farklı kelimeden bahsetmek mümkün.