Güncelleme Tarihi:
Astronot ile Kozmonot terimlerinin ikisi de ‘bilimsel bir araştırma ve açıklama yapmakla görevli olan uzay insanı’ anlamına gelir.
Kozmonot Nedir?
Rus Uzay Ajansı tarafından eğitim almış ve sertifika sahibi olmuş insanlara kozmonot, ESA, NASA, CSA ya da JAXA tarafından eğitilmiş sertifika sahibi olmuş kişilere ise, astronot ismi verilir. İki terim arasındaki en önemli fark ise, Astronot’un Amerika Birleşik Devletleri’nde, Kozmonot’un ise, Rusya’da sık kullanılıyor kullanılıyor olmasıdır. Bu iki terim aslında işlevsel olarak benzer olarak görülse de aslında farklı uzay kurumlarının operasyonel faaliyetleri için çalıştığından dolayı aralarında önemli farklılıklar bulunur.
Kozmonotlar, uzayda görev almak için Rus Uzay Ajansı tarafından eğitilmiş ve sertifikalandırılmış kişilerdir. Kozmonot kelimesi, Yunancada kullanılan kosmos ve nautes kelimelerinin birleşiminden ortaya çıkmıştır. Kozmos = evren, nautes = denizci anlamına gelir. İki kelime birleştiği zaman bunun Türkçedeki karşılığı “evrenin denizcisi” anlamına geliyor.
Kozmonot Nasıl Olunur?
Kozmonotlar, Rus Hava Kuvvetleri’nden mezun olan subay statüsünde olmaları gerekir. Astronotlar ise, askeri test pilotu okulundan mezun olmaları ve Fen Fakültesi'nin lisans derecesine sahip olmaları gerekir. Kozmonotların 900 saatlik, astronotların ise, 1.500 saatlik uçuş deneyimine sahip olması çok önemlidir.
Kozmonot ile Astronot Arasındaki Farklar Nelerdir?
Astronot ve kozmonot arasında çok önemli farklılıklar yoktur. Amerika tarafından eğitilmiş uzay insanlarına ve sertifika verilmiş olan kişilere astronot, Rusya tarafından eğitilmiş kişilere ise, kozmonot ismi verilir. Kozmonotlar ve astronotlar Uluslararası Uzay İstasyonu’nda birlikte görev yaparlar. Aralarındaki küçük farklılıklar ise şu şekildedir;
Kozmonotlar sadece RSA (Rus Uzay Ajansı) tarafından eğitim alabilirler ve sertifikalandırılırlar. Astronotlar ise, NASA (Amerikan Uzay Ajansı), ESA (Avrupa Uzay Ajansı), JAXA (Japon Uzay Ajansı) ya da CSA (Çin Uzay Ajansı) tarafından eğitilerek sertifikalandırılırlar.
Eğer bir astronot uzay gemisi kullanacaksa en fazla 40 yaşında olması gerekir. Aynı zamanda üniversite mezunu ve bir fen kolunda eğitilmiş ya da ABD askeri pilot okulundan mezun olmuş olması gerekir. Ayrıca, bu kişinin boyu 180 cm’den az olmalıdır. Tüm bunlara ek olarak da, en az 1500 saat uçuş süresini doldurmuş olması gerekir. Kozmonotlar ise, Rus Hava Kuvvetlerinde eğitim görmüş, 900 saat uçuş süresi olan, 170 cm civarında boya sahip olan ve 30 yaşından daha yaşlı olmayan adaylar içinden seçilir.
Uzay ajanslarının tecrübeleri, çalışma şekilleri, iş yapabilme kabiliyetleri farklı olduğu için aslında astronot ve kozmonot aynı işi yapsa da iş yapış mantaliteleri ve şekilleri farklı olabilir. (Örneğin, Rusların Amerikalılara göre çok daha fazla uzay yürüyüşü kaydı bulunur. Amerikalıların ise, daha geniş bir teknolojisi bulunuyor. Bu teknoloji ve tecrübe farkı işlerine de yansıyabilir.)
Uzay aracı kullanmayan ama mürettebat içinde bulunacak görev uzmanları ya da kara görevinde yer alan eğitimci kozmonotlar ve astronot için belli yaş ve boy kriterleri bulunmaz. Bunların profesyonel yetkinliklerine de bakılır.
Astronot olmak için ise, ABD vatandaşı olmak şartı vardır. Ama Yükleme Uzmanı olarak görev yapmak için ABD vatandaşı olmak gerekmez. Bu kişilerin, üç yıllık bir tecrübeye sahip olması gerekir.
Mühendislik, fizik bilimleri, biyoloji bilimleri, matematik gibi pek çok farklı alanda üniversite derecesine bir mezuniyete sahip olmak gerekir. (Üniversite ne kadar tanınmış ve ne kadar yüksek olursa, kişilerin önceliği de o kadar artar.)