Güncelleme Tarihi:
Korteks Fransızca kökenli olan bir kelimedir. Tüm dünyada yine korteks biçiminde kullanılmaktadır. Bunun nedeni ise tıp dilinin bütün dünya ülkelerinde evrensel olmasıdır. Korteks kelimesinin günlük yaşamdaki kullanımı tıp terimi olanından biraz daha farklı olmaktadır.
Korteks Nedir ve Ne İşe Yarar?
Bir tıbbi terim olan Korteks kabuk anlamında kullanılmakta olan bir kelime olma özelliği taşımaktadır. Genellikle de görmekte olduğu kabuk işlevi bakımından içerisinde bir şey barındırmaktadır. İçerisinde barındırmakta olduğu şeyi ise korumaktadır. Elbette ki ki bu bir organ da olabilmektedir. Ancak güncel Türk dil kurumu sözlüğüne göre Korteks, kabuk demektir.
Korteks teriminin tıp dilindeki anlamı ise beyin kabuğu demektir. Beyni koruma görevi üstlenmiş durumda olan dış katmana korteks adı verilir. Elbette ki bu durum yalnızca beyin için geçerli durumda değildir. Vücuttaki herhangi bir organ da kortekse sahip nitelikte olabilir.
Korteks Görevleri Nelerdir ve Korteks Tabakası Hakkında Bilgi
Korteks, insan beyninin en üst tabakasını oluşturmaktadır. Bu kısımdan aşağıya doğru tabaka tabaka iner. Serebral korteksin sahip olduğu 6 katmanı birbirleri arasında zengin bir bilgi alışverişi gerçekleştirir. Bunun beraberinde korteks altı yapılar aracılığı ile de gelişmiş bir sinyal ağı görülmektedir. Tüm bu bilgi alışverişi beynin duyu, motor ve diğer görevlerini yerine getirmesi amacı doğrultusunda gerçekleştirilir.
Örneğin bir kitabı okurken her işlem milisaniye ölçeğinde insan beyninin serebral korteksinde gerçekleşir. Bundan dolayı canlıların gelişmişlik derecesiyle korteks arasında oldukça güçlü bir bağ varlığı söz konusudur. Korteksin duyu sinyalleri işlemekle görevli olan çeşitli bölgeleri bulunur. Bunlar ise; görme, koku, tat, duyma ve denge sinyallerini işlemekle görevlidir.
Eğitim sistemimiz her daim 5 duyu organımız vardır denilmektedir. Fakat gerçek pek öyle değildir. Duyu organlarımız duyma, koku görme, tat ve dokunmadan ibaretse ivmeyi nasıl hissediyoruz? Bir aracın içerisinde yola bakmayan bir insan arabanın hızlandığını yahut yavaşladığını nasıl hissedebiliyor? Tüm bunlar proprioreseptörler aracılığıyla gerçekleşiyor.
Proprioreseptörler vücudumuzun çeşitli bölgelerine konuşlanmış duyu nöronlarıdır. Duyu nöronları ise beyinde farklı noktalara sinyal iletimi gerçekleştirir. Örneğin ses ile alakalı olan sinyaller temel olarak işitsel kortekse ulaşır. Diğer taraftan görmeyle alakalı olan sinyaller ise birincil görme korteksine ulaşır. En büyük öneme sahip olan duyu merkezlerinden biri beden duyu korteksidir
Serebral korteks adı da verilen bu yapı, beynin beyincik dışında kalan bölümü olan serebrumun en dış tabakasını oluşturmaktadır. Bu tabaka genellikle hücre gövdelerinden oluşan gri maddeden meydana gelir. Yalnızca 2 - 4 milimetre kalınlığında olmasına karşın kaplamış durumda olduğu alan ve içinde bulunan hücre gövdeleri vesilesiyle beynin ağırlığının yarısını oluşturmaktadır.
Herkes beynin dış tabakasında bulunan beynin kıvrımlı yapıyı görmüştür. Görülen o kıvrımlar serebral korteks üzerinde meydana gelir. Kıvrımlar girus olarak adlandırılır. Bunların aralarındaki yarıklar ve çatlaklara sulkus olarak isimlendirilir. Frontal girus, merkezi sulkus benzeri yapılar beynin en önemli alanlarından bazılarını oluşturmaktadır. İnsanlarda korteksin üçte ikisinden fazlası sulkuslardan meydana gelmektedir.
Korteksin sahip olduğu kıvrımlı yapısı ona daha fazla alana yerleşebilme olanağının yanı sıra daha fazla nöronu bünyesinde barındırma imkanı sağlar. İnsan ve diğer primatlarda bulunmakta olan serebral korteks çeşitli bölümlere ayrılmaktadır. Bunlar sol, sağ korteks ya da oksipital, parietal, frontal, temporal ve limbik kortekstir. Korteks beyindeki en üst düzey işlevlerin hayata geçtiği bölüm olup düşünce, hafıza, algılama, dikkat, farkındalık, dil ve bilinçte çok önemli görev üstlenir. 6 tabakadan meydana gelen serebral korteksin evrimsel bakımdan en eski kısmı hipokampustur.