Kırık cam teorisi nedir? Kırık camlar teorisi hakkında bilgiler
Güncelleme Tarihi:
Kırık cam teorisi, Amerikalı psikolog John Q. Wilson'un 90'lı yıllarında gerçekleştirdiği birtakım gözlemler sonucu ortaya atılmış bir teoridir. Kırık pencereler teorisi adıyla da bilinen bu kuram, suçun çıkış noktasına ve yayılmasına odaklanır. Yapılan deneyler ve gözlemler sonucunda, önemsizmiş gibi görünen detayların doğrudan doğruya suç oranını arttırdığı ortaya çıkmıştır. Kırık cam teorisini örneklerle birlikte derledik.
Philip Zimbardo tarafından gerçekleştirilen bir deneyden yola çıkılarak geliştirilen kırık cam teorisi, birçok filme de konuk olmuştur. Bu filmlerden en bilineni, 1971 yılında Sam Peckinpah'ın çektiği Straw Dogs (Köpekler) filmidir. Dustin Hoffman'ın başrolde oynadığı filmde, yeterli önlemler alınmadığı takdirde suçun ne kadar hızlı ve kontrolsüz bir şekilde yayıldığı anlatılmaktadır.
Kırık cam teorisi belli başlı suçlara karşı yeterli önlemlerin alınmaması ve gerekli yaptırımların uygulanmaması durumunda, suçun hızla yayılacağına dair bir teoridir. Bu teoride ''kırık cam'' ilk suçu simgeler. Eğer kırık cam zamanında tamir edilmezse diğer camlar da kırılmaya başlar. Bu ise suç oranının artması anlamına gelir.
Kırık Cam Teorisine Dair Örnekler
1- Bir mahallede sürekli hırsızlık olayı yaşanmasına rağmen mahallelinin yeteri kadar önlem almaması, örneğin dükkanlara ya da arabalara alarm takılmaması, suç oranının gün be gün artmasına neden olur.
2- Şiddet olaylarının giderek arttığı bir ilçede, suçlulara az ceza verilmesi, iyi hal indirim almaları ya da ilk suçu oldukları için serbest bırakılmaları toplum tabanında infiale yol açar. Bununla birlikte yasaların suçluları cezalandırmakla yetersiz kaldığını gören suçlular, aynı suçları tekrar tekrar işleyebilirler.
Kırık Camlar Teorisi Hakkında Bilgiler
Kırık camlar teorisi, hala güncelliğini koruyan ve tartışılan teorilerin başında geliyor. Birçok psikolog ve kriminolog, çeşitli antitezler sunarak bu teoriye karşı çıkmaktır. Bazı bilim insanlarına göre, suçu tek bir faktörle ya da nedene bağlamak, suça dar bir çevreden bakmak anlamına gelir.
Kırık camlar teorisine karşı çıkan psikologlara göre suç oldukça karmaşık ve çok boyutlu bir kavramdı. Suç oranlarını sadece denetimsizliğe ve kontrolsüzlüğe bağlamak ise, meselenin özüne inememek anlamına gelir. Teorinin muhalifi olan kişiler suç oranlarının artmasında, eğitim düzeyi, çevre, ekonomik gelir gibi faktörlerin de etkili olduğunu iddia eder.
Örneğin kırık camlar teorisi Amerika'nın en yoksul mahallerinde geçerli olabilir. Ancak aynı teorinin zengin ve refah seviyesi yüksek bir muhitte aynı şekilde gerçeğe dönüşmesi mümkün değildir. Bu nedenle kırık camlar teorisi birçok kişi tarafından yetersiz bulunmuş ve eleştirilmiştir.