Kariyer yönetimi nasıl yapılır?

Sınava hazırlanan gençlerin de “Bu aşama bizim için daha erken” diye düşünmemesinde yarar var, çünkü aslında kariyer yönetimi lise sıralarından başlıyor. Şirket yöneticileri, genç adayları yeteneklerine uygun olan yerine ‘popüler’ bölümlere başvurmamaları konusunda uyarıyor. Diğer önerileri ise, kendilerine karşı dürüst olmaları, güvenmeleri ve fırsatları kovalamaktan geri durmamaları. Ayrıca adayların üniversite döneminde ne kadar sosyal ve aktif oldukları da işe alımlarda ayrıştırıcı bir kriter olarak öne çıkıyor.

MUTLAKA STAJ TECRÜBESİ KAZANMANIZI ÖNERİRİM
Burak YÜZGÜL (AvivaSA Emeklilik ve Hayat İnsan Kaynakları Direktörü): Genç mezunların profesyonel hayata atılmadan önce kariyerlerini sürdürmek istedikleri iş koluyla ilgili çok iyi araştırma yapmaları gerekiyor. Çünkü üniversiteden mezun olunan dönemdeki isteklerle iş hayatında karşılaşılan ortam her zaman birbiriyle örtüşmeyebiliyor. Gençlere, ileride kariyer yapmayı düşündükleri alanlarda mutlaka staj tecrübesi kazanmalarını öneririm. Kariyer yönetimi ise, çok uzun vadeli bir süreç olarak her çalışanın hayatında yer almalı. Bu, yıllarca kazanılan birikimlerle daha da uzmanlaşarak yaptıkları bir süreç olmalı.

Her alanda olduğu gibi iş arayışı da dijitalleşiyor. Günümüzde şirketler tek bir mecra yerine birden fazla ortamda aday arıyor. Yeni mezunlar da bu süreçte dijital alana ayak uydurarak kariyer portalları, LinkedIn ve Facebook gibi mecralarda aktif olarak iş bakmalı. Bu aşamadaki genel kanı, özgeçmiş hazırlamak ve başvuru yapmak üzerine. Fakat şirketin ve pozisyonun araştırılması, mülakat, beklentilerin açıkça paylaşılması da bu aşamalar içerisinde yer alıyor. Yeni mezunların bunları da dikkate almalarında fayda var.

Öncelikle işe kendilerini iyi ifade edecek bir özgeçmiş hazırlamakla başlamalılar. Sayfalar dolusu bilgi yerine ne istediklerini açıkça belirten bir önyazı oluşturmalı ve odaklanmak istedikleri alanları öne çıkarmalılar. İş alanında edinilen deneyimleri detaylandırmak önemli. Deneyimleri olmayanlar okulda yaptıkları projeler veya gönüllü katıldıkları sosyal sorumluluk etkinliklerini paylaşabilirler. Mülakata gidecekleri firmayı, hatta mülakatı gerçekleştirecek kişiyi görüşme öncesinde online ortamlarda araştırmak önemli bir getiri sağlayacaktır. Adaylar böylelikle hem şirket ve kurum kültürü hakkında fikir edinebilir ve gelebilecek olası sorulara karşı hazırlıklı olurlar, hem de mülakatı gerçekleştirecek kişiyle aralarında pozitif bir etkileşim yaratabilirler. 

Ayrıca etkin mülakat süreci için makale ve kitap okumalarını öneririm. Bir de adaylar mülakatta mutlaka öne çıkan yönlerini vurgulamalılar. Gelişim alanlarının farkında olup bu alanları iyileştirmek içinuğraşmak da kariyer hedefleri açısından dikkat edilmesi gereken bir diğer husus.

KENDİNİZE YALAN SÖYLEMEYİN
Pınar KALAY (Vodafone Türkiye İcra Kurulu Başkan Yardımcısı): İş görüşmelerinde çoğunlukla genç adayların kendilerine, yeteneklerine ve yetkinliklerine uygun roller yerine toplumda ‘popüler’ olarak nitelendirilen bölümlere başvurduklarını gözlemliyoruz. Gençlerin güçlü ve gelişime açık yanlarını okul ve staj deneyimlerine dayanarak saptamaları, bunların üzerine giderek hedef belirlemeleri, kendi kariyerleri açısından daha faydalı olur. Bu yüzden gençler kariyer planı hazırlarken mutlaka kendilerine karşı dürüst olmalı, istemedikleri veya uygun olmadıklarını bildikleri halde sadece popüler olması nedeniyle farklı hedefler belirlemekten kaçınmalılar. Kariyer hedefini oluşturduktan sonra ise kişinin bu doğrultuda uzun vadeli düşünebilmesi ve kendi gelişimine yatırım yapması gerekiyor. İlerlemek istenilen alanda sektör gelişmelerini takip etmek, eğitimlere katılmak önemli bir artı katar. Eğitim, yabancı dil, iş tecrübesi gibi özelliklerin yanında meraklı ve yeniliğe açık olmak da işe alımlarda öne çıkan bir özellik. 

Bununla birlikte, adayların üniversite döneminde ne kadar sosyal ve aktif oldukları da artık işe alımlarda ayrıştırıcı bir kriter olarak öne çıkıyor. Üniversite hayatındaki sosyal aktiflik; ekip çalışması ve yönetim becerileri gibi alanlara adayları önceden hazırlıyor ve olumlu katkılar sağlıyor. Bu kapsamda adayın sosyal sorumluluk projelerinde gönüllü yer alması artı puan olarak değerlendirilebiliyor. Aynı şekilde adayın üniversite kulüplerinde aktif görev almış olması da özellikle yönetim becerileri konusunda fark yaratan bir kriter olarak öne çıkıyor. Gençlere eğitimlerinin bir bölümünü yurtdışında almak için şartlarını zorlamalarını; burs, öğrenci değişimi gibi fırsatları takip etmelerini de tavsiye ederim. Yurtdışında eğitim görmek, hem vizyon edinme hem de farklı ortamlara kolayca uyum sağlama konusunda bireye önemli kazanımlar sunuyor. Vodafone olarak, kariyer planlamada her liderin kariyer yolculuğunun farklı olduğunun unutulmaması ve sadece kısa vadeli hedefler değil, uzun dönemli gelişim planlarının da hazırlanması gerektiğini düşünüyoruz.

DOĞRU İFADE ETME BECERİSİ ÇOK ÖNEMLİ
Hande AKARTUNA (Lilly İlaç İnsan Kaynakları, Eğitim ve Geliştirme Direktörü): Gençler, öğrencilik döneminde en çok “Mezun olduktan sonra ne yapacağım?” veya “Ya aradığım gibi bir iş bulamazsam?” kaygısı taşırlar ve çoğunlukla bu sorulara odaklanırlar.  Benim öğrencilere önerim,üniversite döneminde en çok keyif aldıkları şeyi anlamaya daha fazla zaman ayırmaları, ki bu da çoğu zaman deneyimlemekten geçer. Kariyer planlaması, ilk olarak bunun ne anlama geldiğini keşfetmekle başlar. Bunun için hatırlamanız gereken ilk kural, her günün ilerisi için ne kadar değerli olduğu. Öncelikle kendinize doğru soruları sorarak yola çıkmalısınız. İlgi alanlarınızı öğrenciyken keşfetmek, kariyerinizin başında size ‘kendi markanızı’ oluşturmanız için yardımcı olurken güven de kazandırır. İş hayatında kendine güvenin en önemli  göstergesi, dik birduruşla kendini ifade etme becerisidir. Kendini iyi ifade edebilen kişiler, isteklerini ve hedeflerini açık, net bir şekilde karşı tarafa anlatabilme becerisine sahiptir. Dolayısıyla gençler öğrencilik döneminde doğru soruları sormaya başlayarak kendilerini nasıl ifade edeceklerine karar verebilme şansını yakalarlar. Bir birey olarak iş hayatında nasıl tanınmak istediğinize karar verebilmek ve kendinizi en doğru şekilde ifade edebilmek için kendinize şu soruları sorabilirsiniz:

* Başkaları tarafından nasıl biri olarak bilinmek istiyorum?
* Hangi işleri yaparken mutlu oluyorum?
* Benim için iş ortamında önemli olan ne?
* Beni en çok motive eden koşullar neler?
* Hangi becerilerimi kullanırken başarılı olduğumu hissediyorum?

Bunlar kendi markanızı oluşturmanıza ve sizin için anlamlı olan işi tanımlamanıza yardımcı olabilecek sorulardan sadece birkaçı. Bunlara vereceğiniz cevaplar her biriniz için farklı olacak ve aslında herkes için ‘işin en güzel yanı’ da bu. Önemli olan yapmak istediğiniz işte, ‘sizin için anlamlı işi’ tanımlayabilmeniz ve onu yakalayabilmeniz. Bunu bulabilmek için yeni bilgiler edinmek ve deneyimler kazanmak için fırsat yaratmaya hazır olun. Sizin için anlamlı ve keyif aldığınız işi yaparsanız, kendinizi de en iyi şekilde yansıtacağınızı ve içinizdeki potansiyeli iş hayatına en yüksek seviyede sunabileceğinizi unutmayın.

YOL HARİTANIZI SİZ ÇİZİN AMA UZMANLARA DA KULAK VERİN
Nursel ÖLMEZ ATEŞ (Ford Otosan İnsan Kaynakları Direktörü): Kariyer planlaması sürekli gelişen ve devamlılığı olan bir süreç. Dört ana başlık üzerinden planlamamızı şekillendirebiliriz.
- KENDİMİZİ TANIMAK: Şu an nerede olduğumuzu düşünerek başlamalıyız. Nereye gelmek istediğimizin ve bunu nasıl başaracağımızın hayalini kurmalıyız. Yeteneklerimizin, ilgi alanlarımızın ve değerlerimizin farkında olduğumuz takdirde uzun vadeli planlamalarımızda başarılı oluruz.
- ÖĞRENME FIRSATLARINI KOVALAMAK: Farkında olduğumuz yeteneklerimizi ve ilgi alanlarımızı göz önünde bulundurarak meslek gruplarını keşfetmemiz gerekiyor. Farklı sektörlerde yapacağımız stajlar bu keşfe kapı açacaktır.
- KARAR VERMEK: Seçeneklerimizi karşılaştırıp elemeler yaptığımız ve sonuçlara ulaştığımız bu adım çok hayati. Uzun süreli kararsızlık sergilemek kariyer planlarımızı sekteye uğratabilir. Hedefe adım adım yürürken çok fazla karar değiştirmek zaman kaybına neden olabilir. Seçeneklerimizi iyi analiz edip karar vermemiz gerekiyor.
- AKSİYON ALMAK: Harekete geçme zamanı ve fırsatı kaçırılmamalı. Kariyer planlaması bu son adıma varmadığı takdirde hiçbir zaman başarıya ulaşmış sayılmayacak. 

Bireysel olarak insanlar, kendi kariyer planlamalarından sorumlu olmalı. Tüm hayatımızı şekillendiren bu konuda edilgen taraf olmaktan kaçınmalıyız. Kendi yol haritamızı çizerken farklı uzman seslerine de kulak vererek özgün başarıya ulaşabiliriz.

BİR HEDEFİNİZ OLMALI
Canan KARACAN (L’Oreal Türkiye İnsan Kaynakları Direktörü): Kariyer yönetiminde bence en kritik konulardan biri, kendinizi iyi tanıyıp hangi işleri severek yapacağınızı, potansiyelinizi ve enerjinizi vermekten mutlu olacağınız alanı belirlemeniz yani bir hedefinizin olması. Hangi kariyer hedefini seçerseniz seçin, kolaylıkla ve severek yaptıklarınızın yanı sıra mutlaka zorluklar da olacak. Bu noktada yaptığınız iş veya ulaşmak istediğiniz kariyer büyük resimde sizin değerlerinizle, orta ve uzun vadedeki hedeflerinizle ne kadar örtüşüyorsa ve anlam taşıyorsa, kariyer planlamanız daha sağlam adımlarla ilerliyor.

Bizim kariyer yönetiminde aradığımız başlıklar, kişinin mevcut işinde etkin bir performans sergilemesi, güçlü yetkinlikleri bulunması, onları sürekli geliştirebilmesi ve potansiyel göstermesi. Kariyer yönetimi eskiden sadece dikey ilerleme diye anlaşılırken, şimdi yatayda farklı fonksiyonlar deneyimlemek ve çeşitli beceriler kazanmak çok daha önemli hale geldi. Çünkü günümüzde iş hayatında sadece bir alanda uzmanlaşmak yeterli değil, çeşitli alanlarda edinilen tecrübeler, mücadele edilen zorlu deneyimlerin kazanılması oldukça önemli. Tercihleriniz çalıştığınız şirketin kariyer yönetimi süreçleri ile uyumlu olduğu sürece doğru ya da yanlış kariyer seçimi yoktur.

Bu yolculuğun başında olan öğrencilere en büyük tavsiyem, hangi alanı seçmek isterlerse istesinler, mutlaka eğitim hayatları boyunca mümkün olduğunca çok staj yapıp hem istedikleri alanı hem de işletmeleri yakından tanıma imkânı elde etmeleri. Stajlar sadece yapacakları işi seçmek açısından değil, hangi şirket kültürüne kendilerini yakın bulacaklarını görmek bakımından da çok değerli. Staj yapma imkânı kısıtlı olacaksa şirketlerin yarışmalarına, case-study veya simülasyonlarına katılsınlar. Bu deneyimlerin gelecekte mutlaka faydasını görecekler. Güçlü iletişim becerileri olmazsa olmaz, özellikle her seviye ve değişik kültürlerle. Gençlere kolay pes etmemelerini, çözüm odaklı ve sabırlı  olmalarını öneririm. Ayrıca öğrenmeye açıkve çalışmaya başladıkları alanın temel taşlarını derinlemesine görebilecekleri işleri yapmaya da istekli olsunlar.

Bütün bunların temeli için kendi değerlerini tanımaları gerekiyor. İş, hatta tüm hayatları boyunca kendilerine yol gösterecek pusula, sahip oldukları değerler olacak. Bunlar dürüstlük, adil ve yapıcı olmak, olumlu bakış açısı, fayda sağlamak, iyi niyetlilik, azim ve çalışkanlık üzerine kurulu olduğu müddetçe seçtikleri yolda emin adımlarla ilerleyeceklerdir.