Kadir Has Ödülü kanser çalışmalarına

Türkiye’nin eğitim gönüllüsü merhum işadamı Kadir Has adına verilen ‘Kadir Has Ödülleri’ bu yıl 12’nci kez sahiplerini buldu. ‘Doğa ve Yaşam Bilimlerinde Gelişmeler’ alanında verilen ‘Üstün Başarı Ödülü’nün sahibi kanser, nanoteknoloji, doku mühendisliği ve biyokoruma alanlarındaki çığır açan buluşları nedeni ile Prof. Dr. Mehmet Toner oldu. ‘Gelecek Vadeden Bilim İnsanı Ödülü’ ise kanser hücrelerinin metabolizması ve besinlerle ilişkisi konusunda yürüttüğü başarılı çalışmaları ile Yrd. Doç. Dr. Kıvanç Birsoy’a verildi.

BİLİM ADAMI, MERAKLI İNSAN DEMEK

Ödüller merhum işadamı Kadir Has’ın vefatının dokuzuncu yıldönümü nedeniyle Kadir Has Üniversitesi’nde düzenlenen törende sahiplerine sunuldu.

Ödülüle layık görülen Harvard Üniversitesi Tıp Okulu Doktorlar için Biyomedikal Mühendislik Araştırma ve Eğitim Programı Direktörü Prof. Dr. Mehmet Toner, yaptığı konuşmada disiplinler arasında çalıştığını anlattı. Gençlere düşen sorumluluklara değinen Prof. Toner şöyle konuştu:

“Kendisini tanımadığım, tanışmadığım halde Kadir Has Ödülü almaktan gurur duyuyorum. Bu ödülü bütün meslektaşlarım adına alıyorum. Ne yaptığımı ben de tam olarak bilemiyorum. Hayatımda hep cerrah olmak istedim. Çok başarılı bir öğrenci değildim. Tıp fakültesine girme imkânım olmadı. Sonra uçak yapayım dedim olmadı, o zaman İTÜ Makine bölümüne başladım. Hayatımda bana en iyi yol açan başarısızlık bu olmuştur. Oradaki hocaların, gençliği öne çıkaran ekosistemi vardı. Bu yola bilimle başladım ve yol aldım. Yale ve MİT’ye girdim ve bilim alanında çalışmaya başladım. Bilim adamı, meraklı insan demek.

GENÇLİK RİSK ALMALI

Ödül için çalışılmaz ödül aldığınızda mutlu olursunuz. Bilim hayatımda gidebileceğimin en ötesine gitmeye çalıştım. Merakımla tecrübe kazandım ve çalışmalarımı sürdürdüm. Kimsenin bilmediği yerlere gidip oraları aydınlatmak bilim insanının rolü. Üniversitenin rolü de buna katkıda bulunmak. Türkiye’nin bugün yapamayacağı hiç bir şey yok. Türkiye’nin ürün, fikir yaratmada sorunu yok. Türkiye’de kendi yaptığımız ürünü dünyaya satmış mıyız? Bu da yeni gençliğin görevi. Burada yapılan, fikirleri dünyaya satmak. Üniversite eğitimimiz iyi ama araştırmada doktorada… Araştırmaya daha çok değer verilmeli. Buradan 3 bin fikir çıkacak ve üç fikir hayata geçecek. Gençlerin görevi ekosistemi yaratmak, bunun için gençliğin risk alması gerekiyor. Düşüp kalkmayı öğrenmeleri gerekiyor. Risk almak gerekiyor.”

TÜRKİYE’DE TEMEL BİLİMLERİ SEÇMEK ZOR

Rockefeller Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Metabolik Regülasyon ve Genetik Bilimi Laboratuvarı Direktörü Yrd. Doç. Dr. Kıvanç Birsoy da, bilim insanı olmanın yolunun meraktan geçtiğini şunları söyledi:

“Öncelikle bu ödülü layık görenlere çok teşekkür ediyorum. Bu, ülkemden aldığım ilk ödül ve çok değerli benim için. Babam hekim, ailemde hekim çok olduğu için bilim alanını tercih ettiğimde zorluklarla karşılaştım. Çünkü Türkiye’de temel bilimlerde yol almak çok sıkıntılı, üniversite sınavına giriyor ve belli puan alınıyor. ‘Biyoloji, genetik bölümüne gittiğinde iş bulamazsın’ deniliyor. Eğer bir insan bir şey yapmak istiyorsa, onu yapsın. Benim ailem direnç gösterdi ama köstek olmadı. Bu meslek gerçekten zor, günlerce onlarca saat çalışıyorsunuz. Motivasyon ve rol model benim için çok önemli. Daha önce kimsenin bilmediği sorulara cevap aramak merakım vardı. Bunu İzmir Fen Lisesi’nde deneyimledim. Sorular ve bunlara cevap arama isteğim beni bu noktaya getirdi. Çalışmalarım arasında metabolizmada besin konusu çok önemli. Yediğimiz şeyleri kimse kontrol etmiyor, ilaç gibi değil. Besinler konusunda çok iyi araştırmalar yapılmış değil. Benim de bu konuya ilgim doktorada başladı. Tümörler de bir organ ve metabolik olarak çok aktifler. Kalp ve beyin kadar tümörler de şekeri içine çok fazla çekiyor. Gelecekte araştırmalarımın çoğu şeker ve tümörlerle ilgili olacak. Tumörler çok çeşitli ve genetik problemlere dayalı tedaviler de başlandı. Değişik kanser türleriyle besinler arasında ilişkiyi araştırmaya gelecekte devam edeceğim.”

BİLİMSEL DÜŞÜNCE KEŞFETME ARZUSU İLE GELİR

Törende konuşan Kadir Has Vakfı Başkanı Can Has bilimin önemine değindi. Kadir Has’ın vefatının üzerinden dokuz yıl geçtiğini hatırlatan Can Has, “Kadir Has, üniversiteye geldiğinde çok mutlu oluyordu. Öğrencilerle sohbet etmeyi çok severdi. Onun adının yazdığı diplomayı alan öğrenciler çağdaş birer birey olup giderken onun gözlerinde ışıltı vardı. Bugün kültür, sanat, bilim alanında ödül vermek Kadir Has’ı anmanın en güzel yolu. Üniversite evrensel bilimsel bilginin üretildiği kurumdur. Her bilimsel düşünce keşfetme arzusu ile gelir. İnsan bilimsel bilginin, onun ürettiği teknolojinin içinde yaşadığı inançların bütünüdür. Üniversiteyi özgürlük içinde bilimsel bilgi üreten kuruma dönüştürdüğümüzde bütünlük sağlanır” diye konuştu.  Ödül alan bilim insanlarını da kutlayan Can Has, Toner ve Birsoy’un gelecekte Türkiye ve dünyaya katkı vermeye devam edeceğine inandığını belirtti.

‘ONUN FELSEFESİNİ DEVAM ETTİRİYORUZ’

Kadir Has  Üniversitesi Mütevelli Heyet Başkanı Nuri Has ise üniversitenin araştırmayı desteklediğini ve bilimin gelişmesine katkı sağladığını anlatarak, ödülün kendileri için de değerli olduğunu söyledi. Üniversitelerin bilime verdiği desteğin önemine değinen Nuri Has, “Bunu görmeyen, anlamayan devletler kaybetmeye mahkumdur” dedi.

Bilimsel çalışmaların geleceğe katkı yaptığını anlatan Nuri Has, dokuz yıl önce vefat eden Kadir Has’ın sahip olduğu felsefeyi devem ettirdiklerini söyledi.

Kadir Has Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mustafa Aydın ise, Kadir Has’ın Türkiye için önemli ve örnek teşkil eden bir insan olduğunu söyledi. Kadir Has’ın, Türkiye’de sanayi ve ticaretin gelişmesine verdiği katkıyı anlattı, eğitime verdiği öneme değindi. Aydın, “Kadir Has bu topraklar için son nefesine kadar çalışmış, eğitim, sağlık, kültür, bilim, spor gibi her konuda sosyal projeleri hayata geçirmiştir” dedi.

Topluma değer katma  isteği ile hareket ettiklerini anlatan Aydın, daha iyiye ulaşma çabası içinde olduklarını vurguladı. Öğrencilerle gurur duyduğunu dile getiren Aydın, Türkiye’nin son dönmede zor bir dönemden geçtiğini belirterek, “Terör nereden gelirse gelsin birlik ve dayanışma içinde milletle bunu geride bırakacağız. Bunu da aklı selimle yapabiliriz. Bu noktada akademi ve aydınlara önemli görevler düşüyor. Sağduyulu çözümler üretmek gerekiyor” diye konuştu.

Prof. Dr. Aydın, Kadir Has Ödülleri’nin arkasında bilimin ve sanatın takdir ve teşvik edilmesinin olduğunu da vurgulayarak ödül alan bilim insanlarını kutladı.

***

Ödüller hangi çalışmalar için verildi?

Bu yıl 12’ncisi düzenlenen  ‘Kadir Has Ödüllleri’nde  ‘Üstün Başarı Ödülü’ Harvard Üniversitesi Tıp Okulu Doktorlar için Biyomedikal Mühendislik Araştırma ve Eğitim Programı Direktörü Prof. Dr. Mehmet Toner’ verildi. Prof. Dr. Toner, mühendislik ve tıp alanını birbirine bağlayarak kanser, nanoteknoloji, doku mühendisliği ve biyokoruma  alanlarındaki çığır açan buluşları uzun yıllardır en üst düzeyde akademik dergilerde yayınladığı çok sayıda makalesi, önde gelen üniversitelerdeki başarılı öğretim üyeliği ve akademisyen yetiştirmedeki üstün gayretleri nedeniyle ödüle layık görüldü.

Rockefeller Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Metabolik Regülasyon ve Genetik Bilimi Laboratuvarı Direktörü Yrd. Doç. Dr. Kıvanç Birsoy’a ise, kanser hücrelerinin metobolizması ve besinlerle ilişkisi konusunda yürüttüğü başarılı çalışmaları ile biyoloji ve tıp alanını birleştiren buluşları ve yayınladığı çok sayıda makalesi ile gelecekte alanında önde gelen bilim insanlarından biri olacağına dair bıraktığı güçlü izlenim nedeniyle ‘Gelecek Vadeden Bilim İnsanı Ödülü’ verildi.