John Bowlby bağlanma kuramı nedir? Bağlanma teorisi temel varsayımları nelerdir
Güncelleme Tarihi:
Bağlanma, en basit haliyle kurulan bağ olarak tanımlanmaktadır. Bu bağ biriyle olabileceği gibi bir nesne ile de olabilmektedir. Bowlby ve arkadaşları bağlanma konusunu merak etmiş ve bununla ilgili çalışmalar ortaya koymuşlardır. Özellikle hayvanlar ile ilgili gözlem sonucunda bir kuram ortaya çıkmıştır. Bu kuramın ismi bağlanma teorisidir. John Bowlby bağlanma kuramı hakkında tüm detayları derledik.
Bağlanma sıklıkla anne ile bebek arasında ortaya çıkmaktadır. Bu yönüyle bağlanma çok küçük yaşlarda ortaya çıkmaktadır. Çoğunlukla anne olmasının yanında herhangi bir bakıcı ile de bağlanma oluşabilmektedir. Burada önemli olan sürekli bir bakıcının bulunmasıdır. Baba ya da birden fazla bakıcı şeklinde de olabilmektedir.
Bağlanma Teorisi Varsayımı Nedir?
Bağlanma teorisi, bireylerin sosyal birer varlık olduğunu kabul eder. Bundan dolayı diğer insanlar sadece temel gereksinimleri giderme aracı olarak kabul edilmemektedir. Bowlby, bir bebeğin birinci bakım vermekte olan kişiye (çoğunlukla anne) istediği yakınlığı sağlaması ve sürdürmesi amacıyla göstermiş olduğu her davranışı bağlanma davranışı olarak görmektedir. Ayrıca bu davranışın altında güvenlik ihtiyacının yattığını ileri sürmüştür. Böylece bebek, olası tehlikelerden kendini korumayı başarmış olmaktadır.
Bağlanma Teorisi
Bowlby, bağlanmada evrimsel bir geçmişten bahseder. Bebeğin güvenlik ve korunma gereksinimi bakım veren tarafından giderilmektedir. Bebek güvenlik ve korunma ihtiyacını gideren kişi ile bir bağ geliştirir. Bu sayede yaşama tutunma şansını arttırmaktadır. Yine Bowlby, bebeklerin özelikle stresin yoğun olduğu zamanda bakım vereni ile yakınlığa ihtiyacı olduğunu hissettiğini söyler. Burada önemli olan bakım verenin bebeğin ihtiyacına zamanında uygun şekilde cevap vermesidir. Böylece bebek ile bakım veren arasında güvenli bir bağlanma tarzı ortaya çıkacaktır. Ancak bağlanma her zaman güvenli bağlanma şeklinde olmamaktadır. Bundan dolayı bağlanma tarzı olarak dört farklı tarz ortaya çıkmaktadır. Bunlar güvenli bağlanma, kaygılı bağlanma, kaçınan bağlanma ve dağınık bağlanma şeklindedir.
Güvenli Bağlanma
Bağlanma tarzları içinde en sağlıklı olanıdır. Bu bağlanma şeklinde bakım veren ile bebek arasında güven temelli bir ilişki söz konusudur. Bakım veren bebeğin ihtiyaçlarına zamanında ve sağlıklı şekilde cevap vermektedir. Bağırma, öfkelenme, şiddet gibi durumlar söz konusu olmamaktadır. Bakım veren bebeğin gereksinimlerinin farkında olmaktadır ve buna yönelik duygusal ve davranışsal tepkiler göstermektedir. Bu bağlanma tarzı çocukluğa ve ileri yaşlara da yansımalar göstermektedir.
Kaygılı Bağlanma
Bakım veren bebeğe/çocuğa karşı bir tutarsızlık içindedir. Bu tutarsızlık zaman zaman duyarlı olma zaman zaman ise duyarsız olma şeklinde ortaya çıkmaktadır. Bağlanılan insan bebeğin/çocuğun yanından ayrıldığında çocuk şiddetli bir şekilde tepki gösterir. Bu tepkiler vurma, kırma ya da ağlama şeklinde olabilmektedir. Ayrıca bu bağlanma tarzında yoğun kaygı olmaktadır. bakım veren ya da bağ kurulan kişi gelse dahi kaygı devam etmektedir.
Kaçınan Bağlanma
Bu bağlanma tarzından bakım verenin mesafeli ve soğuk durumu söz konusu olmaktadır. Bundan dolayı çocuk bakım veren olduğunda ya da olmadığında benzer tepkileri göstermektedir. Bu bağlanma ileriki yaşlarda ilişki kurmada zorluk olarak ortaya çıkmaktadır. Etraftaki insanlardan çok kendilerine güvenmektedirler. Duygu ifadesi le ilgili tutukluk yaşamaktadırlar. Bundan dolayı sosyal olarak başarılı olduklarını söylemek zordur. Kısaca çevre onlara göre güvensiz bir yerdir.
Dağınık Bağlanma
Bağlanma tarzları içinde en sağlıksız olanı olarak öne çıkmaktadır. Çoğunlukla bakım veren kişi herhangi bir patolojiye sahip olmaktadır. Bundan dolayı bebeğin/çocuğun ihtiyaçlarına cevap vermez ya da veremez. Çocuk için bu kişi hem bağ kurulmak istenen hem de güvenilmez olandır. Çocuk, bakım veren gittiğinde kontrol edilemez şekilde huzursuzluk çıkartır, ancak bu durum bakım veren döndüğünde de devam eder.