İzomer Nedir, Nasıl Bulunur? Biyolojide İzomer Çeşitleri..

Antik Yunan dönemine kadar uzanan izomer yapısı, biyoloji ile beraber aynı zamanda kimya üzerinden ele alınır. Bu bağlamda atomlarla ilgili bir dizilim olarak öne çıktığını dile getirmek mümkün. Maddenin çok küçük yapı taşı olan atomlar eşliğinde molekül üzerinden belli bir yapı sunmaktadır.

İzomer Nedir?

Aynı kimyasal bileşime sahip olmakla beraber, atomları arasındaki bağlantı yapıları farklı olan moleküllere izomer denir. Eski Yunan döneminde terim olarak bilinen isos eşit anlamı ile beraber, meros yani parça anlamındaki kelimeler üzerinden bir araya gelmiş yapıdır. Bu sözcükler üzerinden türemiş şekilde günümüze kadar ulaşan izomer, aynı kimyasal bileşim üzerinden atomlar arasındaki yapıları farklılık gösteren molekül şeklinde anlatılır. İzomerlerin kullanmış olduğu enzimlere ise izomeraz denmektedir. Böylece bu enzimler ile beraber kimyasal reaksiyon üzerinden işlem gerçekleşir.

İzomer nasıl bulunur?

İzomerler genel olarak kimyasal süreç doğrultusunda ele alınmış formüller üzerinden bulunmaktadır. Belli molekülleri ile beraber kimyasal bir yazılıma sahiptir. Bu bağlamda örnek vermek gerekirse şu şekilde bir yapı ortaya çıkabilir;

Kimyasal formül üzerinde C3H8O ya da C3E7OH olarak propil alkolün propanol izomerleri ön plana çıkar. Bu kimyasal formül eşliğinde işlemi açmak gerekirse; (1) propil alkol ya da (n) propil alkol, (2) İzopropil alkol ve (3) metil eter biçiminde dizilim gerçekleşir. Bu şekilde birçok farklı izomer yapısı ele alınmak suretiyle farklı işlemler gerçekleştirebilir.

Tabii izomer çeşitlerine bağlı olarak yapılacak olan izomer bulma işlemi değişkenlik gösterebilir. Ancak ortak şekilde yukarıda verildiği gibi moleküller üzerinden belli başlı işlemler sıralı biçimde ele alınır. Örneğin şu işlem üzerinden bir açılım ile işlem gerçekleştirmek mümkün;

C2H6O = CH3 - CH2 - OH

Böylece aynı atomlar aynı sayıda farklı bağlama türleri ile beraber moleküler üzerinden bütünlük oluşturur. Tabii moleküllerin izomerler kapsamında bağlanma türleri ile beraber diziliş bakımından farklılık ortaya çıkabilmektedir. Bu farklılıklar sağ ve sol ile beraber yukarı ve aşağı şeklinde formül üzerinde gösterilmektedir. Kimyasal formül üzerinden moleküllerin aldıkları elektron yapısı kapsamında işlem farklılık yaratabilir.

Biyolojide İzomer çeşitleri

Biyoloji üzerinden izomer bakıldığı vakit kapalı formüller aynı, açık formüller ise farklı olarak öne çıkar. Bu bağlamda belli başlı bazı başlıklar altında izomer çeşitlerini göstermek mümkün.

Yapı izomeri şeklinde;

- Fonksiyonel izomerler (Atomlar farklı bağlama türlerine sahip olduğu vakit)

- Pozisyonel izomer (Konum ve iskeletler)

- Tautomeri

Stereoizomer olarak ise;

- Konfigürasyon (Geometrik ile optik görüntünün ayna görüntüsü ile çakışmaması)

- Konformer

Bu şekilde yukarıdaki örnekler ve çeşitler üzerinde farklı yapılarda izomer dizilimi formül bazında gerçekleştirilir. İzomer aynı zamanda izomerlik adı altında 3 farklı çeşit üzerinden bir işlem gösterir.

- Zincir dallanma izomerliği

- Konum izomerliği

- Fonksiyonel grup izomerliği

Atom diziliminde yer alan farklılık ile beraber karbon üzerinden bağlanma şekli bakımından bu çeşitlilikler ortaya çıkmaktadır. Bu bağlamda sonuç olarak aynı kimyasal formül ortaya çıksa dahi, dizilim açısından farklı bir unsur meydana gelmektedir. Böylece bazı dizilimler soldan sağa doğru belli bir doğrultu eşliğinde ele alınarak açılım yapılır. Söz konusu olan bazı dilimler üzerinden ise, moleküller yukarı ve aşağı bağlanma türleri üzerinde formülize edilir. Bu da biyoloji kapsamında izomer üzerinden çeşitliliğe bağlı olarak değişkenlik göstermektedir.