İstimlak Nedir Ve Ne İşe Yarar? İstimlak Bedeli Nasıl Ve Ne Zaman Ödenir? İstimlak Bedeli Hesaplama

İdare tarafından istimlak kararı alınabilmesi için öncelikle yüksek kamu yararının olması şartı aranır. İstimlak kararını kamu yararı olan idare, belediyeler, üniversiteler ya da köy tüzel kişilikleri alabilir.

İstimlak Nedir ve Ne İşe Yarar?

İstimlak, kamu yararı söz konusu olduğu zaman gayrimenkullerin kamu tüzel kişiliğine ya da devlet himayesine geçmesini imkan sunan kanuni işleme denir. İstimlak, halk dilinde kamulaştırma adı ile de bilinir. İdare tarafından alınan istimlak kararı, öncelikle yüksek kamu yararının olması şartı bulunması gerekir. İstimlak kararını kamu yararı alabilecek olan idare belediyeler, üniversiteler ya da köy tüzel kişilikleri alabilir.

İstimlak, tüzel kişilerin ya da devletlerin kamu yararı için özel mülklerde yer alan taşınmaz malların tamamının ya da bir kısmının bedelini ödeyerek tarafına geçirmesine denir. Bir gayrimenkul devlet ya da kamu kuruluşları tarafından istimlak edilerek imar planlarına uygun bir şekilde yol, park, tramvay, metro, otopark, alt ve üst geçit, mezarlık gibi kamu hizmet alanları için kullanılır.

İstimlak Bedeli Nasıl ve Ne Zaman Ödenir?

İstimlak yapıldığı zaman satın alınan gayrimenkulün bedeli devlet tarafından peşin olarak ödenir. Belediyeler, DSİ Genel Müdürlüğü, Karayolları Genel Müdürlüğü ve Üniversiteler tarafından istimlak yapabilir. Kamulaştırma yapılacak olan gayrimenkulün değeri, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından belirlenen değerler üzerinden hesaplanır. Vatandaş daha sonra belirlenen ücret konusunda uzlaşma tutanağına imza atar.

İstimlak Bedeli Hesaplama

İstimlak bedeli, taşınmazın yüz ölçümü, cinsi ve kıymetini etkileyebilecek tüm nitelik ve unsurlar göz önünde bulundurularak belirlenir. Her unsurun ayrı ayrı vergi beyanı, değeri, istimlak tarihinde resmi makamlar tarafından yapılan kıymet takdirleri, arazide taşınmaz mal ya da kaynağın mevkii şartlarına göre olduğu gibi kullanılması durumunda sağlayacağı net getirisi, arsalarda istimlak gününden önce özel amaç için satılmayan emsal satışlara bakarak gayrimenkul için bilirkişiler tarafından bir satış değeri, yapı maliyet hesapları ve yıpranma payı, yapılarda resmi birim fiyatı, istimlak bedelinin belirlenmesinde önemli bir rol oynayan objektif ölçüleri esas alarak oluşturulan raporda tüm bu etkenlerin cevapları ayrı ayrı belirtilir. Bunun sonucunda da ilgililerin beyanı da göz önüne alınarak gerekçeli bir değerlendirme raporuna dayalı olarak taşınmazın mal ve kaynağı için istimlak değeri tespit edilir.

İstimlak ile Kamulaştırma Arasındaki Fark Nedir?

Kamulaştırma ve istimlak ile aynı anlama gelir. Belediye tarafından yapılan istimlakın yani bir diğer adı ile kamulaştırmanın yapılabilmesi için imar planında taşınmazın kamu hizmetine tahsisli edilmesi gerekir. Kamulaştırma kapsamında kamu yararı gözetilir. Belediye encümenleri kararları, köy ihtiyar kurulları ilçelerde kaymakamın, il merkezlerinde ise, valinin onayı ile tamamlanır. İl daimi encümenleri, ilçe idare kurulları ve il idare kurulları kararları valinin, üniversite yönetim kurulu kararları rektörün, Türkiye Radyo – Televizyon Kurumu yönetim kurulu kararları genel müdürün, yükseköğretim kurulu kararları kurul başkanının, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yönetim Kurulu kararları Yüksek Kurum Başkanının, kamu kurumları yönetim kurulu ya da idare meclisleri veya yetkili idare organları tarafından alınan tüm kamulaştırma kararları denetimine bağlı oldukları için bakanın, belediye veya özel idarece verilen kararlar, valinin onayı, gerçek kişiler veya özel hukuk tüzel kişileri yararına; köy tamamlanır. İstimlak kararı verilen gayrimenkul üzerinde yol, park, otopark, alt ya da üst geçit, mezarlık gibi çeşitli kamu hizmet alanlarının inşa edilmesi gerekir.