İşte hafızanın düşmanları!

Tiroid bozuklukları

ABD’nin popüler sağlık portallarından health.com’da yayımlanan yazıda, hafızanın düşmanları sıralandı. “Tiroidiniz ‘aklını kaçırdığında’ kendinizi üşümüş, terlemiş, endişeli ve depresif hissedebilirsiniz. Düzgün çalışmayan tiroid hormonları aynı zamanda hafızanızı da bozar. Tiroidin beyinde spesifik bir rolü olmamasına rağmen, hafızada yaşanabilen gecikmelerin ardında normal işlevini yapmayan bir tiroid olabilir” diyor, ABD’deki NeurExpand Brain Center’dan Dr. Majid Fotuhi. Gırtlak boyunca uzanan kelebek şeklindeki bu salgı bezi, metabolik süreçlerin hepsinde söz sahibi. Özellikle fazla ya da az çalışan tiroid, hatırlamayı ve konsantrasyonu zorlaştırıyor.

Uykusuzluk

Ayakta geçirdiğiniz bir geceden sonra okula gittiğinizde bazı isimleri unutursanız şaşırmayın. New York Nöroloji ve Uyku Merkezi’nin sağlık direktörü Allen Towfigh, uykunun hafıza üzerindeki etkisini şöyle açıklıyor: “Biz uyurken beynimizin bir kısmı dinleniyor, ancak derin alanlar hafıza üzerinde çalışmaya devam ediyor.

Uyku eksikliği ya da bozukluğu yaşayanlar sadece bozulan hafıza nedeniyle sıkıntı çekmiyor. Ayrıca gün içinde yorgunluk, dikkat dağınıklığı ve tepki sürelerinde yavaşlama gibi problemlerle de karşılaşıyor.”

Kaygı ve depresyon

Hazırlayamadığınız bir ödev için endişeleniyor olabilirsiniz. Ancak bu durum hafızanız için hiç iyi değil. Çünkü kaygı, sinirsel devrelerde aksama yaratıp hafızayı olumsuz etkiliyor. Gün içinde kaygı ve depresyon duygularıyla birlikte yüksek oranda kortisol hormonu salınımı, beyin hücrelerinde sinapsis (beyin hücreleri arasında bağlantıyı sağlayan köprüler) kaybına da neden oluyor. Bu da anı yaratımını ve hatırlamayı güçleştiriyor.

İlaçlar

Bazı ağrı kesiciler, kaygı bozukluğu, depresyon ve uyku ilaçları ile alerji tedavisinde kullanılan antihistaminikler hafıza üzerinde olumsuz sonuçlar doğurabiliyor.

Sigara

Sigara, beyindeki kan akışını etkiliyor. ABD’de hiç sigara içmeyen 7 bin kişiyle yapılan araştırmada sigaranın beyin fonksiyonlarını ‘ani’ bir şekilde olumsuz etkilediği ortaya çıktı. Bu etki o denli güçlü ki kelime dağarcığını bile etkiliyor. Sigara dumanı beyinde anormal proteinlerin birikmesine de neden oluyor. Bu da bilginin depolanmasını bozuyor.

Çok yağlı besinler

Yağlı hamburgerler ve patates kızartması sadece kalbi değil hafızayı da etkiliyor. Yağlı yiyecekler hipertansiyon ve kalp damar rahatsızlığına neden oluyor. Bu hastalıkların da beyin üzerinde yıpratıcı etkileri olduğu ispatlandı.

Stres

Stres anında salgılanan hormonlar beyin hücrelerinde ve sinir sistemi kimyasında olumsuz etkilere yol açıyor. Sürekli stres altında olmak beyindeki reseptörleri azaltıyor. Reseptörlerse düşünme süreçleri üzerinde söz sahibi. Strese karşı mücadele etmek için rahatlama yöntemleri öneriliyor. ABD Kaliforniya Üniversitesi öğrencileri üzerinde yapılan bir araştırmada, düzenli meditasyon yapan gençlerin sınav notlarında artış gözlendi.

Mikroplar

Dudakta çıkan o uçuk sadece özgüveni yıpratmıyor aynı zamanda hafızayı da etkiliyor. 2013’te yapılan bir araştırmaya göre mikroplara fazla maruz kalanların hafıza problemleri yaşaması ihtimali daha yüksek. 1600 kişiyle yapılan çalışmalarda enfeksiyon taşıyanların zihinsel testlerde yüzde 25 daha düşük puan riski olduğu belirlendi. Enfeksiyonların kan damarlarını etkilemesiyle bu sonucun yaşandığı düşünülüyor. Bu da demek oluyor ki sınavlara girmeden önce mikroplardan ve enfeksiyonlardan korunmak gerek.

Yaşını söyle, ne kadar uyuyacağını söylesinler...

Hangi yaş ne kadar uyumalı? Bu sorunun cevabını ülke çapında yaptığı çalışmalarıyla Amerikan Ulusal Uyku Kurumu veriyor.

Yeni doğan (0-3 ay)

Önerilen 14-17 saat - Uygun 13-18 saat

4-11 ay

Önerilen 12-15 saat - Uygun 10-18 saat

1-2 yaş

Önerilen 11-14 saat - Uygun 10-15 saat

3-5 yaş

Önerilen 10-13 saat - Uygun 8-14 saat

6-13 yaş

Önerilen 9-11 saat - Uygun 8-12 saat

14-17 yaş

Önerilen 8-10 saat - Uygun 7-11 saat

18-25 yaş

Önerilen 7-9 saat - Uygun 6-11 saat

26-64 yaş

Önerilen 7-9 saat - Uygun 6-10 saat

65+
Önerilen 7-9 saat - Uygun 5-9 saat